عصر ساختمان- بیش از دو سال از حادثه تلخ فروپاشی ساختمان پلاسکو می‌گذرد. اما هنوز راهکارها و اقدامات اساسی به‌منظور پیشگیری از بروز حوادث مشابه در سطح تهران انجام نشده است. در حال حاضر تنها در منطقه ۱۲ تهران نزدیک به ۲۰۰ ملک تجاری فرسوده و خطرآفرین وجود دارد که نیازمند نوسازی هستند.
به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان» به نقل از دنیای اقتصاد، بعد از حادثه پلاسکو، نهادها و دستگاه‌های مرتبط با بحث ایمنی ساختمان از جمله شهرداری، آتش‌نشانی و نظام مهندسی، همکاری‌ها و پروژه‌های مشترکی از جمله نصب سیستم‌های اطفای حریق، ایجاد ایستگاه‌های کوچک آتش‌نشانی در نزدیکی مراکز تجاری خطرناک و صدور شناسنامه فنی-ملکی برای ساختمان‌های تجاری، به‌منظور ارتقای سطح ایمنی ساختمان‌های تجاری قدیمی انجام داده‌اند. اما آیا این اقدامات کافی بوده و می‌تواند مانع از بروز حادثه شود؟ اطلاع‌رسانی، افزایش کنترل و نظارت بر مراکز تجاری قدیمی شهر تهران تا چه میزان اصناف و کسبه را متوجه خطرهای بالقوه مربوط به ایمنی ساختمان کرده است؟
مطابق با قانون یکی از مهم‌ترین اقدامات برای افزایش ضریب ایمنی ساختمان‌ها، صدور شناسنامه فنی-ملکی برای ساختمان‌های بیش از 2 هزار متر مربع زیربنا است. سازمان نظام مهندسی، پس از پایان کار ساخت‌و‌ساز، با صدور شناسنامه فنی-ملکی برای ساختمان‌های تجاری، تمامی موارد مربوط به ایمنی ساختمان را بررسی و در شناسنامه یاد شده ثبت می‌کند. بنابراین سازمان آتش‌نشانی می‌تواند در زمان بروز حادثه با استفاده از اطلاعات موجود در این شناسنامه نسبت به خدمات‌رسانی و امداد‌رسانی بهتر اقدام کند. از ابتدای شروع صدور شناسنامه فنی - ملکی برای ساختمان‌ها در سال 88، تاکنون بالغ بر 300 فقره شناسنامه برای ساختمان‌ها با کاربری‌های مختلف صادر شده است.
اما چرا صدور شناسنامه فنی-ملکی تنها برای ساختمان‌هایی با بیش از 2 هزار متر مربع زیربنا صادر می‌شود؟ آن‌طور که عنوان می‌شود مراجع صدور پروانه ساختمان (شهرداری‌ها)، همکاری و تعامل کافی را با سازمان نظام مهندسی به‌منظور اجباری کردن دریافت شناسنامه فنی ملکی برای ملک‌هایی با مساحت کمتر از 2 هزار متر زیربنا ندارند. اگر دریافت این شناسنامه برای سازندگان اجباری شود، ایمنی تمام ساختمان‌های شهر ارتقای چشمگیری می‌یابد؛ چراکه سازندگان ملزم به دریافت استانداردهای مقررات ملی ساختمان خواهند بود.
طبق مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، تمامی جزئیات مربوط به یک ساختمان اعم از معماری، سازه، تاسیسات برق و تاسیسات مکانیکی، حداکثر پنج سال پس از ساخت باید مورد بازرسی مهندسان دارای صلاحیت قرار بگیرد؛ اما این مورد نیز لازم‌الاجرا نیست. اگر بستر قانونی برای اجباری شدن موارد یاد شده فراهم شود، با توجه به ظرفیت فنی سازمان نظام مهندسی استان تهران، شهر تهران می‌تواند به سمت تبدیل شدن به شهری ایمن و سبز پیش برود.
