به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از تسنیم، توسعه چشمگیر شهرنشینی همراه با توسعه شهرها از نظر جمعیت و مساحت و به وجود آمدن کلان شهرها و مادرشهرها که خود به صورت شهر کشور جلب توجه می‌کنند باعث ایجاد بافت‌ها و ترکیب‌های مختلف شهری و عوامل ارتباطی و اقتصادی پیچیده‌ای شده اند.

هر چند که در شهرنشینی واجد بسیاری از مزایای و عوامل رفاهی شده‌اند، اما خود مشکلات و معضلاتی را برای ساکنان شهرها دامن زده‌اند که می‌شود آنها را به عنوان مشکلات شهرنشینی در عصر حاضر و ناشی از توسعه و رواج شهرنشینی مورد توجه قرار داد.

توسعه شهرنشینی و بزرگ شدن شهرها علاوه بر اینکه در جهت امنیت و رفاه شهروندان نقش داشته، نارسایی‌های در زندگی شهروندان به خصوص از نظر اقتصادی و اجتماعی به وجود آورده‌ که در بسیاری از موارد این نارسایی‌ها و مشکلات به صورت مسئله حاد جلوه‌گر شده‌، همچنین باعث به خطر افتادن محیط زیست انسانی نیز شده‌اند از جمله:

فقر و عدم تساوی، تزلزل اقتصادی و ‌بیکاری،‌ از هم گسیختگی قوام و اساس خانواده،‌ آلودگی های زیست محیطی و فشارهای روحی عصبی، مشکلات اجتماعی – اقتصادی، بلند مرتبه سازی و تراکم بیش از اندازه، صنایع مزاحم و تاثیرات ناشی از آنها ‌افزایش بیش از حد جمعیت،‌ پراکندگی ، نااندیشیده و توسعه ناموزون فیزیکی شهر، مفاسد مالی و اداری، مشکلات مسکن،‌ کمبود امکانات تفریحی، ‌زاغه نشینی و حاشیه نشینی و افزایش جرم و جنایات، هدر رفت آب برای فضای سبز کاذب و پوسیدگی لوله های قدیمی ، عدم ورزش و تحرک و در نتیجه مریضی های مختلف مردم شهر نشین، شادی های کاذب و غیر قابل کنترل، معضل ترافیک و افسار گسیختگی آن، شغل های کاذب و اکثراً دلالی(امام علی (ع): بهترین تفرح کار است) عدم مدیریت پسماند، عدم اشتغال و استفاده بهینه از نیروی جوان (12 میلیون فارغ التحصیل پس از انقلاب و 5 میلبیون دانشجوی فعلی) و منابع انسانی کشور( طبق آمار سال 90 حدود 90% جمعیت کشور زیر 55 سال دارند) ، عدم استفاده بهینه از  مشارکت شهروندی و خصوصی سازی، در صورت وقوع حوادث غیر مترقبه (جنگ، زلزله، اغتشاشات گروههای سیاسی) عدم مدیریت بحران، مشکلات بافت فرسوده، عدم استفاده بهینه از حداقل امکانات موجود(با توجه به زمینهای لم یزرع و شوره زار وسیع در کشور(از یک میلیون و ششصد و چهل و هشت کیلومتر مربع مساحت کشورمان تنها 12% آن قابل کشت و زرع است) برای ساخت شهرکهای مسکونی و یا حتی صنعتی از باغات چند هزار ساله شهرها و زمینهای کشاورزی استفاده می شود، ناهمسانی و عدم تجانس بین مردمان شهرنشین و وجود تحرک مکانی و اجتماعی و.... را می‌توان از مهم‌ترین مشکلات و عوامل زندگی شهری ذکر کرد.

به علت ناآشنایی اکثر شهروندان با قوانین شهرنشینی هر روز شاهد درگیری و برخوردهایی هستیم که محصول و منشاء این بار روانی بر روحیه آنان است.

