عصر ساختمان- پروژه پتروشیمی از سه سال قبل، بخشی از تپه تاریخی حاجی‌آباد همدان را قُرق کرده و کمتر از یک ماه است که باستان‌شناسان اعلام کرده‌اند پایه‌های این پروژه روی یکی از مهمترین تپه‌های مادها در همدان استوار است.
به گزارش پایگاه خبری «عصرساختمان» به نقل از ایسنا، کمتر از یک ماه پیش بود که خبر رسید «پروژه نجات‌بخشی تپه حاجی‌آباد همدان به کشف سازه بسیار بزرگ خشتی از دوره آهن 3 (احتمالا متعلق به مادها) با دیوارهای قطور، سکوی آتشدان و سکوهای‌نشیمن با ابعادی بزرگتر از معبد «نوشیجان» منجر شد« و این یعنی محوطه‌ای ارزشمندتر از تپه نوشیجان در همدان که این روزها پروژه‌ی پتروشیمی در عرصه آن در حال کار است، کشف شده است.
محوطه‌ای تاریخی که از چند سال پیش پروژه‌ی پتروشیمی فامنین در آن در حال اجرا است و آسیب‌هایی به آن وارد شده، اما پس از کشف سازهای جدید توسط تیم باستان‌شناسی پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، اهمیت آن بیش از پیش شده است.
حسین زندی، فعال میراث فرهنگی استان همدان اما معتقد است از زمان فعالیت این پروژه در این محوطه تاریخی، آسیب‌هایی به این محوطه‌ی ارزشمند وارد شده است. او در این زمینه به ایسنا می‌گوید: در مکان‌یابی برای پروژه پتروشیمی، موقعیت آن به گونه‌ای تعبیه شده که بخشی از تپه توسط پروژه پتروشیمی گرفته شده است. در واقع از سه سال پیش که این پروژه آغاز شد، اعتراض‌ها نیز نسبت به آن مطرح شدند.
او با بیان این‌که مسئولان پروژه اعتراضات را به بهانه نیاز مردم همدان به شغل بی‌پاسخ می‌گذارند و از رسیدگی به این اعتراض‌ها طفره می‌روند، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر دوستداران میراث فرهنگی در طول سه سال گذشته از ترس تخریب شبانه، این اتفاق را رسانه‌ای نکردند.
مسئولان پروژه در پاسخ به اعتراضات، نیاز مردم همدان ه شغل را بهانه می‌کنند؛ از سوی دیگر دوستداران میراث فرهنگی در طول 3 سال گذشته از ترس تخریب شبانه، این اتفاق را رسانه‌ای نکرده‌اند
وی با بیان این‌که تپه «حاجی‌آباد» در طول این مدت آسیب‌های زیادی دیده است، بیان می‌کند: هر چند بخشی از این محوطه ازبین رفته، اما آنچه که در پروژه نجات بخشی باقی مانده است، باعث شده تا اهمیت بیشتری نسبت به تپه نوشیجان به دست آورد.
"زندی" با تاکید بر این‌که تا امروز حداقل 30 درصد به تپه‌ی حاجی‌آباد آسیب وارد شده، این پرسش را مطرح می‌کند که «با توجه به اهمیت این محوطه تاریخی و دست‌کم پس از این‌که مشخص می‌شود چنین سرمایه‌ای در این محدوده وجود دارد، چرا آن پروژه جابجا نمی‌کنند؟»
وی در ادامه به اعتراضات و درخواست‌های دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان خطاب به - بیژن زنگنه - وزیر نفت و زهرا احمدی‌پور، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اشاره می‌کند و می‌گوید: از آن‌ها در خواست می‌کنیم به این محوطه تاریخی و ارزشمند اهمیت دهند و هرچه زودتر جلوی پیشرفت پروژه در این محوطه و تصرف تپه گرفته شود.
