عصر ساختمان- به اعتقاد محققان حوزه زمین‌شناسی بخش عمده‌ای از گسل‌های کشور در پهنه دو رشته کوه البرز و زاگرس متمرکز شده‌اند و در ماه‌های دی و بهمن ماه سال گذشته ۱۷۱۰زلزله به ثبت رسید که بزرگترین آنها با بزرگی ۵.۵ حوالی کنگ استان هرمزگان و ۵.۶ در سی‌سخت استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، ایران به دلیل قرارگیری در کمربند لرزه خیز "آلپ-هیمالیا" و در محل تصادم ورقه‌های اوراسیا-عربستان، از نظر زمین شناسی فعال است، به گونه‌ای که حدود 8 درصد از زمینلرزه‌های دنیا و حدود 17 درصد از زلزله‌های بزرگ دنیا در فلات ایران رخ می‌دهد. بیشتر زمینلرزهها در کمربندهای زاگرس، البرز، کپه‌داغ رخ می‌دهد و داده‌های تحقیقاتی نشان می‌دهد مناطقی چون حاشیه بلوک‌های ایران مرکزی، آذربایجان و دریای مازندران دارای لرزه‌خیزی بالا است.
دکتر شهریار سلیمانی آزاد، پژوهشگر لرزه‌زمین ساخت سازمان زمین شناسی کشور و متخصص پالئوسایزمولوژی –تکتونیک جنبا سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به نقشه‌های جهانی زمینلرزهها بر پایه داده‌های لرزه‌نگاری در مدت 120 سال گذشته، اظهار کرد: این نقشه‌ها نشان می‌دهند که بیشتر زمینلرزهها در مناطق خاصی رخ می‌دهند و ایران نیز در یکی از این پهنه‌های لرزه خیز دنیا قرار گرفته است و در ایران نیز رخداد زلزله‌ها عمدتا در بخش‌های خاصی متمرکز است.
این محقق لرزه‌زمین ساخت، با بیان اینکه در کره زمین منطقه‌ای به نام کمربند "کوه‌زایی آلپ –هیمالیا" وجود دارد، خاطرنشان کرد: این کمربند از آلپ تا هیمالیا بیش از 10 هزار کیلومتر را شامل می‌شود و منطقه‌ای است که محل برخورد چند صفحه تکتونیکی و یا به عبارتی چند قطعه شکسته شده پوسته نازک زمین است و تخلیه انرژی این پوسته نازک به سبب حرکت موجب می‌شود که بخشی از این انرژی به صورت گسل خوردگی لایه‌های زمین و رخداد زمینلرزهها خود را نشان دهد.
وی با تاکید بر اینکه ایران از نظر میزان خطر نسبی رخداد زمینلرزه در موقعیت خطرناکی قرار دارد، یادآور شد: اگر به اطلاعات زمینلرزه‌های ایران توجه کنیم، درمی‌یابیم که در ایران علاوه بر داده‌های دستگاهی زلزله‌ها در مدت 120 سال گذشته (همچون دیگر مناطق لرزه خیز جهان)، زمینلرزه‌هایی که در گذشته‌های بسیار دورتر رخ داده‌اند نیز توسط تاریخ‌نگاران به ثبت رسیده‌اند و این داده‌های تاریخی و داده‌های دستگاه‌های لرزه‌نگاری هر دو تاییدکننده قرار داشتن ایران در گستره خطر زمینلرزهها است.
به اعتقاد محققان حوزه زمین‌شناسی، هر منقطه‌ای که حتی اگر یک بار یک زمینلرزه اثرگذار را تجربه کرده باشد، بدون شک در آینده پتانسیل زلزله‌های دیگری را خواهد داشت. تعیین اثر این زلزله با توجه به میزان خطر آن و نیز میزان آسیب پذیری این مناطق، اصلی‌ترین مساله‌ای است که متخصصان در سطح دنیا بر اساس میزان تمرکز جمعیت و منابع اقتصادی مانند شهرها، نیروگاه‌ها، شبکه گازرسانی و... به برآورد بزرگای زلزله‌های احتمالی آینده و میزان تخریب احتمالی حاصل از آن می‌پردازند. برای انجام هرچه درست‌تر چنین برآوردهایی به شناسایی عواملی که منجر به رخداد زلزله‌ها می‌شود، یعنی گسل‌های جنبا نیاز داریم.