لذا با توجه به مسائل فوق بر آن شدیم در راستای اقتصاد مقاومتی برای ایجاد اشتغال و  تأمین مایحتاج مردم کشور و صادرات مازاد تولید به کشورهای دیگر جهت کسب درآمد و استفاده بهینه از امکانات موجود و تامین و همچنین مدیریت امکانات موجود و وضع فعلی جامعه و شهر نشینی طرح مشارکت مردم در راه اندازی مجتمع های کشاورزی مسکونی ارائه می گردد.

امید است که با اجرای این طرح به اهداف مورد نظر دست یابیم.

موضوع طرح:

طرح مشارکت مردم در راه اندازی مجتمع های کشاورزی مسکونی در حاشیه کلان شهرها و یا پائین دست سدها

مجتمع های کشاورزی مسکونی، واحدی تولیدی، فرهنگی، اجتماعی ، ارزشی و سرمایه ای است که به عنوان بخش مهمی از نظام اجتماعی و جمعیتی کشور که در آن تعداد کثیری از عوامل انسانی مولد که می توانند سکونت (با استفاده از طرحهائی مانند مسکن مهر) داشته باشند محسوب می شوند. در این مجتمع ها با استفاده از حداقل امکانات موجود (نیروهای انسانی بیکار، زمین شوره زار، فاضلاب تسویه شده، زباله تفکیک شده) عوامل و سرمایه های ارزشمندی به عنوان ذخائر استراتژیک کشور ایجاد می شود که در پیشرفت جامعه می تواند نقش مهمی را ایفا کند . نقش و اهمیت فرآورده ها و تولیدات مجتمع های کشاورزی، مسکونی با توجه به خشکسالی های مداوم در کشور ایران و مصرف 96% آب موجود در کشاورزی که اکثر آن به هدر می رود و آن هم تولید محصولات کشاورزی با قیمت بالا که صرفه اقتصادی ندارد و در صورت واردات آنها و به جای آن تولید انبوه و صادرات محصولات گلخانه ای با صرف حداقل آب و ایجاد صنایع تبدیلی، و با استفاده از گیاهان باقی مانده گسترش دامپروری و.... نقشی بی بدیل و منحصر به فرد داشته که می تواند تکیه بر اقتصاد تک محصولی نفت را کاهش دهد.

طرح مجتمع های کشاورزی، مسکونی (ادغام شهرکهای کشاورزی فعلی با لحاظ کردن مسکن مورد نیاز کارکنان هر گلخانه و کارگران صنایع وابسته در زمینهای شوره زار در سطح کشور، و دریافت زباله تفکیک شده شهرها  از شهرداریها و مصرف آن (برای خوراک کرم ورمی و پرورش کرم برای صادرات و یا مصارف بهداشتی، آرایشی و در نهایت مصرف آن برای خوراک ماهی و طیور و استفاده از کود ورمی تولید شده برای استفاده در گلدانهای گلخانه ها)، و دریافت فاضلاب تسویه شهرها از شهرداریها و یا آب از سدها و بکار گرفتن جوانان بیکار آن مناطق) نیاز به تولید محصولات کشاورزی گلخانه ای با توجه به نوع آب مصرفی از جمله صیفیجات، گلها، گیاهان داروئی، درختکاری میوه و یا غیر میوه  و... و از نگاه دیگر جلوگیری از مرتبه سازی در شهرها (عدم جلوگیری از حرکت بادها) و رفع معضلات آپارتمان نشینی، جلوگیری از ترافیک شهری، کمتر شدن جرم و جنایت (بعلت بیکاری جوانان و نیازهای جسمی، جنسی، مادی، معنوی و....) و بر طرف شدن مشکلات شهر نشینی فوق الذکر

ایجاد کسب و کار برای افراد بیکار، در بیابانهای لم یزرع کلان شهرها و یا پائین دست سدهای ساخته شده ای که آب اکثر آنها در حال تبخیر شدن است علاوه بر استفاده از ظرفیت خدادادی امکانات موجود، تأثیر بسزائی در تأمین امنیت اجتماعی، کاهش حجم زیاد ناملایمات اجتماعی و پدیده مهاجرت روستائیان را نه تنها حل کرده بلکه باعث مهاجرت معکوس از شهرها می گردد. به عبارت دیگر ایجاد اشتغال در مجتمع های کشاورزی، مسکونی ضمن جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها باعث مهاجرت معکوس از شهرها شده و از مشاغل کاذب و مشکل آفرین کاسته شده و موجب رشد و تعالی کشور می گردد.