سازمان آتش‌نشانی در کجای داستان قرار دارد؟
مطابق با اعلام سازمان آتش‌نشانی، ساختمان‌های ناایمن تهران به سه دسته کم‌خطر، میان‌خطر و پرخطر تقسیم می‌شوند. طبق اعلام این سازمان، پس از حادثه پلاسکو طرح جامع نظام بازرسی بسیار جدی‌تر از قبل در حال پیگیری است. جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی در این‌باره می‌گوید: در این طرح، سازمان آتش‌نشانی وضعیت بیش از یک هزار ساختمان از جمله مراکز تجاری مرکز شهر تهران را مورد بررسی قرار داد و به مراکزی که فاقد ایمنی‌های لازم و حداقلی بودند، هشدارهای لازم ابلاغ شد. همچنین در مواردی که ساختمان‌ها هشدارهای آتش‌نشانی مبنی بر ایمنی ساختمان خود را جدی نمی‌گیرند، مراجع قضایی آنها را پلمب می‌کنند. تمرکز ساختمان‌های تجاری خطرناک و نیمه‌خطرناک در منطقه 12 و به‌طور مشخص محدوده بازار تهران بیش از سایر مناطق است.
نگاه کسبه و اصناف مختلف به بحث ایمنی ساختمان
مبحث ایمنی ساختمان بعد از حادثه پلاسکو جایگاه واقعی خود را تا حدی در میان کسبه و اصناف مختلف پیدا کرد. ساختمان علاءالدین یکی از مراکزی است که بعد از حادثه پلاسکو نسبت به تجهیز، نوسازی و ایمن‌سازی ساختمان اقدام کرد. بررسی‌های میدانی از وضعیت چند ساختمان و پاساژ قدیمی در مرکز شهر تهران نشان می‌دهد: در مورد یکی از ساختمان‌های قدیمی در محدوده مرکزی شهر که مالکیت آن در اختیار یکی از سازمان‌ها قرار دارد با وجود اخذ اجاره ماهانه و پرداخت هزینه‌های آب و برق از سوی کسبه، مالک طی این سال‌ها اقدام به نوسازی یا تجهیز ساختمان به وسایل ایمنی نکرده است. البته وضعیت در مورد تمامی پاساژهای محدوده مرکزی شهر یکسان نیست. به‌عنوان مثال یکی از معروف‌ترین پاساژهای فروش لوازم یدکی خودرو در خیابان امیرکبیر، تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی قرار گرفته و همین اقدام میزان ایمنی ساختمان این پاساژ را افزایش داده است.
بیمه‌های آتش‌سوزی راهکاری برای پیشگیری از بروز حادثه
یونس مظلومی، مدیرعامل بیمه تعاون و عضو انجمن مدیران صنایع و اتاق بازرگانی، اعلام کرد: شرکت‌های بیمه‌ای که خدمت بیمه آتش‌سوزی (بیمه آتش‌سوزی شامل سیل، زلزله و... می‌شود) ارائه می‌دهند، قیمت‌های بسیار پایینی را به‌منظور توسعه و فراگیر شدن بیمه در سطح کشور به مشتریان پیشنهاد می‌کنند. با وجود این هنوز ضریب نفوذ بیمه آتش‌سوزی در ایران به‌ویژه در مراکز تجاری به حد مطلوب نرسیده و بسیاری از مراکز تجاری کشور از بیمه آتش‌سوزی استفاده نمی‌کنند.
وی درباره نحوه قیمت‌گذاری بیمه‌های آتش‌سوزی برای مراکز تجاری گفت: مبنای قیمت‌گذاری بیمه آتش‌سوزی، متناسب با نوع فعالیت واحد تجاری است. به‌عنوان مثال نرخ بیمه‌نامه در صنف تولید پارچه یا پوشاک با صنف فروش لوازم یدکی خودرو متفاوت است. مدیرعامل بیمه تعاون ادامه داد: اگر ساختمان متقاضی بیمه آتش‌سوزی دارای استانداردهای لازم ایمنی باشد - به‌عنوان مثال شناسنامه فنی ملکی سازمان نظام مهندسی را دریافت کرده باشد - شرکت‌های بیمه‌ای به‌منظور تشویق و ترغیب آنها به بیمه کردن ساختمان خود، تخفیف‌هایی برای آن ساختمان لحاظ خواهند کرد.
