به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایرنا، شهرداری شیشهای، عنوانی که از سوی شورای اسلامی شهر تهران در دوره پنجم مطرح و تا امروز اقدامات متعددی برای تحقق آن برداشته شده است.

گام اول آن با رونمایی از سامانه شفافیت کلید خورد که در مرحله نخست اطلاعات قراردادهای میلیاردی در آن انتشار یافت و در گام های بعدی با بارگذاری اطلاعاتی از جمله سفر خارجی مدیران، طرح ترافیک خبرنگاران، حقوق معاونان شهردار، اسامی کارکنان شهرداری تهران و... کاملتر شد.

شهرداری تهران در تازهترین اقدام خود در زمینه حرکت به سمت شهرداری شیشهای از نسخه جدید سامانه پژوهشیار نیز رونمایی کرد که در آن بیش از 800 پژوهش منتشر شده است. این سامانه که توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران راه اندازی شده به سایت شفافیت نیز اتصال یافته است.

شاید در نگاه اول انتشار پژوهش های انجام شده از منظر شفاف سازی چندان با اهمیت به نظر نرسد یا این تصور وجود داشته باشد که این اقدام تنها مورد استقبال محققان و پژوهشگران قرار می گیرد و کابربرد دیگری ندارد اما توجه به این نکته که چه میزان از منابع مالی صرف انجام پژوهش هایی می شده که کمکی به حل مسائل شهری نمی کرده یا مشابه چه تعداد از آنها قبلا انجام شده، اهمیت موضوع را بیش از پیش روشن می کند.

داده های سامانه پژوهشیار شهرداری تهران بسته به دسته بندی مخاطبان و نوع اطلاعات آن اینک از سه طریق برای مخاطبان قابل دسترسی است، نخست سایت مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران به نشانی اینترنتی http://rpc.tehran.ir/ ، دیگری سامانه پژوهشیار به نشانی http://research.tehran.ir/ و نیز سایت شفافیت به نشانی shafaf.tehran.ir که دسترسی عمومی است و همگان قابل رویت آن را دارند.

انتشار تحقیقات با پیوست هایشان دستاوردهای زیادی دارد

در همین زمینه بهاره آروین رئیس کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران در آیین رونمایی از این سامانه طی روز شنبه هفته جاری اظهارداشت: پیش از این به دلیل آنکه امکان دسترسی کامل به نسخه پژوهش ها وجود نداشت ممکن بود پژوهشگری یک پژوهش را به واحدهای مختلف در شهرداری بدهد یا در سازمانی که حوزه کاری مشابه با شهرداری تهران دارد پژوهشی انجام و عین آن به عنوان پژوهش جدید به شهرداری تهران داده شود.

وی همچنین ایجاد یک سامانه مانند ایران داک برای سازمان‌های دولتی را در جلوگیری از موازی کاری های این حوزه بسیار مهم دانست.

آروین در ادامه ارتقای کیفیت پژوهش ها را یکی دیگر از فواید این سامانه عنوان و خاطرنشان‌کرد: وقتی پژوهشی در منظر عموم قرار گیرد برای پژوهشگر دغدغه ارائه کار کیفی ایجاد می‌کند.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: در این سامانه تنها پژوهش‌ها در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد بلکه پیوست‌های پژوهش های عمرانی نیز منتشر می شود.

وی کاهش شکاف نهاد سیاستگذار و دانشگاه و برقراری دسترسی متخصصان آکادمیک به پژوهش هایی که با داده های درون سازمانی انجام شده را از دیگر فواید این سامانه ذکر کرد.

آروین اظهارداشت: برای آنکه پژوهش‌ها ثبت شود باید به سامانه مالی قراردادها متصل شوند تا در صورت عدم ثبت و کد قراردادی، پژوهش انجام نشود؛ اتفاقی که می‌تواند بر کیفیت پژوهش‌های این حوزه اضافه کند.

به گفته وی یکی از مهمترین اتفاقاتی که پس از اتصال سامانه پژوهشیار به سامانه شفافیت رخ می‌دهد، جلوگیری از پژوهش‌های تکراری در شهرداری تهران است. پژوهش‌هایی که در واحدی از شهرداری انجام شده اما به دلیل آنکه در دسترس سایر واحدها نبوده، سهوا یا عمدا به واحدهای دیگر شهرداری نیز ارائه شده است.