باید به این نکته توجه شود که توسعه مجتمع های کشاورزی، مسکونی بار منفی کلمه مهاجرت به روستا را برای شهرستانیها نداشته و این موضوع  باعث عدم مقاومت برای مهاجرت خانواده را در پی ندارد.

بر عکس مشاغل سنتی و کیفیت پائین تولیدات در روستا اقتصاد و مشاغل بوجود آمده در این مجتمع های جدید، شکیل، فانتزی و با توجه به جوان بودن مردم جهان و رقابتی بودن کالاهای تولیدی، با وجود صنایع بسته بندی و تبدیلی (فریز، کمپوت، کنسرو و...) با ماندگاری بالا و دور ریز کمتر و قابل مصرف و صادر شدن می باشد و کمترین ضایعات را دارد(در حال حاضر 40% محصولات کشاورزی ایران از محل تولید تا زمانیکه بدست مصرف کننده می رسد ضایع می شود).

در خصوص ایجاد اشتغال در مجتمع های کشاورزی، مسکونی (در هر مجتمع (5کیلومتر در 5 کیلومتر)بیش از 30،000 شغل مستقیم و 20،000غیر مستقیم ایجاد می شود) اغلب دستگاههای اجرائی باید بر اساس ایجاد شهری حداقل 50،000 نفری امکانات مورد نیاز را تعبیه، جانمائی و ایجاد نمایند و می توانند نقش بسزائی در کنترل شهرها از نظر جمعیتی، ترافیک و . . .را داشته باشند.

وظایف وزارتخانه ها و سازمانها در اجرای این طرح می تواند از قبیل موارد ذیل باشد :

     معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهور بعنوان مسئول و هماهنگ کننده طرح در هیئت دولت.
    وزارت جهاد کشاورزی;

    اخذ زمینهای لم یزرع و یا شوره زار مورد نیاز از سازمان منابع طبیعی
     آموزش اعضاء شرکت تعاونی از نظر کشاورزی(داشت، کاشت، برداشت) و یا تبدیل و بسته بندی و ....
    تهیه بذر و سموم مورد نیاز مجتمع ها بر اساس قراردادهای بسته شده تعاونی
    پیگیری تامین بودجه مورد نیاز از محل آورده اعضاء و همچنین وام اشتغال برای اعضای مجتمع (وامهای مصوب موجود کفایت این کار را می تواند داشته باشد)
    ارائه زمین 15،000 متری به هر عضو با اخذ 30% بهای تمام شده زمین در سال اول (هر واحد 10 نفر کارگر نیاز دارد که می تواند هر ملک به 1 یا 10 عضو واگذار شود)
    ارائه بذر، سم، کود مورد نیاز به اعضاء از محل وام اشتغال و آورده اعضاء

    وزارت مسکن;

     تهیه طرح جامع تفصیلی و نظارت و کمک به تسطیح و آماده نمودن زمین و جانمائی ویلاهای مسکونی و خیابان بندی واحدهای کشاورزی زمین ارائه شده  توسط جهاد کشاورزی
    پیگیری حصار کشی دور مجتمع ها برای حفظ امنیت
    پیگیری تامین وام برای ساخت مسکن اعضای مجتمع (در حال حاضر بانک کشاورزی وامهای ساخت مسکن روستائی به روستائیان ارائه می دهد که با توجه به بالا رفتن احتمال برگشت این وامها با تعهد شرکت تعاونی و وثیقه ملک مربوطه باید نه تنها بانک کشاورزی بلکه بانک مسکن و دیگر بانکها هم از این طرح استقبال نمایند)
    پیگیری ساخت مسکن مورد نیاز اعضاء و کارگران  از محل آورده اعضاء مجتمع، پیش فروش محصولات به شرکت تعاونی و وام ساخت

    وزارت صنعت، معدن و تجارت; 

