عصر ساختمان- یکی از بزرگترین معضلات اقتصاد ایران، دخالتهای سیستماتیک و غیرسیتماتیک، بلندمدت و مقطعی در سازوکار بازار بوده است. این دستکاریها از ابلاغ سیاستهایی مثل ممنوعیت صادرات تا قیمتگذاری و دستکاری قیمت، متنوع بوده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصرساختمان» به نقل از تجارت فردا، بررسی قیمت سیمان در بازار ایران در مقایسه با سایر کشورها نشان میدهد که در ایران، سیمان نسبت به سایر کشورها؛ بسیار ارزان است. به طور مثال، هر تن سیمان در شمال هندوستان 127 دلار، جنوب هند 86 دلار، نیجریه 199 دلار، چین 98 دلار، پاراگوئه 173 دلار اما در ایران حدود 35 دلار است که یکی از ارزانترین نرخهای دنیاست.
بررسی میزان تولید و مصرف سالانه سیمان در ایران نیز طی 5 سال اخیر نیز نشان میدهد که این بازار از نظر عرضه و تقاضا، در تعادل به سر برده است. این در حالی است که بنابر برآوردهای رسمی، ظرفیت تولید سیمان کشور، حدود 80 میلیون تن است. در نتیجه، این صنعت، با حدود 80 تا 85 درصد ظرفیت تولیدی خود در حال فعالیت است.
بررسی ظرفیت و حجم تولید واقعی دو کشور ترکیه و کره جنوبی که اولی کشوری در حد و اندازه ایران از نظر توسعهیافتگی و جمعیت است و دومی کشوری توسعهیافته تلقی میشود نیز بیانگر آن است که صنعت سیمان ترکیه با 65 درصد ظرفیت تولید و کره با 92 درصد ظرفیت تولید، در حال فعالیت هستند. در نتیجه، صنعت سیمان ایران، در یک نقطه میانی بین دو کشور اولی همتراز با ایران و دومی توسعهیافته قرار میگیرد. اما پرسش این است که چرا فعالان صنعت سیمان در ایران به ویژه بخش خصوصی، از وضعیت فعلی این صنعت، اظهار نارضایتی میکنند؟ چرا بازار صنعتی که از معدود بازارهای تعادلی در ایران است، از نگاه فعالان و سرمایهگذاران آن، مطلوب نیست؟
لازم است توجه داشته باشیم که بر اساس برآوردهای صورت گرفته، ارزش جایگزینی کارخانههای سیمانی به ازای هر تن تولید بالغ بر 120 دلار است. در صورتی که بازدهی سرمایهگذاری در صنعتی خاص از دید سرمایهگذاران مناسب نباشد، شاهد رکود سرمایهگذاریهای جدید و حتی عدم انجام تعمیرات اساسی خواهیم بود. به اذعان کارشناسان و فعالان صنعت سیمان و با نگاهی به موارد یاد شده، مهمترین عامل این عدم رضایت «قیمتگذاری دستوری یا دستکاری قیمت در بازار» است. از سوی دیگر، از آنجا که نرخ سیمان بازار داخلی تاثیر مستقیمی بر نرخ صادراتی دارد، وابستگی شدید نرخ سیمان صادراتی به نرخ سیمان داخلی و ارزان بودن آن، باعث شده تا حتی اگر بازار صادراتی هم فتح شود، صادرات هم سودآوری قابل توجهی برای این صنعت نداشته باشد.