به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از باشگاه خبرنگاران، شهر تاریخی «تون» در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی دارای بنا‌های تاریخی است که معماری ابنیه اش به صدر اسلام باز می‌گردد، این شهر و ابنیه هایش با تحمل تخریب کنند‌ه های طبیعی در طول سالیان گذشته که در این استان به وقوع پیوسته، تخریب نشده است. اما حالا برخی از گردشگران از نبود نیروهای کافی یگان حفاظت در این مجموعه سوء استفاده می‌کنند و به تخریب و دیوار نویسی روی ابنیه‌ها اقدام می کنند و با آتش روشن کردن در برخی از نقاط، آسیب‌های جدی به محوطه وارد و سعی دارند هر آن چه که زلزله نتوانسته نابود کند این افراد تخریب کنند.

تمامی جداره‌های بنا‌های تاریخی مجموعه کوشک در شهر تاریخی «تون» با یادگاری نویسی با زغال و اسپری‌های رنگی سیاه شده است. در داخل محوطه مسجد تاریخی کوشک که دارای سه کتیبه از دوران سلجوقی، تیموری و صفوی بود، اقدام به روشن کردن آتش کرده اند.

سعیدپور:کمبود نیروی حفاظت،مشکل اصلی شهر تاریخی «تون» است

سعید سعید پور کارشناس پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی «تون» در خصوص مشکلات موجود در این شهر تاریخی گفت: تعدادی از گردشگران شهر‌های کشور و بازدیدکنندگان خود استان خراسان جنوبی اقدام به دیوار نویسی با اسپر‌ی ها و ذغال‌ها در مدرسه علیا و مجموعه تاریخی کوشک کرده اند که باعث تغییر شکل ظاهری دیوار‌های این مجموعه شده است. اکثر یادگاری‌ها با اسم مشخص و با ذکر نام استان روی دیوار‌ها نوشته شده است که آسیب‌های زیادی را به این بنا‌ها وارد کرده است.

کارشناس میراث فرهنگی شهر «تون» بیان کرد:بنا‌های موجود در این شهر تاریخی کاملا از دسترس ما خارج نشده است؛ یگان نیروی حفاظت از سوی پایگاه در این محل مستقر شده است.اما با توجه به گستردگی مجموعه، آثار تاریخی بسیار در استان و کمبود تعداد یگان حفاظت برای حراست بناها، این اتفاقات و مشکلات رخ داده است.

سعید پور تاکید کرد: حضور نداشتن دائم و تمام وقت نیرو‌های یگان حفاظت یکی از مشکلاتی است که مجموعه را درگیرکرده است. در مواقعی بعد از سرکشی یگان حفاظت که موقتی است، برخی از افراد به دیوار نویسی بر روی ابنیه و آتش روشن کردن در محدود‌ه های بنا‌های شاخص اقدام  می‌کنند.

کارشناس میراث فرهنگی پایگاه شهر «تون» ادامه داد: فقط در زمان عید که گردشگران بسیاری به این استان سفر می‌کنند، نیرو‌های حفاظت به صورت تمام وقت از این مجموعه حفاظت می‌کنند و نیرو‌هایی نیز برای معرفی بنا به تور‌های گردشگری گذاشته می‌شود.

سعید پور تاکید کرد: مرمت‌هایی بر روی بنا‌های موجود در این شهر تاریخی هر چند سال یک بار به صورت موقتی انجام شده است، مدرسه علیا در حال مرمت و مبلغ 70 میلیون تومان برای آن هزینه صرف شده است و بر روی مجموعه کوشک دو سال پیش مرمت‌هایی انجام شد. رسیدگی‌های دائمی به بنا‌های مجموعه نیازمند اعتبارات بیشتری است که سازمان میراث فرهنگی استان باید در اختیار قرار دهد.

کرم پور:مردم در برابر آثار تاریخی مسئولیت پذیر نیستند

اقدس کرم پور مدیر پایگاه میراث فرهنگی گفت: گزارش‌های زیادی از مشکلات موجود شهر تاریخی «تون» به میراث فرهنگی استان خراسان جنوبی و مرکز ارائه کرده ایم و خواستار اعتبار بیشتر هستیم، اما اعتبارات کم و آثار تاریخی بی شماری وجود دارد.

مدیر پایگاه شهر تاریخی «تون» بیان کرد: از زلزله سال 1347 به بعد به بنا‌های تاریخی موجود در این شهر رسیدگی نشده است، تا اینکه در سال 1384 سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدام به تشکیل پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی «تون» کرد. از آن زمان به بعد سازمان میراث فرهنگی اعتباراتی برای مرمت این شهر قائل شد.

او ادامه داد: شهر تاریخی «تون» با مساحت 90 هکتار و 38 بنای شاخص که تعدادی از بنا‌های موجود در این مجموعه 15 درصد و برخی دیگر 80 درصد براساس ارزش اثر و شدت تخریب، مرمت و بازسازی شده اند.

کرم پور بیان کرد: دیوار نویسی در مجموعه کوشک و حمام یک بحث فرهنگی است اگر پایگاه این بنا‌ها را پیاپی مرمت کند، باز هم به دلیل نبود مسئولیت پذیری مردم نسبت به آثار تاریخی شاهد این مشکلات خواهیم بود. در برخی از بخش‌های مجموعه مانند بقعه امامزاده و مساجد که ازدحام وجود دارد؛ یگان حفاظت به راحتی می‌توانند حراست کنند.

او ادامه داد: پایگاه در سال 1394 در این مناطق به دلیل ازدحام مردم اقدام به نورپردازی‌هایی کرد، اما متاسفانه افردای، پروژکتور‌های این مجموعه را دزدیده اند، با دزدیدن انتقال دهند‌ه های برق، نور کافی برای سرکشی وجود نداشت و نیرو‌های حفاظت نیز قادر به مسئولیت خودنبودند و حفاظت از مجموعه تا ساعت 7 و 8 عصر انجام می‌شد، افراد سود جو از این موضوع استفاده و به آسیب بنا‌های تاریخی این مجموعه مشغول می‌شدند.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی «تون» مطرح کرد: با وجود وقایع طبیعی مانند سیل، زلزله و غیره، اگر ابنیه به صورت 100درصد نیز مرمت شده باشند باز هم نیازمند رسیدگی هستند و باید به صورت سالانه تعمیر و کنترل شوند. در استان تعدادی تشکل‌های مردم نهاد تشکیل شده است که با پیشرفت آنها شاهد بهبود اوضاع ابنیه تاریخی استان خواهیم بود.