     بررسی و درخواست تولید مایحتاج محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور بر اساس نیاز مصرف و همچنین نیاز صادرات به دیگر کشورها (با توجه به مطالعات و بررسی ها و درخواست معاونت اقتصادی وزارت خارجه) و در نظر گرفتن بازاریابی و فراهم نمودن امکان عرضه محصولات به بازارهای جهانی و ایجاد نواحی صنعتی محصولات کشاورزی مختلف بر اساس نوع زمین و آب مصرفی و فضای حاکم بر گلخانه و منطقه
     ایجاد صنایع بالا دستی برای تهیه نیازهای مجتمع مصالح ساختمانی(آهن، سیمان، آجر و...)، جداول وخیابان های شهرک(سیمان، سنگ فرش، آسفالت)، مصالح مورد نیاز ساخت گلخانه (اسکلت(چوبی، فلزی)، نایلون مخصوص، تجهیزات تهویه (گرمائی، سرمائی)، لوله کشی قطره ای، گلدان و. . .
     کمک به ایجاد صنایع پائین دستی تبدیلی(برای تهیه کنسرو، کمپوت، رب، فریز و...) از محل تولیدات مجتمع تا مشاغل زنجیره ای و مکمل که می تواند زمینه اشتغال پایدار را در مجتمع ها فراهم نماید از جمله ایجاد دامپروری،  پرورش طیور، کرم ابریشم، کرم ورمی، قارچ و...
    ارائه مصالح و تجهیزات گلخانه و تولید محصولات کشاورزی از محل آورده اعضاء و وام اشتغال 

5-وزارت کار و تعاون;

    تسهیل در جهت ایجاد و ثبت شرکتهای تعاونی مجتمع های کشاورزی، مسکونی
    پیگیری برای تأمین منابع مالی در قالب وام خود اشتغالی مصوبه مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه
    آموزش پرسنل متقاضی در قالب دوره های فنی و حرفه ای
    کمک به تعاونی ها در جهت شناخت محصولات مورد نیاز داخلی و خارجی و کمک در بازاریابی برای فروش محصولات

6-وزارت کشور;

    ایجاد سازمان شهری(بخشداری)
    هماهنگی با شهرداریها برای تحویل زباله تفکیک شده و کمپوست به اعضاء بر اساس نیاز آنها
    هماهنگی با شهرداریها برای تحویل فاضلاب تسویه شده به تعاونی مجتمع ها
    هماهنگی با شهرداریها برای ایجاد مراکز آتش نشانی
    ایجاد شعبه انتظامی و کلانتری برای ایجاد امنیت شبانه روزی
    هماهنگی با وزارت بهداشت برای ایجاد مراکز اورژانس

7-وزارت نیرو;

    انتقال آب تسویه شده فاضلاب دریافتی از شهرداریها برای محصولات کشاورزی  تا درب گلخانه
    انتقال آب شرب مورد نیاز بخش مسکونی تا درب منازل
    تامین برق مورد نیاز با ایجاد نیروگاههای خورشیدی نصب شده در سقف منازل مسکونی مجتمع ها و یا گلخانه ها

8-وزارت بهداشت و درمان;

    ایجاد مراکز بهداشتی ، درمانی و سلامت و نظارت بر آنها به نسبت جمعیت مجتمع ها
    نظارت بر اجرای بهداشت در تمام سطوح

9- وزارت علوم;

    ایجاد دانشکده های کشاورزی در مجتمع ها
    ایجاد دروس و سرفصلهای کشاورزی گلخانه ای به صورت عملی برای دانشجویان و نظارت مستقیم اساتید در گلخانه ها
    ایجاد واحد های کارآموزی برای دانشجویان عمران، آب، تاسیسات، برق، مخابرات، کشاورزی، حسابداری ،مدیریت و . . . در مجتمع ها

10-آموزش و پرورش;

    ایجاد مدارس بر اساس تفکیک دانش آموزان مقاطع مختلف
    ایجاد هنرستان های کشاورزی 

11- کلیه وزارتخانه ها و سازمانها طبق قانون بر اساس وظایفی که در قبال مردم در شهرها و روستاها دارند و مشمول این مجتمع ها می گردند بایستی به وظایف خود عمل نمایند.

