به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، کاشی و سرامیک از نمونه محصولاتی به شمار می‌رود که با هنر و سنت ایرانی گره خورده است به واقع بخش قابل توجهی از جلوه هنر معماری ایران زمین، به واسطه ظرافت و زیبایی نهفته در کاشی و سرامیک‌هایی است که در دل ابنیه تاریخی این مرز و بوم تعبیه شده و با چشم نوازی ویژه و خاص به خود، بسیاری از عوام، خواص پژوهشگران، باستان شناسان، هنرمندان و فعالان این عرصه را مجذوب خود کرده است.

فارغ از نگاه سنتی به کاشی و سرامیک ایرانی، در طول دهه‌های اخیر به واسطه اقدامات انجام شده صنعت تولید کاشی و سرامیک از حیث کمی و کیفی با رشد، توسعه و پیشرفت‌های بسیاری همراه شده، با همه این اوصاف، رکود در بخش ساخت و ساز و مسکن در سالیان اخیر، این صنعت را با آسیب‌های بسیاری مواجه ساخته و متأسفانه رونق لازم را از واحد‌ها و مراکز تولید کاشی و سرامیک سلب کرده است.

به‌صورت طبیعی با کاهش ضریب ساخت و سازها، میزان استفاده از کاشی و سرامیک به عنوان کانون اصلیِ مصرف این تولیدات تنزل می‌یابد و این یک قاعده طبیعی است که بازتاب آن در میزان تولید کاشی و سرامیک و به تبع عرضه آن در بازار ظهور و بروز  می‌کند.

در چنین شرایطی، متأسفانه در عرصه صادرات کاشی و سرامیک به عنوان یک راه حل برای حفظ رونق این صنعت در دوران رکود، آنچنان که باید برنامه‌ریزی هوشمندانه و مقتضی تعریف، طراحی و اجرایی نشده است، نقیصه‌ای که در عرصه‌ها و بخش‌های دیگر صنعتی و تولیدی کشور نمود داشته و در صورت توجه به این مولفه خطیر، حتی در شرایط رکود اقتصادی فعلی کشور شاهد این حجم از مشکلات اقتصادی و کمبود نقدینگی در مراکز تولیدی و صنعتی نبودیم.

بازاریابی و تبلیغات ضعیف، دو چالش و مانع جدی در مسیر توسعه صادارات کاشی و سرامیک

آنچنان که گزارش‌ها و مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، یکی از صنایعی که ایران در آن توانمند است، به عرصه تولید کاشی و سرامیک باز می‌گردد، به واقع اگر در بسیاری از صنایِعِ دیگر، توسعه و پیشرفت ایران مستلزم واردات تکنولوژی، مهندسی معکوس، الگوبرداری از کشور‌های صاحب نام و پیشرفته جهان و بهره گیری از فناوری‌های خاص و پیچیده جهانی است، در بخش صنعت کاشی و سرامیک، توانمندی لازم برای عرضه محصول با کیفیت وجود دارد، زیرا تجهیزات موجود و عقبه تاریخی و تجربه بسیار بالای موجود در بخش تولید کاشی و سرامیک، سرمایه قابل توجهی است که با تکیه بر آن، ایران قادر است بسیاری از بازار‌های جهانی و بین المللی را تسخیر کند، اما متأسفانه برخی نارسایی و بی تدبیری‌ها در حوزه برنامه ریزی برای صادرات، باعث شده کشور‌هایی همچون ترکیه و هند به عنوان رقبای جدی ایران در این عرصه مطرح شوند.

مرتضی شهوندی، یکی از فعالان سابق حوزه تولید کاشی و سرامیک در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان؛  با اشاره به ضرورت اتخاذ تدابیر هوشمندانه برای توسعه صادرات کاشی و سرامیک ایران به بازار‌های جهانی، اظهار کرد: متأسفانه اخبار امیدوارکننده‌ای از صنعت کاشی و سرامیک به گوش نمی‌رسد و استمرار وضعیت فعلی موجب آسیب پذیر شدن این صنعت و بروز مشکلات و چالش‌های بسیاری برای مراکز تولیدی در این عرصه خواهد شد، آنچنان که در حال حاضر نیز بسیاری از واحد‌های تولیدی با نارسایی‌های عدیده و جدی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی افزود: به‌صورت طبیعی هر کارخانه و واحد تولیدی در هر بخش و عرصه‌ای، بنابر توان خود تا مدتی قادر به مواجهه با مشکلات، کاستی‌ها و کمبود‌هایی همچون محدودیت نقدینگی، رکود و غیره است و بعد از مدتی نیازمند حمایت دستگاه‌های ذی ربط خواهد بود در غیر اینصورت ورشکستگی، کاهش شدید تولید، تعدیل و اخراج نیرو و پایان دادن به فعالیت تولیدی، امری غیر منتظره نخواهد بود.

