به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایرنا، شهرهایی که نه تنها 70 درصد گازهای گلخانه‌ای را تولید کرده، بلکه 60 تا 80 درصد انرژی‌های جهان را مصرف می‌کنند و مسئول تولید 75 درصد گاز دی‌اکسید کربن در جهان هستند، اگرچه ممکن است افزایش تراکم جمعیت در این شهرها به رشد چشمگیری در زمینه اقتصاد منجر شود اما بی‌تردید چنین رشدی، پیامدهای منفی زیست محیطی و اجتماعی فراوانی به همراه خواهد داشت.

برای دستیابی به پایداری در چنین شرایطی، شهرها به راه‌حل‌های هوشمند با استفاده از تکنولوژی هوشمند نیاز دارند. تعاریف گوناگونی برای شهرهای هوشمند ارائه شده است، لیکن تمامی این تعاریف را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد؛ شهر پایدار هوشمند، یک شهر جدید است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات و سایر ابزارها بهره می‌برد تا کیفیت زندگی، کارایی فعالیت‌ها و خدمات شهری را بهبود بخشد در حالیکه نیازها و مسائل زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی نسل حاضر و نسل‌های آینده را مورد توجه و احترام قرار می‌دهد.

شهر هوشمند به عنوان یک ضرورت در دنیای مدرن نیاز به تلاش و مشارکت حداکثری شهروندان، دولتمردان، فعالان حوزه اقتصاد و نهادهای غیر دولتی دارد چرا که این مشارکت همگانی می‌بایست منجر به تشکیل یک تیم واحد برای تشخیص مشکلات شهر، تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، ارائه راه‌حل‌ها بر اساس تکنولوژی هوشمند و به‌کارگیری آنها شود. هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی، تامین هزینه‌ها و تعیین شاخص‌هایی برای ارزیابی، از جمله اقداماتی است که نیاز است در راستای سرمایه‌گذاری، پیاده‌سازی و ارزیابی شهر هوشمند انجام گیرد، به طور کلی، شهر هوشمند دارای 6 شاخص اصلی اقتصاد هوشمند، مردم هوشمند، دولت هوشمند، حمل و نقل هوشمند، محیط‌زیست هوشمند و زندگی هوشمند است.

در کشور ما، اگرچه شهر هوشمند، مفهومی است که همچون کالایی لوکس در بسیاری از پروژه‌ها، جلسات و همایش‌ها از آن سخن برده می‌شود و در ظاهر مفهومی است ناشناخته، هدفی دور و غیرقابل دسترس، که گاه نادانسته تایید و یا رد می‌شود؛ اما در حقیقت، شهر هوشمند ضرورتی غیرقابل انکار برای رفع مشکلات زیست محیطی، اجتماعی و حتی اقتصادی است که بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به سوی آن گام برداشته‌اند و ما نیز می‌بایست در این راستا گام برداریم. توسعه زیرساخت‌های موازی، همچون زیرساخت‌های اطلاعاتی، ارتباطی، زیرساخت‌های سبز و آبی شهرها از جمله این موارد است. به بیانی دیگر ما نیازمند توسعه‌ای یکپارچه در شهر هوشمند هستیم.

البته شایان ذکر است که توسعه زیرساخت‌های هوشمند در کشورهای در حال توسعه همچون ایران همواره با چالش‌های کلیدی در زمینه‌های علمی، تکنولوژی و سیاست‌گذاری روبه‌رو است، بنابراین برای عملی‌سازی این ایده نوین نیاز است که زیرساخت‌های هوشمند برای به‌کارگیری در کشور ما بومی‌سازی شده، نیروی انسانی ماهر تربیت و منابع مالی لازم پیش‌بینی شود. مسئله دیگر، نقش دولت در این مجموعه است. در دولت هوشمند می‌بایست یک رابطه یکپارچه، منظم و دوسویه میان دولت و ملت برقرار شود چرا که پروژه‌های شهر هوشمند بدون حضور هماهنگ مردم و حکومت‌ها، محکوم به شکست خواهند بود، بنابراین حرکت به سوی شهر هوشمند، نه تنها یک ضرورت بوده، بلکه تنها راهکاری است که می‌تواند مشکلات عصر مدرن را برطرف کند، امید است که سیاستمداران، برنامه‌ریزان و شهرسازان در کشور ما هر چه زودتر به ضرورت این امر توجه نشان دهند و گام‌های عملی لازم را در این راستا بردارند.

نگارنده این مقاله کارشناس ارشد معماری منظر در پروژه‌های اجرایی و پژوهش‌های گسترده‌ای در زمینه پایداری، محیط زیست و شهرهای هوشمند است و اکنون در دانشگاه آریزونای آمریکا مشغول به کار است.