گسل‌های جنبا شکستگی‌هایی با فعالیت و حرکات جوان در پوسته نازک زمین است، به این معنا که کره زمین دارای بخش‌های "پوسته"، "هسته" و " گوشته" است. گوشته که در زیر پوسته نازک زمین قرار دارد، لایه ضخیم و مملو از مواد عمدتا مذاب بر روی هسته جامد زمین است. به دلیل فعل و انفعالات رادیواکتیوی که در هسته و گوشته زمین رخ می‌دهد، جریان‌های حرارتی شکل می‌گیرد که تشکیل و حرکت مواد مذاب و جریان‌های "همرفتی" را باعث می‌شود. از آنجایی که پوسته زمین نازک و شکننده است، این جریان‌های حرارتی، موجب شکسته شدن پوسته و تکه تکه شدن آن می‌شود و این قطعات پوسته‌ای بزرگ توسط مواد مذاب و جریان‌های حرارتی شروع به حرکت می‌کنند و بر اثر این حرکت و برخورد این قطعات، اصطکاک و انرژی در اعماق پوسته زمین جمع و پس از مدت زمانی به یک باره رها و این امر موجب شکل‌گیری گسل‌ها و رخداد زمینلرزهها می‌شود.
در ایران دو رشته کوه "البرز" و "زاگرس" داریم که پیامد چین خوردگی و گسل خوردگی زمین هستند. در این بین، رشته کوه زاگرس در محل برخورد صفحه عربی و اوراسیا شکل گرفته و در گذر میلیون‌ها سال رشد کرده است و بخش عمده‌ای از گسل‌های کشور در پهنه این دو رشته کوه متمرکز شده‌اند و به عبارت دیگر بسیاری از گسل‌های فعال، سازنده این دو رشته کوه هستند.
گسل‌های ایران
دکتر علی بیت اللهی، مدیر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به گسل‌های ایران با بیان اینکه گسل‌های طویل، فعال و لرزه‌زا مهمترین چشمه‌های لرزه‌زای ایران را تشکیل می‌دهند، گفت: طول گسل با بزرگی رخداد زلزله مرتبط است بر این اساس 36 گسل طویل در پهنه ایران شناسایی شده‌اند که طول تقریبی برخی از آنها در برخی مراجع بیش از 200 کیلومتر برآورد شده است.
به گفته وی، طویل‌ترین گسل، گسل اصلی "جوان زاگرس" با طول 1560 کیلومتر و پس از آن گسل "دورونه" با طول 1500 و در ادامه گسل "پیشانی کوهستان" که با تمامی سگمنت‌های خود دارای طول 1160 کیلومتر است. براساس برآوردهای اولیه مجموع طول گسله‌های طویل در ایران به بیش از 14000 کیلومتر می‌رسد!.
عناوین طویل‌ترین گسل‌های ایران به این شرح است:
گسل‌های نزدیک به شهرهای پرجمعیت
برخی از گسل‌ها که در نزدیکی مراکز جمعیتی هستند، به این شرح است:
شهرهای مهم که در کنار گسل‌ها قرار دارند به این شرح است:
داده‌های آماری زلزله‌های دی و بهمن 99
شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری در دی‌ماه 1399، تعداد نزدیک به 918 زمینلرزه را ثبت و تعیین محل کرده‌اند. در این ماه تعداد 16 زمینلرزه با بزرگی بیش از 4.0 توسط مرکز لرزه‌نگاری کشوری به ثبت رسیده است که بزرگترین آن در 27 دی ماه با بزرگی 5.5 حوالی کنگ واقع در استان هرمزگان رخ داده است.
رومرکز زمینلرزه‌های ایران و نواحی مجاور در دی‌ماه 1399
در بهمن‌ماه 1399 نیز حدود 792 زمینلرزه رخ داد که در این ماه تعداد 18 زمینلرزه با بزرگی بیش از 4.0 بوده و بزرگترین زلزله با بزرگی 5.6 حوالی سی‌سخت واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.