شهوندی گفت: در حال حاضر بسیاری از مراکز تولیدی در کنار رکود اقتصادی، از حیث صادراتی با چالش مواجه هستند و کشور‌هایی همچون ترکیه، به عنوان رقبای جدی، حتی بازار‌های هدف سنتی ایران (در 10 تا 15 سال اخیر را) تسخیر کرده‌اند و به موازات آن کشور‌های دیگر همچون چین، هند و غیره در صدد نفوذ هر چه بیشتر در بازار کشور‌هایی همچون پاکستان، افغانستان و غیره هستند.

این فعال سابق در حوزه تولید کاشی و سرامیک گفت: بدون تردید، ظرفیت‌های موجود و بالقوه ایران در حوزه تولید کاشی و سرامیک به میزانی است که با تدبیر و برنامه ریزی، قادر به تسخیر بازار بسیاری از کشور‌های جهان خواهیم بود، اما در حال حاضر نه تنها در بازار قاره‌های دیگر بلکه در حفظ بازار کشور‌های دوست همسایه و همجوار خویش دچار مشکل هستیم که باید با جدیت نسبت به مرتفع ساختن موانع و مشکلات پیش رو و آسیب شناسی مشکلات و چالش‌های فعلی صنایع این مرز و بوم همچون صنعت کاشی و سرامیک اقدامات لازم عملیاتی شود.

وی افزود: یکی از مشکلات و کاستی‌های اصلی ما در حوزه توسعه صادرات کاشی و سرامیک به ضعف در بازریابی باز می‌گردد و باید به این واقعیت تلخ اذعان کرد در این زمینه بسیار بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم.

شهوندی تصریح کرد: مشکل و ضعف بعدی ما در این حوزه به نارسایی در تبلیغات معطوف می‌شود و این در شرایطی است که رقبای ما بطور جدی در هر دو بخش بازاریابی و تبلیغات، فعالانه عمل می‌کنند و حضور پر رنگ آنها در نمایشگاه‌های بین المللی و جهانی یکی از مصادیق و نشانه‌های این ادعا است.

کاهش محسوس و مشهود ضریب تولید کاشی و سرامیک

محمد روشنفکر رئیس انجمن تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ایران در گفت‌وگو با رسانه‌ها در خصوص میزان تولید کاشی و سرامیک در کشور و سیر و روند کاهشی آن در سالهای اخیر، تصریح کرد: در میان دهه‌های 80 و 90، میزان تولیدات کارخانه‌های ایران، به 500 میلیون متر مربع رسید، با این وجود تنها در یک بازه زمانی چهارساله (از سال 1391 تا سال 1395) میزان تولیدات با کاهش 160 میلیون متر مربعی همراه شد و در واقع میزان تولید کاشی و سرامیک در ایران به 340 میلیون متر مربع رسید.

وی معتقد است با برخورداری از نیروی انسانی کار بَلَد، ذخایر و منابع طبیعی مناسب به انضمام تکنولوژی و فناوری روزِ موجود در کشور، این صنعت برای رشد، توسعه و پیشرفت هر چه بیشتر از ظرفیت‌ها و زمینه‌های قابل توجه و برجسته‌ای برخوردار است.

روشنفکر با اشاره به رشد فعالیت حدود 200 درصدی کارخانجات کاشی و سرامیک ایران در طول یک دهه اخیر گفت: در حال حاضر، حدود 90 واحد تولید کاشی و سرامیک و حدود 15 کارخانه تولید مواد اولیه و لعاب در کشور فعال هستند که به دلیل دسترسی آسان آنها به مواد اولیه، عمده این واحد‌ها و مراکز تولیدی در استان‌های یزد و مرکزی مشغول به فعالیت هستند.
صنعت کاشی و سرامیک، عرصه‌ای مناسب برای توسعه صادرات غیر نفتی

همواره بر ضرورت توسعه صادرات غیر نفتی به عنوان یک الزام برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و رشد و توسعه اقتصادی کشور تأکید شده است.

در چنین شرایطی، انتظار می‌رود، ابتدا به ساکن در صنایعی که ضریب و زمینه توسعه و شکوفایی آن در کشور بیش از صنایع دیگر موجود است، کار، تلاش، تمرکز و سرمایه گذاری شود در غیر این‌صورت همچنان با نقیصه و عارضه فروش و صادرات مواد خام و منابع نفتی و به تبع آن اقتصاد نفتی همراه و مواجه خواهیم بود.

در این میان، صنعت کاشی و سرامیک یکی از مولفه‌های حائز اهمیت و برجسته در پیشر فت، شکوفایی و رشد و رونق صادرات محصولات غیر نفتی به شمار می‌رود، مشروط بر اینکه با برنامه ریزی دقیق، پیش نیاز‌های لازم و مقتضی برای حصول این امر فراهم و تأمین شود و به تبع آن در چنین شرایطی علاوه بر رشد و توسعه صادارت غیر نفتی، مولفه حمایت از کالای ایرانی به عنوان شعار سال به نحو مطلوب و رضایت بخشی محقق خواهد شد.