عصر ساختمان- زمین‌خواری، کوه‌خواری، دریاچه‌خواری و...؛ بیت‌المال مدتی است که به شکل تازه‌ای بین عده‌ای توزیع می‌شود. اینکه تا امروز چقدر زمین و با چه واسطه‌هایی به جیب چه کسانی رفته، تقریبا غیرقابل محاسبه است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از همشهری، اینکه کدام مقامات محلی با اختیارات بیش از حد خود، کدام نیروهای دست‌اندرکار با رشوه و... به این فرایند کمک کرده‌اند هم به همان سیاق قبلی، غیرقابل‌اثبات است اما واقعیت این است که تا امروز حداقل بیش از 100هزار میلیارد تومان از دارایی‌های ملی به جیب زمین‌خواران ریخته شده است. تهران در این حوزه هم در صدر جدول ایستاده؛ 477پرونده زمین‌خواری در اختیار پایتخت است. شاید همین اعداد تلخ بالاخره وزارت راه و شهرسازی را بر آن داشت که نسبت به تشکیل یگانی برای حفاظت از اراضی دولتی اقدام کند. علی نبیان - مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن و معاون وزیر راه‌و‌شهرسازی - در این‌باره با همشهری گفت‌و‌گو کرده و توضیح داده که پس از تخصصی‌شدن حفاظت از زمین‌ها، 95درصد تعرضات به اراضی دولتی دفع شده است. این در حالی است که همین چند هفته پیش حسین معصوم - نماینده تام‌الاختیار وزیر راه‌و‌شهرسازی در شورای حفظ حقوق بیت‌المال - یک روز پس از مطرح کردن مباحثی در زمینه کوه‌تراشی و زمین‌خواری در لواسان، از سمت خود برکنار شد و بعد هم خبر رسید که شورایی که در دولت اصلاحات برای رسیدگی به زمین‌خواری‌ها تشکیل شده و تاکنون موفق به بازگرداندن 100هزارمیلیارد‌تومان زمین شده بود، منحل شده است. آیا واقعا یگان‌های حفاظت قرار است تمام مسئولیت را برعهده بگیرند و موفق هم باشند؟
آقای نبیان! چند هکتار زمین به‌عنوان اراضی دولتی تاکنون ثبت شده است؟
سازمان ملی زمین و مسکن متولی اراضی دولتی در مناطق حریم شهری و محدوده قانونی شهرهاست. برنامه ما به‌عنوان گردانندگان این سازمان این است که با همکاری استانداران سراسر کشور، منابع اراضی دولتی را به‌ویژه در مناطقی که این اراضی محدود است، تقویت کنیم. همچنین در راستای منویات ریاست‌جمهوری و مقام عالی وزارت راه وشهرسازی، برقراری تعامل دوسویه با دستگاه‌هایی که در راستای اقدام ملی برای ساخت مسکن مورد نیاز مردم قدم برمی‌دارند، جهت مدیریت تامین منابع، از دیگر اهداف ما در این سازمان است.
تشکیل یگان حفاظت سازمان ملی و سایر طرح‌هایی که سازمان ملی از آنها برای مقابله با زمین‌خواری رونمایی کرده چقدر مؤثر واقع شده‌اند و اساسا تاکنون سازمان یا وزارتخانه چه اقداماتی برای جلوگیری از تصرف اراضی ملی انجام داده‌است؟
ببینید! اساسا سازمان ملی زمین و مسکن به‌عنوان یکی از دستگاه‌های دولتی برای رسیدگی به همین موضوع راه‌اندازی شده است. این سازمان با تأیید مقام عالی وزارت، یگانی برای نگهداری اراضی متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده است. این یگان تحت عنوان یگان حفاظت، پس از موافقت فرماندهی معظم کل قوا (ستاد نیروهای مسلح) به موجب قانون در نیمه دوم سال1394 در بدنه سازمان راه‌اندازی شد. در نتیجه این اقدام، یگان‌های حفاظت در تمامی ادارات کل راه‌و‌شهرسازی سراسر کشور راه‌اندازی شدند. تا امروز 35یگان در مراکز استان و 400 یگان در شهرستان‌های دارای اراضی دولتی فعالیت دارند. من با قطعیت به شما می‌گویم که وضعیت جلوگیری از تعرض به اراضی و زمین‌خواری پس از تخصصی شدن حفاظت آنها به‌دست یگان حفاظت سازمان قابل‌مقایسه با گذشته نیست. طی همین 3سال ضمن اقدامات پیشگیرانه، از بروز نزدیک به 9هزار مورد تعرض جلوگیری شده است. براساس آمارهای سازمان، 95درصد تعرضات به اراضی دولتی با کمک این یگان‌ها دفع شده‌است. در این مدت به 2هزار فقره تخلف رسیدگی شده گزارش شده که مساحت اراضی مورد بحث 4هزار و 300هکتار اعلام شده است. با توجه به صدور حکم برای این تخلف‌ها و رسیدگی و برخورد با آنها، اگر بخواهیم ارزش ریالی را درنظر بگیریم، 5هزار و 300میلیارد تومان از حقوق سازمان استیفا شده است.