عضو هیات رییسه شورای شهر تهران درباره پژوهش‌های تکراری نیز گفت: مثلا در سازمانی مانند بهزیستی یا وزارت کشور که حوزه کاری مشابهی دارند، مشاهده شده پژوهشی که در این نهادها انجام شده به عنوان پژوهش جدید به شهرداری عمدا یا سهوا داده شده است. باید این سامانه به سامانه‌های مشابهی مانند ایران داک متصل شود تا از هرگونه موازی کاری و تکرار در حوزه پژوهش جلوگیری شود.

مطالعات علمی در معرض قضاوت همگانی

آروین تصریح کرد: در دسترس قرار گرفتن این پژوهش‌ها به‌جز آنکه انباشت دانش را در جامعه افزایش می‌دهد، به ارتقای کیفیت پژوهش‌ها نیز کمک می‌کند. زمانی که یک سازمان پژوهشی را انجام می‌دهد، تنها یک ناظر کیفیت آن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد اما وقتی در معرض دید عموم قرار گیرد، این پژوهش توسط همتایان دانشگاهی و علمی نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد و در میان مدت نظارت همتایان باعث ارتقای کیفی پژوهش‌ها می‌شود. زیرا در جامعه علمی کمتر رودربایستی وجود دارد و دانشگاهی‌ها معمولا بی رودربایستی نقایص علمی پژوهش ها را منتقل می‌کنند.

وی در مورد انتشار عمومی پیوست های تحقیقات علمی نیز گفت: پیوست‌های مطالعاتی که در دسترس عموم قرار می‌گیرد در کنار انتشار پیوست‌های مطالعاتی پروژه‌های عمرانی، جریان نقد و ارزیابی پروژه‌ها توسط ناظران فراهم و پیوست‌هایی که ضعیف و صوری است و قرار است با بودجه عمومی احداث شوند، توسط نهادهای نظارتی، رسانه ها و نهادهای تخصصی شناسایی خواهند شد.

عضو شورای شهر تهران افزود: یکی دیگر از ثمرات به اشتراک‌گذاری این پژوهش‌ها این است که جامعه دانشگاهی می‌تواند به داده‌های سازمان‌ها دسترسی پیدا کند چون معمولا سازمان‌ها این داده‌ها را به عنوان غنیمت‌های سازمانی می دانند و کمتر در اختیار نهاد دانشگاهی قرار می‌دهند که می‌توان بر اساس داده‌های مورد استفاده در این پژوهش‌ها سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تری به نهاد اجرایی پیشنهاد کند.

امیدواری برای عملیاتی شدن پژوهش ها

مجید فراهانی دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در مراسم رونمایی از این سامانه گفت: این سامانه به استفاده از عملی از پژوهش ها که خلاء آن در کشور بسیار احساس می شود، کمک می کند.

رییس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران گفت: هنگامی که در شورای اسلامی تهران صحبت از پژوهش و بنا بود پژوهش‌های شهر تهران فعال‌تر باشد، با تصمیم درستی که گرفته شد مرکز مدیریت و برنامه ریزی شهر تهران که قلب تپنده نه تنها شهرداری بلکه برای کل شهر تهران است، طراحی و تصمیم گرفته شد تا مرکزیت پژوهش‌ها به آن اعطا شود.

عضو شورای شهر تهران تاکید کرد: تاکنون انتظارات شورا در حوزه پژوهشی برآورده نشده است و تعداد کمی از مصوبه‌ها و لوایح و طرح‌هایی که مطرح بوده، دارای پیوست‌های مطالعاتی است.

فراهانی خاطرنشان کرد: موضوع دوم استفاده از پژوهش در مدیریت شهری است. تجربه نشان داده است که پژوهش‌های خوبی انجام می‌شود، اما در عرصه عمل کمتر از آنان استفاده شده و نتایج کاربردی اش در کارها و فعالیت‌ها کمتر دیده می‌شود.

پژوهشیار، مظهر حقوق شهروندی

در همین زمینه با محمدحسین بوچانی رییس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران درباره این سامانه، کارکردها و تاثیرگذاری های آن گفت و گو کرده ایم که اظهارداشت: سامانه پژوهشیار با هدف هماهنگی و یکپارچه سازی مطالعات در شهرداری تهران، انتشار دستاوردهای مطالعاتی و پژوهشی و نیز تحقق یکی از مظاهر حقوق شهروندی به صورت یکپارچه راه اندازی شد.

