به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، «چشمه علی» در شهرری یکی از حوزه های آبریز تاریخی ایران است که در 5 هزار سال گذشته هیچگاه خشک نشده بوده و آب همواره در آن جاری بوده است.

این چشمه تاریخی و پر آب در طول این سالیان یکی از اصلی ترین دلیل ایجاد استقرارهای انسانی در منطقه ری بوده است و بیراه نگفته ایم اگر بگوییم علت وجودی و ایجابی شهر باستانی ری همین چشمه علی بوده است .

با این وجود و پس از هزاران سال، حالِ این چشمه از اوایل سال گذشته رو به وخامت گذاشته و تا همین چند روز پیش به کلی خشک شده بود.

با پیگیری های مستمر مشخص شد شرکت متروی تهران متهم اصلی این پرونده است. با توضیحات شرکت مترو مشخص شد عبور دستگاه حفاری خط 7 متروی تهران از کانال تغذیه این چشمه باعث شده است که آبراهه اصلی این چشمه به کلی تخریب و چشمه خشک شود.

سرانجام شرکت متروی تهران اعلام کرد با ترمیم آبراهه این چشمه و کانال تغذیه آن، چشمه علی از تاریخ 15 تیرماه دوباره احیا می شود و این خبر موجی از خوشحالی در میان مردمان و کشاورزان ری ایجاد کرد.

15 تیرماه فرارسید و آب چشمه علی برنگشت؛ با تاخیر دو هفته ای مقداری آب به چشمه علی سرریز شد و پس از آن دوباره خشک شد.

در حالیکه اهالی و کشاورزان ری منتظر جاری شدن آب در چشمه علی بودند، سرانجام از اویل هفته گذشته  آب اندکی در چند حفره فرعی چشمه جاری شد و توانست حوضچه پایین دستی چشمه را آبگیری کند.

اهالی منطقه و کشاورزان ری که از میزان دبی آب به خوبی مطلع بودند این میزان آبدهی را  در مقایسه با قبل بسیار ناچیز دانستند و انتقادها به شکل فزاینده ای شرکت مترو را مجبور به واکنش و پاسخگویی کرد.

سرانجام مسئولان شرکت متروی  تهران با حضور در محل چشمه علی در اظهاراتی عجیب و سوال برانگیز اعلام کردند که چشمه اصلی فعال شده و آب به مقدار زیادی به چشمه علی جاری شده است.

صادق طریق ازلی، مجری خط 6 مترو نیز در این زمینه تاکید کرد: تاثیر عملیات عمرانی بر آب چشمه موقتی است.

مجری خط 6 مترو علت اصلی کاهش چشمگیر دبی آب چشمه علی را کمبود بارش ها و شرایط اقلیمی، خشکسالی و برداشت از چاه ها دانست.

علی امام مدیرعامل شرکت مترو تهران و حومه در گفت وگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اظهار داشت: «پس از تکمیل آب بندی، آب به چشمه بازمی گردد و اگر پس از آن آب چشمه به هر دلیلی خشک شود دیگر مترو عامل آن نیست.»

در همین حال و با بررسی های صورت گرفته و همچنین بازدید میدانی از محل چشمه مشخص بود که چشمه و مجرای  اصلی آب همچنان خشک است و آب موجود در حوضچه چشمه علی ناشی از فعالیت مجاری فرعی با میزان آبدهی ناچیز است .
همصدایی میراث فرهنگی با مترو برای نابودی چشمه باستانی ری

در پی توضیحات و توجیهات شرکت متروی تهران در خصوص خشک شدن و تخریب چشمه باستانی ری، امیر رحیم زاده مسئول میراث فرهنگی شهرستان ری نیز همصدا با شرکت مترو میزان آبدهی چشمه را تائید و اعلام کرد: چشمه اصلی فعال شده است و یک سوم از دبی بازگشته است و باید در انتظار فرارسیدن نزولات آسمانی باشیم.

مسئول سازمان میراث فرهنگی در شهر ری برخلاف نظر باستان شناسان، چشمه اصلی را همان چشمه ای اعلام کرد که آب از آن خارج می‌شود و گفت: هیچ باستان شناسی شمالی ترین چشمه را چشمه اصلی چشمه علی ندانسته است.

رحیم زاده گفت: پیش از آغاز حفاری مترو تحقیقی از دانشگاه تهران مبنی بر اینکه این حفاری ها تاثیری در آب چشمه ندارد به ما تحویل داده شد.

این ها در حالی است که با تمام حواشی ایجاد شده هیچگاه نتایج تحقیق نام برده از دانشگاه تهران علنی نشد.

لازم به ذکر است تمام باستان شناسان و متخصصان این حوزه چشمه اصلی را در شمالی ترین محدوده چشمه علی شناسایی کرده اند.

همصدایی سازمان میراث فرهنگی شهرستان ری با شرکت متروی تهران در حالی صورت می گیرد که در بازدید از چشمه علی و بررسی اسناد تاریخی و همچنین با مراجعه به آرشیو تصاویر موجود از این چشمه، به وضوح مشخص می شود که ادعای میراث فرهنگی و شرکت مترو صحت ندارد و مجاری اصلی چشمه همچنان خشک است و آسیب و تخریب کانال های آبرسانی این چشمه قطعی است.
وضعیت چشمه علی همچنان ترحم انگیز است

کشاورزان پایین دست چشمه علی و روستائیانی که از آب این چشمه در مزارع و زمین های کشاورزی استفاده می کردند، از وضعیت اسفبار این چشمه به شدت انتقاد می کنند.

نماینده کشاورزان آسیب دیده می گوید: پیش از فعالیت مترو، دبی آب این چشمه حدود 135 لیتر در ثانیه بود و در بدترین حالت به 105 لیتر در ثانیه می رسید اما اکنون که مسئولان ادعا می کنند که بخش زیادی از آب چشمه بازگشته است، میزان آب دهی آن به حدود 20 لیتر در ثانیه رسیده است و این یعنی همه مزارع و اراضی کشاورزی پایین دست چشمه علی نابود خواهد شد.

رئیس شورای شهرستان ری نیز پیش از این در گفت وگو با خبرنگار  حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با بیان اینکه مترو مقصر اصلی خشک شدن چشمه علی است، اعلام کرده بود: شرکت مترو آب چشمه را که به کانال های مترو سرریز می شود، به کشاورزان می فروشد.

وی ادامه داد: تمام کسانی که به نحوی از آب چشمه علی بهره می بردند، می توانند از مترو شکایت کنند.

احمد مسجدجامعی عضو دیگر شورای شهر تهران نیز با مقصر دانستن مترو در خصوص خشک شدن چشمه علی گفت: چرا از مترو شکایت نمی شود؟

با استناد به سخنان کشاورزان منطقه در بازدید از تونل های خط 6 مترو مشخص شد که با عبور دستگاه های حفاری بخش زیادی از آب های زیر زمینی منطقه به کانال های مترو سرازیر شده است.

بعلت ناتوانی شرکت مترو در کنترل این روان آبها و هدایت آن به مسیرهای اصلی، حجم زیاد آب های وارد شده به کانال مترو را از طریق لوله کشی و پمپاژ قوی آب، به کانال آب وسط بزرگراه امام علی(ع) پمپاژ می کنند و به دلیل کمبود آب، اداره آب و فاضلاب این آب پمپاژ شده را به کشاورزان می فروشد. با این اوصاف احتمال اینکه بخش اعظم آب چشمه علی نیز تغییر مسیر داده شده باشد نیز بسیار است.