اهداف :

    پیشبرد و رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی مورد نظر رهبر انقلاب
    ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی شیوه زندگی (هم برای ازدیاد جمعیت مورد نظر رهبر انقلاب) و مشارکت و همکاری همه اعضای خانواده برای پیشبرد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و. ..
    مهاجرت معکوس از کلان شهرها به خارج از شهرها
    استفاده بهینه از علم و تجربه فارغ التحصیلان و متخصصان
    جلوگیری از عوارض و حوادث ناشی از شرایط سخت و بحرانی بوجود آمده ناشی از جنگ، اغتشاشات خیابانی، کمبود آب،
    استفاده بهینه و حداکثری از منابع آب و انرژی موجود
     استفاده بهینه و حداکثری از علم ، تخصص، نیروی کار و جوان کشور
    استفاده بهینه و حداکثری از مواد قابل مصرف دور ریز شده

    استفاده بهینه و حداکثری از فاضلاب تسویه شده (با توجه به اینکه در حال حاضر آب پنج سد وارد تهران می شود)
    ایجاد کسب و کارهای پائین دستی مورد نیاز جامعه با توجه به امکانات موجود در آن مجتمع شامل:
        صنایع غذائی از محل محصولات کشاورزی گلخانه ای
        دامپروری از محل گیاهان دور ریخته پس از برداشت محصول
        صنایع تولید داروهای گیاهی
        صنایع تولید داروهای درمانی، آرایشی از محل تولید کرم ورمی بدست آمده از کود ورمی
        تولید و فروش داخلی و صادرات گل های تزئینی
        پرورش  قارچ در محیط گلخانه و یا کانکسهای مستقر در محوطه باز
        پرورش زنبور عسل در باکس های مربوطه در خارج از گل خانه
    ایجاد کسب و کارهای صنایع بالا دستی با توجه به نیازهای مجتمع ها شامل:
        تأسیس کارخانجات و یا افزایش ظرفیت تولید برای تأمین مصالح مورد نیاز املاک مسکونی (آهن، سیمان، شیشه، درب، پنجره، تجهیزات برقی و آبی و....)
        تأسیس کارخانجات و یا افزایش ظرفیت تولید برای تأمین مصالح مورد نیاز گلخانه ها (داربست، نایلون مخصوص، شیشه، سیمان،گلدان،شیرآلات و لوله های آب اصلی و قطره ای،  درب، پنجره، تجهیزات برقی و آبی و....)
        تأسیس کارخانجات و یا افزایش ظرفیت تولید برای تأمین لوازم منزل زندگیهای جدید
         توسعه نیروگاههای خورشیدی
    در خصوص تأثیر طرح در فضای فرهنگی، سیاسی موارد ذیل قابل ذکر است:
          از نظر سیاسی کنترل جمعیت در مناطق غیر شهری راحت تر و برای نظام هزینه زیادی ایجاد نمی کند .
         اجرای این طرح تأثیر مناسبی جهت نیل به آمایش سرزمین دارد.
         از نظر فرهنگی با توجه به نیاز به کار و تلاش مضاعف در به روز نگهداشتن محصولات گلخانه ای، باعث خستگی و استراحت بیشتر، در نتیجه بار منفی فرهنگی ناشی از تماشای  تبلیغات مسموم شبکه های ماهواره ها و فضای اینترنت و یا خیابان گردی و نمایش ظواهری شهر نشینی محدود می گردد.
     محیط زیست :
        جلوگیری از بین رفتن جنگلها و باغهای شهری چند هزار ساله
        جلوگیری از کویر زایی و افزایش آن 
        ایجاد اکسیژن بیشتر با افزایش تولیدات محصولات کشاورزی
        عدم تردد غیر لازم و بیهوده ماشینها و کاهش ترافیک و در نتیجه جلوگیری از انتشار گازهای مضر در شهرها
    بهداشت:
         (با توجه به شعار عقل سالم در بدن سالم است) افرادی که از لحاظ فیزیکی و بدنی فعال هستند  کمتر از امراض جسمی، روحی و روانی رنج می برند و قوی تر بوده و دیرتر مریض می شوند.(باعث کاهش هزینه های  وزارت بهداشت و به نفع سازمانهای بیمه گر می باشد).
    اجتماعی;
         با توجه به همکاری همه خانواده در هر ساعت از شبانه روز در تولید و تامین مایحتاج زندگی، باعث ایجاد علاقه و نزدیکتر شدن سلایق به همدیگر شده و انس و الفت و دوستی بین خانواه بیشتر می شود.
        با توجه به پیر شدن جمعیت کشور در سالهای نه چندان دور و نیاز به سرگرم کردن آنها بطوری که خود را وبال خانواده و جامعه ندانند لذا به جای ایجاد خانه سالمندان برای آنها بهتر است چنین مجتمع هائی برای سالمندان ایجاد کرد تا در آنجا زیر نظر پرستاران و پزشکان مستقر به کار و فعالیت ادامه داده و با سرگرم بودن احساس شادابی و سرزندگی کرده و فرزندان و نوه های آنها برای ارتباط با آنها در آن مکان حضور به هم رسانند و یا با همدیگر گلخانه شخصی خود را اداره نمایند.

