عصر ساختمان- برای خرید خانه عجله نکنید، حداقل باید ۲۵ سال در صف انتظار باشید. این جمله با همه تلخی هایش یکی از واقعیت هایی است که این روزها بسیاری از آگاهان اقتصادی بر آن تاکید میکنند. عمق فاجعه را زمانی میتوان درک کرد که به وضعیت کشورهای دیگر در این زمینه مراجعه کرد.
به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از روزنامه همدلی، آن طور که گزارش ها وضعیت مسکن در کشورهای دیگر را به تصویر میکشند، مدت زمان انتظار برای خرید خانه در دنیا 5 سال است، این در حالی است که در ایران باید بیش از 2 دهه در انتظار بود تا شاید شاهد خانه دار شدن قشر متوسط و ضعیف جامعه بود. سوال اینجاست که چه عاملی باعث شده است تا مدت زمان انتظار برای خرید خانه در ایران با کشورهای دیگر جهان با این همه فاصله همراه باشد و از استانداردهای جهانی دورتر باشیم؟
به گفته بسیاری از دست اندرکاران اقتصادی، افزایش شکاف زمانی میان خرید مسکن در ایران و جهان تنها یک دلیل دارد و آنهم چیزی نیست جز بحث نوسان قیمتها در این بازار و تورمی که هر سال فاجعهباتر از سالهای گذشته تجربه میشود. آن طور که بانک مرکزی تحولات بازار معاملات مسکن در پایتخت را گزارش کرده است، در اولین ماه زمستان سال جاری، متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی، 9 میلیون و 800 هزار تومان بوده که نسبت مدت مشابه در سال 96، 90.8 درصد رشد کرده است.
دیروز هم دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی نیز قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در معاملات بهمن ماه در تهران را 10 میلیون و 66 هزار تومان اعلام کرده بود. این قیمت ها با توجه به کاهش قدرت خرید خانوارها که بر اساس گزارشها، به نصف سال های گذشته رسیده است، دلایل محکمی برای خانهدار نشدن ایرانی هاست. چرا که بر اساس تحلیلهای کارشناسی، اگر میانگین درآمد یک خانوار حدود 4 تا 5 میلیون باشد و افرادی که حقوق کمتر از 2 میلیون و 500 هزار تومان دریافت میکنند در زیر خط فقر باشند، یک خانواده بدون احتساب تورم باید 25 سال در انتظار باشد تا یک خانه مناسب را خریداری کند.
هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی، در اینباره به «همدلی»، میگوید: «با این فرض باید گفت خرید مسکن در ایران به 25 سال زمان نیاز دارد، که مردم در حاشیه شهرها و یا شهرهای کوچک، یک خانه 100 متری را خریداری کنند. یعنی در مناطق شمالی شهر و متوسط، حتی بیش از 25 سال زمان لازم است.»
این تحلیل گر اقتصادی صحبت های خود را اینطور ادامه میدهد: «میانگین قیمت خانه در تهران 10 میلیون تومان است، این یعنی برای خرید یک واحد 100 متری باید حداقل یک میلیارد تومان هزینه کرد. این در حالی است که قشر متوسط از این توانایی برخوردار نیستند و همین مسئله باعث شده تا مدت زمان لازم برای خرید خانه در ایران به بیش از 25 سال برسد.»
** حرکت در مسیر اشتباه
معضل خرید مسکن در ایران سال هاست که وجود دارد و این موضوع همچون میراثی از دولتی به دولت دیگر منتقل میشود. حق شناس میگوید: «از زمان بعد از انقلاب تاکنون، دولت ها راهکارهای مختلفی را برای خانه دار شدن مردم به کار بردهاند و این نشان میدهد که دولت ها همواره به فکر رفاه مردم بودهاند، اما با راهکارهای نادرست در این مسیر گام برداشتهاند.»
او در ادامه گفت: «دولت ها در برخی از سال ها با واگذاری زمین، در برخی از سالها با تسهیلات ارزان قیمت و در برخی از سالها با سیاستهایی مثل مسکن مهر، سعی کردهاند تا مشکل مسکن مردم را حل کنند ولی به دلیل اینکه به فاکتور مهمی مانند تورم توجه نکردهاند، این مسیرها به بیراهه ختم شده است.»
این تحلیل گر اقتصادی در ادامه افزود: «سیاست دولتها در زمینه مسکن همواره با نقاط ضعف و قوت همراه بوده است، اما به دلیل اینکه یک شرط فراموش شده است، سیاست های رفاهی مردم همواره به بیراهه رفته است.»
حقشناس در ادامه به مسئله نوسان قیمت ارز، سکه، خودرو و مسکن اشاره کرده و میگوید: «اگر مردم احساس کنند که در سال آینده قیمت این کالاها افزایش نمییابد، هرگز به سراغ خرید مسکن یا ارز نخواهند رفت و به این ترتیب دیگر تورمی در این بخش ها ایجاد نمیشود.»
به گفته این کارشناس اقتصادی: «باید سوال کرد که چرا مردم هر روز صبح قیمت ارز، سکه، مسکن و خودرو را بررسی میکنند؟شکی نیست، اگر تورمی در کار نبود، سرمایههای مردم به این بازارها هدایت نمیشد تا بخواهند برای حفظ ارزش پول ملی و حفظ قدرت خریدشان به بازار مسکن بروند.» این نکته ای است که بارها از زبان دیگر تحلیلگران اقتصادی نقل شده است. معضل خرید خانه در ایران به این دلیل هر سال رو به وخامت میرود که تورم موجود در این بازار عدهای سرمایهدار را راهی این بازار میکند. تا آنجا که تورم برای افراد ثروتمند اتفاق خوبی را رقم زده و برعکس قشر ضعیف را هر روز از خرید مسکن دورتر میکند.
هر چه که هست، مسکن در کشورهای دیگر با تورم مواجه نیست و به عنوان کالای مصرفی مورد استفاده است. اما در ایران این داستان کاملا فرق دارد و هر سال گرانتر شدن خانهها، راه را برای خرید مسکن سختتر و پیچیدهتر میکند. به گفته حقشناس: «اگر در اقتصاد ایران نیز مانند دیگر کشورهای دنیا، نرخ تورم کمتر از 5 درصد باشد، دیگر شاهد افزایش قیمت خانه و پایین رفتن قدرت خرید مردم نخواهیم بود.»
آن طور که از صحبت های کارشناسان برمیآید، دولت ها به جای سیاستهای حمایتی خرید مسکن، باید راهکاری برای هدایت نقدینگی سرگردان مردم داشته باشند. با هدایت سرمایه های مردم به بخش تولید و بورس، دیگر کسی ، مسکن یا خودرو را به عنوان کالای سرمایه ای در نظر نمیگیرد و این یعنی قیمتها در این بازارها نه
تنها تورم را تجریه نخواهند کرد، بلکه به راحتی شرایط را برای خرید همه قشرهای جامعه فراهم میکنند.