اعضای یگان‌های حفاظت چه ویژگی‌هایی دارند؟
یگان حفاظت از تعداد قابل‌توجهی نیروی پلیس اعم از افسران و درجه‌داران، نیروهای سازمانی و نیروهای آموزش‌دیده مؤسسات خدمات حفاظتی و مراقبتی مرکز انتظام ناجا (در مجموع بالغ بر 1200نفر) استفاده می‌کند. اغلب این نیروها با هماهنگی قوه‌قضاییه دوره ضابطان خاص دادگستری را پشت سر گذاشته‌اند و تحت‌نظر و تعالیم دادستانی استان‌ها انجام وظیفه می‌کنند. امروز یگان حفاظت سازمان از طریق گشت خودرو و موتورسیکلت‌سوار متحد‌الشکل در سطح کشور به امر حفاظت اراضی مشغول هستند. افراد این حوزه به فنون پیشگیری آشنا هستند و به محدوده اراضی دولت اشراف دارند و همین باعث می‌شود با هرگونه تعرض و دست‌اندازی مقابله کنند.
آقای نبیان! کدام نواحی و اراضی در کشور به مراقبت بیشتری نیاز دارند و بیشتر در معرض خطر تصرف قرار گرفته‌اند؟ آیا این نواحی شناسایی و نسبت به محافظت از آنها اقدام شده است؟
یگان به‌صورت روزانه مشغول نظارت است. بدون شک نقاط آلوده یا هدف از پیش‌شناسایی شده و مورد توجه و کنترل بیشتری قرار گرفته‌اند. واحدهای گشت، فرایند حفاظت اراضی را ضمن حضور و لمس فیزیکی از طریق سیستمی رصد و اطلاعات لازم را به مراکز خود به‌صورت آنلاین ارسال می‌کنند. واقعیت این است که مناطقی که از جمعیت بیشتری برخوردارند اما موجودی زمین کمتری دارند مانند شهرهای کوهستانی یا محصور در کوه‌ها، بیشتر در معرض تعرض قرار‌دارند. همچنین شهرهای با جاذبه جمعیتی بالا و مهاجرپذیر مانند مناطق ویژه اقتصادی و آزاد، مناطق با جاذبه‌های طبیعی و جغرافیایی (خوش آب‌و‌هوا) و ساحلی و مرزی هم نقاطی هستند که به مراقبت بالایی نیاز دارند. البته استان تهران هم یکی از مهم‌ترین استان‌ها در این حوزه است. همچنین با توجه به برخورداری سازمان از مقدار زمین بیشتر در بخش‌هایی از استان تهران، جنوب سیستان‌و‌بلوچستان، آذربایجان غربی، لرستان، خوزستان، هرمزگان، اصفهان، یزد، بوشهر، خراسان رضوی، فارس و کهگیلویه و بویر‌احمد این مناطق مورد‌توجه هستند.
با وجود کمیته‌ها و یگان‌های مختلف و شهرداری‌ها و وزارتخانه، دقیقا چه نهاد یا سازمانی مسئول رسیدگی به این قسم پرونده‌هاست؟
با ابلاغ دادستانی کل کشور، فرماندهان یگان‌های حفاظت ادارات کل راه‌و‌شهرسازی سراسر کشور عضو شورای حفظ حقوق بیت‌المال هستند. همچنین از طرفی در استان‌هایی که با موضوع دست‌اندازی به اراضی با تعداد بیشتری مواجه هستیم فرماندهان استان موظف به رسیدگی به این قسم پروژه‌ها شده‌اند. در ادامه نباید نقش دادسراها، کلانتری‌ها و پاسگاه‌ها و پلیس آگاهی در نیروی انتظامی و در مقام ضابط عام را فراموش کرد.