نحوه اجرا:

    رئیس جمهور محترم با توجه به مشکلات مطرح شده مذکور و همچنین برای رسیدن به اهداف فوق الذکر دستور ایجاد مجتمع های کشاورزی و مسکونی را زیر نظر معاون محترم رئیس جمهور در توسعه روستائی و مناطق محروم کشور را اعلام می نماید و به کلیه وزرای محترم دستور می دهند در جلسات اجرائی این طرح شرکت و نماینده تام الاختیار خود را به همراه برده تا در جلسات بعدی آنها دنبال کننده اجرای دقیق و صحیح دستورات رئیس جمهور محترم برای ایجاد مجتمع های کشاورزی، مسکونی باشند . (در صورت عدم وجود قوانین بالادستی این معاونت اقدام به تهیه طرح پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی خواهد بود تا پس از تصویب برای تأمین بودجه توسط دولت ردیفهای بودجه قابل تعریف شود)
    در جلسه وزراء، تصمیم گرفته می شود مجتمع های کشاورزی، مسکونی در حاشیه کلان شهرها و یا پائین دست سدها توسط وزارتخانه های مربوطه (با توجه به وظایف مذکور) با محوریت شهرک برای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی و سازمانهای مورد نیاز (آموزشی، ورزشی، بهداشتی، امنیتی، تفریحی و ...) و روستاهای اقماری برای تولید گلخانه ای با تقسیم بندی زمینها به صورت یک ونیم هکتاری، که از یک طرف به منازل مسکونی مرتبط و آخر زمین به خیابانهای مشرف به گلخانه (برای انتقال محصولات و تولید کود و مصرف آن به جهت حفظ و رعایت بهداشت) هر کدام ( با توجه به نیاز 10 نفر نیروی کار و لزوم شراکت 10 نفر برای یک قطعه زمین) به یک و یا چند خانواده محول می شود.
    با توجه به امکانات موجود در تهران و وجود زمین بایر، تأسیسات تفکیک زباله و تأسیسات تسویه فاضلاب  در جنوب تهران (جاده قم – تهران) قبل و یا بعد از فرودگاه امام خمینی(ره) و آمادگی شهرداری و وزارت مسکن به صورت نمونه (پایلوت) می تواند شروع شود.
    با تشکیل تعاونی در هر مجتمع و انتخاب اعضای هیأت مدیره از طرف اعضاء:

    دریافت حق عضویت از اعضاء به سر گروهی یک نفر از طرف 10 نفر برای هر قطعه زمین
    تعاونی با توجه به نیازاعضاء برای بهره برداری گلخانه ها و ایجاد املاک مسکونی اقدام به درخواست تأمین نیازها از وزارتخانه ها و یا سازمانها که تعهداتی را به عهده گرفته اند نموده و یا نسبت به خرید مایحتاج مجتمع اقدام می نماید.
    تعاونی با توجه به بازاریابی خود و یا درخواست وزارتخانه ها برای صادرات و یا سازمانها برای مصرف داخلی ضمن عقد قرارداد و دریافت پیش قرارداد نسبت به پیگیری تولید محصولات توسط اعضاء و پیش خرید محصولات آنها اقدام می نماید.