به گزارش پایگاه خبری «عصر مسکن»، معاونت حوزه پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، با اعلام آمادگی این نهاد برای ارائه آموزش به ساکنان ساختمان‌های بلندمرتبه معتقد است‌: علی‌رغم آمادگی این معاونت برای ارائه آموزش کاملا رایگان، متاسفانه جامعه و مسئولان ما را نمی‌پذیرند. محمود قدیری با اعلام اینکه 95 درصد حریق‌ها مربوط به ساختمان‌های کمتر از شش‌طبقه است، افزود‌: با توجه به ازدحام ساختمان‌های بلندمرتبه در منطقه 22 تهران، وجود 6 ایستگاه و تعدد ایستگاه‌های آتش‌نشانی در این منطقه از نرم بین‌المللی بیشتر است.
معاونت حوزه پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران بابیان اینکه متاسفانه در کشور ما قانون یکپارچه‌ای درباره مدیریت ایمنی شهرها و روستاها وجود ندارد،گفت:چون ایمنی متاثر از رفتار همه مردم و بخش‌های تاثیر‌گذار در حوزه ایمنی است و همه با رفتار و عملکرد خود در ایمنی اثرگذارند؛ برای مثال، شهرداری و سازمان نظام مهندسی در ساخت‌وساز، اداره برق در تاسیسات الکتریکی، اداره گاز، آب و فاضلاب در تاسیسات شهری، شهرداری و مردم در بخش حمل‌ونقل، شرکت نفت در تاسیسات نفتی و انتقال نفت و سایر نهادهای مختلف در این حوزه تاثیر گذارند.
وی گفت: بنابراین، نهاد متولی واحدی وجود ندارد که به همه این بخش‌ها دستور بدهد. به همین دلیل، ما از نظر قانونی یک متولی ایمنی شهری در کشور نداریم که دستور آن فصل‌الخطاب باشد و همه اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به اجرای این دستورالعمل ایمن‌سازی باشند. در این بخش اگر نهادی هم به وظیفه خود عمل کند، الزامی به اجرای دستورات ندارد، بلکه از حسن همکاری است.
قدیری با بیان اینکه هرچه ساختمان‌ها مرتفع‌تر می‌شوند، مقررات درباره آنها سختگیرانه‌تر می‌شود،گفت: پنج موضوع اساسی در مسائل ایمنی ساختمان‌ها مدنظر ماست. موضوع اول معماری است که اصولا تمرکز اصلی معماری بر سه مورد است. بحث اول، معابر خروج امن یا پلکان از هر نقطه ساختمان تا معبر عمومی یا حیاط و محوطه است. مسئله دوم معماری بر جداسازی یا حوزه‌بندی حریق واحدهای مسکونی، اداری یا تجاری است و بحث سوم، امکان استقرار خودروهای آتش‌نشانی در مجاورت ساختمان‌هاست که در این مورد، در برخی از ساختمان‌های بلندمرتبه تهران دچار چالش اساسی هستیم.
این مسئول در ادامه خاطر نشان کرد: در واقع یکی از خطوط قرمز ما بحث دسترسی خودروهای آتش‌نشانی به تمامی ساختمان‌هاست و ساختمان‌های مرتفع باید از فضایی برای استقرار خودروهای آتش‌نشانی در مجاورت ساختمان برخوردار باشند. اما ‌اکنون این امکان برای آتش‌نشانی وجود ندارد که برای مثال، در کوچه‌ای با عرض 3متر مستقر شود و این معضل بزرگی است که در بخش‌های گسترده‌ای از شهرتهران با این موضوع مواجه هستیم.
وی با بیان اینکه حال اگر منتظر بمانیم تا ساختمان‌ها طبق طرح تفصیلی و نوسازی بافت‌های فرسوده، در یک زمان نوسازی و کوچه‌ها عریض‌تر شوند، عملا غیرممکن است‌، اظهار داشت:در چنین شرایطی، حتی اگر یک ساختمان بلندمرتبه‌ با عقب‌نشینی احداث شود، به دلیل نوسازنبودن سایر ساختمان‌ها، به ساختمان بلندمرتبه‌ هم دسترسی نداریم. این نوعی چالش بین نوسازی و ایمنی آتش‌نشانی و مدیریت شهری تهران است و اگر بخواهیم نوسازی را معطل مسائل ایمنی و دسترسی آتش‌نشانی کنیم، ممکن است هیچ‌گاه به وقوع نپیوندد.