در شورای فنی درباره ادامه کار پتروشیمی تصمیم می‌گیریم
حمیده چوبک، رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی نیز در این زمینه می‌گوید: کاوش‌ها در محوطه‌ی حاجی‌آباد به پایان رسیده و نتایج عالی از آن به دست آمده، اما در جلسه‌ی شورای فنی سازمان در این هفته، قرار است برای توقف یا ادامه‌ی کار در این محوطه تاریخی تصمیم‌گیری شود.
او تصمیم برای توقف احتمالی پروژه پتروشیمی و جابجایی این پروژه را یکی از گزینه‌های قابل مطرح در این جلسه می‌داند و تاکید می‌کند: تپه «حاجی‌آباد» محوطه‌ای با اهمیت‌تر از برخی محوطه‌های این استان است.
وی بیان می‌کند: با توجه به این که تپه‌های اقماری کناری تپه حاجی‌آباد زیاد هستند، اما بخش عظیمی از آن‌ها در چند سال گذشته تخریب شده‌اند، معتقدم به دست‌کم چهار یا فصل کاوش در این محوطه‌ی تاریخی نیاز داریم.
او همچنین با اشاره به ثبت ملی این محوطه در فهرست آثار ملی، می‌گوید: امیدواریم ترجیحا مالکیت آن به میراث‌فرهنگی داده شود، در هر صورت با توجه به اهمیت تپه، نیاز به تصمیم از سمت مدیریتی دولتی داریم.
روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری 29 خرداد خبری مبنی بر کشف سازهای با اهمیت‌تر از معبد نوشیجان در همدان در تپه‌ی حاجی‌آباد منتشر کرد. در آن خبر اعلام شده بود همه‌ی شواهد و یافته‌های کاوش نشان دادند که این محوطه از معبد مرکزی نوشیجان بزرگتر است و سکوهای نشیمن که دور تا دور این فضا وجود دارد و هیچ کدام پشت به آتشدان نیستند.
اسماعیل همتی ازندریانی، سرپرست هیأت باستان شناسی کاوش در تپه حاجی‌آباد درباره ی این سازه‌ی کشف شده اظهار کرده بود؛ ویژگی‌های معماری و مواردی که در محوطه‌های مادی مانند موش تپه، پا تپه و تپه یلفان وجود دارد، همگی را اینجا - تپه حاجی‌آباد - داریم، ولی آنچه این محوطه را خاص کرده سکوی آتشدان و پلانی شبیه نوشیجان و بزرگتر از آن است .
او با بیان این‌که براساس استناد به نتایج نمونه‌برداری و کربن 14 می‌توانیم مشخص کنیم که این محوطه تا چه اندازه از نظر زمان جلوتر، همزمان یا متاخرتر از نوشیجان است، به نحوه چیدن دیوار جدا کننده اشاره کرد و گفت: این دیوار با تکنیک خشت چینه یا همان خشت ملات، بصورت یک رج خشت و یک رج چینه ساخته شده که جای انگشتان روی چینه‌ها نمایان است.
تپه تاریخی نوشیجان در همدان
محوطه‌ی تاریخی نوشیجان در استان همدان، محوطه‌ای با آثار خشتی منحصر به فرد و قدمت 2800 ساله‌است که از تمدن‌های پیش از هخامنشی در ایران محسوب می‌شود و از نظر ژئوپولتیک اهمیت خاصی دارد. این محوطه در سال 1343 شناسایی شد و از سال 1346، همزمان با ثبت در فهرست آثار ملی تا سال 1356، شش فصل عملیات کاوش علمی به سرپرستی «دیوید استروناخ» در آن انجام شد که نتیجه‌های بسیار مهمی از آن‌ها به دست آمد. براساس این مطالعات، سه دوره‌ی معماری باستانی متعلق به مادها، هخامنشیان و اشکانیان در لایه‌های مختلف این تپه قابل شناسایی و اثبات است که به‌نوعی نخستین الگوی معماری ایرانی را نشان می‌دهد