وی با بیان اینکه در شهرداری تهران با توجه به تکثر مأموریت ها، وظایف و همچنین فعالیت های اجرایی درحوزه های مختلف مطالعات گوناگونی صورت می گیرد اظهارداشت: از طریق سامانه پژوهشیار به دنبال آن هستیم که یک نظام هماهنگی برای مطالعات در شهرداری تهران ایجاد کنیم تا از تکرار پروژه های مشابه جلوگیری شود و مدیریت دانش نیز صورت گیرد.

بوچانی با اشاره به اینکه انتشار مطالعات در یک سامانه منجر به ارتقای بهره وری می شود خاطرنشان کرد: برای مثال اگر در حوزه ساماندهی صنایع و مشاغل مطالعات مختلف وجود دارد این مطالعات در این سامانه به منظور کاربردی تر شدن خروجی ها و کاهش مصارف منابع مدیریت و یکپارچه می شود که در نهایت به ارتقای بهره وری و مدیریت دستاوردها می انجامد.

وی یادآور شد: در این سامانه 869 پژوهش که از سال 92 به بعد و البته تعدادی پیش از این تاریخ انجام گرفته منتشر شده است که البته این بانک به تدریج تکمیل می شود.

رییس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با بیان اینکه امکان دسترسی به پژوهش ها از طریق سامانه پژوهشیار، سایت شفافیت و مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران فراهم است افزود: از آنجاکه حتی پژوهش هایی که نیازمند بروزرسانی است به عنوان پیشینه تحقیق، روش شناسی و داده های زمان خود قابل توجه است بنابراین دسترسی عموم به کل مطالعات انجام شده بسیار اهمیت دارد.

وی ادامه داد: همچنین کار دیگری که در همین راستا انجام شد تبدیل تمام کتاب ها به QR کد است؛ برای مثال وقتی کالایی را می خرید از طریق بارکد قیمت و اطلاعات کالا قابل دسترسی است که هم اکنون مشابه این اقدام با تعریف QR کد برای کتاب ها ایجاد شده است. 

بوچانی گفت: با این اقدام تمامی کتاب هایی که در حوزه های مختلف از جمله شهرسازی و معماری، مالی، عمران، حمل و نقل، اقتصاد مالی، خدمات شهری و ... منتشر شده در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.

دیگر مطالعه برای مطالعه نخواهیم داشت

وی در ادامه با بیان اینکه در دوره جدید در راستای ارتقای بهره وری و مدیریت دانش هفت رویکرد در انجام پژوهش ها مطرح شد اظهارداشت: تمام مطالعاتی که در مرکز مطالعات شروع می شود بایستی بهره بردار داشته باشند؛ بدین معنا که از این پس مطالعه برای مطالعه نخواهیم داشت و اگر روی یکی از مسائل حوزه شهری مطالعه ای صورت گیرد بهره بردار نتایج مطالعه از ابتدا مشخص خواهد بود.

رییس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران اضافه کرد:  همچنین تمامی مطالعات در چارچوب برنامه پنج ساله سوم شهر تهران، مصوبه بودجه، برنامه ششم توسعه و برنامه شهردار است؛ بنابراین مبانی حقوقی و تکالیف قانونی در اولویت قرار داده شده است.

وی با اشاره به اینکه تلاش می شود دوره زمانی از دوره طولانی بیش از یکسال به کمتر از هشت ماه کاهش یابد گفت: موضوع بعدی نظارت بر پروژه است که براساس هماهنگی های صورت گرفته بهره بردار در چارچوب نظام نامه پژوهشی درگیر این موضوع خواهد شد.

بوچانی جلوگیری از انجام پروژه های موازی، بروزرسانی پروژه های مشابه و دارای کاربست بودن را از دیگر رویکردهای در نظر گرفته شده برای انجام پژوهش ذکر کرد.

وی با بیان اینکه ایده ایجاد سامانه پژوهشیار به سال 92 بر می گردد اما فرایند اجرایی به این مدل مربوط به امسال است یادآورشد: در طراحی اولیه این سامانه قابلیت انتشار خروجی های پژوهشی پیش بینی نشده بود اما با اتصال آن به سامانه شفافیت این امکان فراهم شد.

 آیین رونمایی از سامانه پژوهشیار 26 مردادماه جاری  با حضور تعدادی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران و جمعی از مدیران شهری در سالن ایران زمین شورای اسلامی شهر تهران برگزار شد و اینک امکان بهره برداری از داده های آن برای عموم مهیاست.