به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان»، شیر ترموستاتیک از یک سنسور حرارتی (ترموستات) برای کنترل خودکار درجه حرارت محیط و یک شیر که از سنسور فرمان می‌گیرد، تشکیل‌شده است. این شیر های کنترل پذیر می‌توانند دمای اتاق را در درجه حرارت خاصی ثابت نگه‌دارند به این صورت که هنگامی‌که دمای اتاق بر اثر گرمای خروجی از رادیاتور و یا هر منبع تولید گرمای خارجی افزایش ‌یافته و خارج از محدوده تنظیم دمای ترموستات قرار گیرد، ترموستات به شیر فرمان داده و جریان آب‌گرم‌ رادیاتور را کاهش می‌دهد و از افزایش دمای اتاق جلوگیری می‌کند. درنتیجه ضمن تأمین شرایط مطلوب برای ساکنین، کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های سوخت را نیز موجب می‌شود. چنانچه از شیرهای ترموستاتیک استفاده نشود، دمای هوای اتاق افزایش ‌یافته تا اینکه شرایط آن در حالت نامطلوبی قرار گیرد تا درنتیجه ساکنین اتاق مجبور به اعمال تغییرات شوند.
به عنوان مثال اگر شما یک رادیاتور شوفاژ در آشپزخانه دارید که مجهز به شیر ترموستاتیک باشد اگر دمای آب داخل سیستم شوفاژ طوری تنظیم شده است که درجه حرارت در اتاق نشیمن (سالن) عدد 22 درجه سلسیوس را نشان دهد، درحالی که اجاق گاز در آشپزخانه روشن باشد این امکان وجود دارد که با تنظیم شیر ترموستاتیک رادیاتور آشپزخانه، گرمای کمتری در آن رادیاتور تولید گردد تا از گرم شدن بیش از حد آنجا جلوگیری شود. در واقع می توان از این شیر ترموستاتیک برای کم کردن دمای آشپزخانه در حین آشپزی استفاده نمود بدون اینکه نیاز به دستکاری موتورخانه یا خاموش نمودن سیستم داشته باشید. همچنین می توانید با استفاده از شیرهای ترموستاتیک رادیاتور دمای اتاق هایی که کمتر استفاده می شوند را کمتر کرد بنابراین به این صورت در مصرف انرژی صرفه جویی می گردد. انواع شیرهای ترموستاتیک رادیاتور با قابلیت برنامه ریزی وجود دارند که می توان بوسیله آنها گرمای خروجی از رادیاتور را برنامه ریزی کرد.
یک شیر ترموستاتیک رادیاتور مشتمل بر دو بخش اصلی است: بخشی که به لوله وصل می شود و بطور عادی و در حالت افت فشار لوله باز بوده که یک شیر فنری است. به این بخش، بخش دیگری وصل می شود که عملگر است این عملگر شامل یک سیال یا مایع موم مانند است که به تغییرات دما بسیار حساس می باشد. هنگامی که دمای هوا بالا یا پایین می رود، مایع داخل عملگر منبسط و یا منقبض می شود و شیر فنری را حرکت می دهد و باز و بسته می کند و میزان گرما را کنترل می کند. عموما بر روی شیر های ترموستاتیک اعداد شاخصی وجود دارد که رود از 6 تا 28 درجه سانتیگراد مدرج شده است و جهت تنظیم دمای محیط به کار می رود.

مزایای استفاده از شیر ترموستاتیک بر روی رادیاتور
از عمده مزایای شیر های ترموستاتیک به موارد زیر می توان اشاره کرد:
• جلوگیری از اتلاف انرژی و کاهش هزینه سوخت مصرفی
• کاهش استهلاک سیستم گرمایش
• امکان کنترل دمای هر محیط به صورت مجزا و با دقت بالا
• امکان ایجاد دمای ثابت در اتاق
• توزیع متعادل حرارت و امکان برقراری دما‌های متفاوت در هر اتاق
• فراهم نمودن آسایش مصرف کننده با برخورداری از دمای یکسان در محیط
• قابلیت تنظیم رادیاتور در حالت آماده بکار با قراردادن ترموستات در دمای پایین
طبق آزمایش‌های به‌عمل آمده، کاهش هر یک درجه سانتی‌گراد دمای اتاق، سبب کاهش مصرف سوخت به میزان 6%  می شود. بررسی‌های به‌عمل آمده همچنین نشان‌دهنده این نکته است که هزینه خرید و نصب شیرهای ترموستاتیک رادیاتور نهایتاً طی دو دوره سرما از محل صرفه‌جویی در هزینه سوخت مصرفی قابل برگشت خواهد بود. یکی از قابلیت‌های مهم شیرهای ترموستاتیک رادیاتور، امکان تنظیم اولیه جریان آب می‌باشد که می‌توان با تغییر سطح مقطع جریان آب و ایجاد افت فشار، حداکثر آب ورودی به رادیاتور را محدود کرد. در بعضی از ترموستات‌ها امکان قطع کامل جریان آب گرم نیز وجود دارد.
برای اینکه ترموستات بتواند به بهترین نحو ممکن دما را حس نماید در محل‌هایی که رادیاتور در محفظه یا زوایای محدود قرار دارد و یا اینکه پوششی روی آن قرار داده شده است، از ترموستات با سنسور بیرونی استفاده می‌شود. این سنسور می‌تواند برحسب نیاز تا 8 متر از رادیاتور فاصله داشته باشد.
برای استفاده مطلوب و بهینه از ترموستات و همچنین کاهش اثرات مربوط به گرمای شیر، لوله‌های سطحی و هوای اطراف رادیاتور بر عملکرد شیر ترموستاتیک، ترموستات باید به‌صورت افقی نصب شود.
با استناد به مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، نصب شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتور در تمامی ساختمان‌های نوساز اجباری است.
نکات دیگری که باید در نصب شیر ترموستاتیک به آن‌ها توجه کرد:
1- رادیاتور نباید داخل دیوار و یا دارای روکش چوبی باشد.
2- لوله‌کشی شوفاژها نباید به‌صورت سری باشد و در صورت لوله‌کشی موازی می‌توان از شیر ترموستاتیک استفاده نمود.
3- در شروع فصل سرما و هنگام راه‌اندازی رادیاتورها، حداقل طی 2 روز و هرروز 2 بار، رادیاتورها می‌بایست هواگیری شود تا صرفه‌جویی قابل‌ملاحظه‌ای فراهم شود.
4- پس نصب سیستم تأسیسات، حتماً باید داخل رادیاتورها و لوله مربوطه شستشو داده شود تا در اثر چرخش آب، املاح باعث گرفتگی شیر در شروع کار نشوند.