قدیری ادامه داد: شهروندان از سازمان آتش‌نشانی به‌عنوان حاکمیت انتظار دارند که در زمان وقوع حادثه یا آتش‌سوزی به کمک بشتابد؛ اما در واقع این سازمان بدون داشتن تجهیزات و زیرساخت‌های لازم نمی‌تواند اقدامی کند و پاسخگو باشد.
وی گفت: با توجه به اینکه ساختمان‌های فرسوده در برابر زلزله غیرمقاومند و درصورت بروز زلزله، تخریب شده و تعداد زیادی از مردم جان خود را از دست می‌دهند، امیدواریم این چالش بزرگ با درایت مدیران و مسئولان ذیربط حل شود.
قدیری در خصوص موضوع دوم یعنی  مقاوم‌سازی گفت: ‌در این باره باید برای ساختمان‌های بلندمرتبه بیشتر سختگیری شود.
وی در این خصوص ادامه داد: در مبحث سوم مقررات ملی، حفاظت در برابر حریق فقط از نظر معماری و سازه‌ای بررسی شده و به بقیه موارد در آن توجه نشده است. در اینجا اگر ارتفاع ساختمان بیشتر از 23 متر ‌شود، داشتن حداقل دو پله الزامی است و تا ارتفاع کمتر از 23 متر، اگر مساحت ساختمان در هر طبقه کم باشد، با رعایت شرایطی می‌تواند یک پله داشته باشد.
وی در ادامه تاکید کرد: در بخش مقاوم‌سازی، براساس مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، ساختمان‌ها بسته به ارتفاع، مساحت و نوع تصرف تقسیم‌بندی می‌شوند. اگر ارتفاع ساختمان زیاد باشد، میزان مقاومت آن در برابر حریق باید بسیار زیاد باشد و هزینه‌هایی که به آنها تعمیم می‌شود، بیشتر است و هزینه‌ای که مقاوم‌سازی به هزینه ساخت اضافه می‌کند، بین 50 تا 70‌هزار تومان در هر متر مربع است. به عبارتی، باید درباره نوع مصالح ساختمانی بیشتر دقت شود که در مقابل حریق مقاوم‌سازی شود؛ چون برج‌هایی در دنیا وجود دارند که علی‌رغم آتش‌سوزی، به دلیل مقاوم‌سازی فرو نمی‌ریزند.
قدیری در خصوص موضوع سوم گفت: لزوم کاربرد سیستم‌های اعلام حریق است. برنامه‌ریزی و کارکرد سیستم‌های اعلام حریق در ساختمان‌های بلندمرتبه پیچیده‌تر از ساختمان‌های کم‌ارتفاع است. مثلا در ساختمان‌های تا سه‌طبقه از سیستم‌های موضعی بدون نیاز به سیم‌کشی و پنل مرکزی، ولی در ساختمان‌های بلندمرتبه حتما باید از نوع سیم‌کشی شده و دارای اتاق کنترل مرکزی و اعلام حریق دقیق استفاده شود تا ببینیم در کدام نقطه از ساختمان حادثه رخ داده است. سیستم‌های اعلام حریق ما را در اولین زمان وقوع حریق و قبل از توسعه حریق آگاه می‌کند و ساکنان با اطلاع از این حادثه می‌توانند ساختمان را ترک کنند.
این مسئول در خصوص موضوع چهارم نیز تاکید کرد: سیستم اطفای حریق است که در ساختمان‌های بیش از 23 متر، تمام بخش‌های ساختمان اعم از اتاق‌ها، سالن‌ها و... منهای سرویس بهداشتی و حمام، باید مجهز به سیستم اطفای حریق اتوماتیک یا اسپرینکلر شوند که به‌طور خودکار، حریق بزرگ را مهار و حریق کوچک را اطفا می‌کند. اخیرا هم وقتی یک خودرو در ساختمانی در شرق تهران دچار آتش‌سوزی شد، این سیستم عمل و حریق را صرفا به همان خودرو محدود کرد.
وی در این خصوص ‌گفت: پس سیستم اطفای حریق در ساختمان‌های بیش از 23 متر برای همه بخش‌ها الزامی و برای ساختمان‌های کمتر از 23 متر الزامی نیست و مخزن آب باید نصب شود. در ساختمان‌های کوچک به مخزن آب با ظرفیت حدود 8‌هزار لیتر اکتفا می‌کنیم؛ ولی در ساختمان‌های بلندمرتبه، مخزن آب باید تا30‌هزار لیتر ذخیره آب داشته باشد؛ چون حجم آب تانکرهای آتش‌نشانی بسیار محدود است و هر ایستگاه به‌صورت استاندارد 2 ماشین منبع‌دار با ظرفیت 2‌هزار و 4‌هزار لیتر دارد که با توجه به مصرف 250 تا 300 لیتر آب در دقیقه، نمی‌تواند زمان زیادی سرویس دهد.         
قدیری همچنین در موضوع پنجم گفت: سیستم تهویه دود و محصولات حریق است که در ساختمان‌های بلندمرتبه باید در این زمینه بیشتر دقت شود. ارزیابی ریسک و جان‌پناه‌ها هم برای این ساختمان‌ها لحاظ می‌شود. علاوه بر این، نصب آسانسور آتش‌نشانی و داشتن پد هلیکوپتر برای ساختمان‌های بلندمرتبه با ارتفاع بیش از 45 متر الزامی است.
 وی در خصوص ایمنی در ساختمان‌های بلندمرتبه گفت:سازمان آتش‌نشانی در همه بخش‌ها از جمله تاسیسات مکانیکی، برودتی و حرارتی، مقاوم‌سازی سازه، معماری و طراحی و... نظر می‌دهد. ما در مورد اجرای دستورالعمل‌ها در ساختمان‌های بلندمرتبه به‌ویژه مسکونی به‌شدت سختگیری و پیگیری می‌کنیم و به فکر بهره‌برداران و خریداران هستیم. به همین دلیل، نزد سازندگان منفوریم. در واقع، اجرای این دستورالعمل‌ها هزینه‌ ساخت‌وساز را (در بهترین حالت رعایت استانداردها به میزان 3 درصد) افزایش می‌دهد و به همین دلیل، مالکان و سازندگان دل خوشی از ما ندارند.
قدیری در ادامه با بیان اینکه ساختمان‌هایی که تأییدیه سازمان آتش‌نشانی را گرفته‌اند، از همه‌نظر کنترل شده‌اند، گفت: در ساختمان‌های بلندمرتبه شهر تهران مخصوصا از دهه 70 و بعد از آن شرایط بهتر و سختگیرانه‌تر شده و کیفیت ساختمان‌های امروز با ساختمان‌های بلندمرتبه چند سال قبل قابل مقایسه نیست. وی گفت:معماران و سازندگان با این مسائل آشنا شده‌اند و می‌دانند که آتش‌نشانی از اجرای استانداردها برای ایمنی کوتاه نمی‌آید. درصد کمی از ساختمان‌ها در زمان گرفتن پروانه از ما دستورالعمل نگرفته‌اند و بعضی هم در زمان پایان کار از ما تاییدیه نگرفته‌اند. در خارج از این موارد، ساختمان‌ها در صورت حفظ شرایط اولیه در برابر حریق ایمن هستند و این ادعا با مراجعه به یکی از این ساختمان‌ها و ایجاد حریق در آن، اثبات‌شدنی است.
این مسئول درپاسخ به این سوال که آیا کنترل بر این موضوع یعنی نگهداری از تجهیزات ایمنی در برابر حریق به متولی نیاز دارد؟ گفت: قطعا همین طور است. امروز وقتی ساختمانی پایان کار می‌گیرد، دیگر هیچ مامور شهرداری یا آتش‌نشانی، بدون اجازه مالک، حق ورود به این ساختمان را ندارد؛ در صورتی که در دنیا برای حفظ امنیت، حتی مهم‌ترین ساختمان‌ها، آتش‌نشانی تنها ارگانی است که حق ورود به بنا را دارد. اما ما در ایران حق بازدید از یک ساختمان مسکونی 10 طبقه را نداریم. بنابراین، چون اقتدار قانونی نداریم، کاری از پیش نمی‌بریم.

* نویسنده : مارال لاریجانی