عصر ساختمان- بیمه‌نامه آتش‌سوزی یکی از انواع بیمه است که می‌تواند اماکن مسکونی، اماکن اداری - تجاری و اماکن صنعتی را تحت پوشش قرار دهد؛ اما بیمه هرکدام از این مکان‌ها متفاوت بوده و بر حسب توافق بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار تعیین می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصرساختمان» به نقل از ایسنا، قرارداد بیمه آتش سوزی توافقی است بین بیمه‌گذار و بیمه‌گر که براین اساس آن بیمه‌گر متعهد می‌شود در قبال دریافت حق بیمه خسارت وارد به مورد بیمه (اموال بیمه شده ) را در صورت وقوع خطرات بیمه شده که منجر به وارد آمدن خسارت به مورد بیمه شود، در حدود تعهدات خود (سرمایه مورد بیمه ) و برای دوره زمانی معین جبران کند. در این حالت خسارت وارده قابل پرداخت به بیمه‌گذار و یا ذینفع مندرج در بیمه نامه است.
اصولا در صدور بیمه‌نامه آتش‌سوزی باید سه اصل حسن نیت، اصل نفع بیمه‌پذیر و اصل جبران خسارت وجود داشته باشد تا بیمه‌نامه بر اصول صحیح و درستی استوار باشد؛ زیرا بیمه‌گذار موظف است کلیه سوالات مندرج در فرم پیشنهاد بیمه آتش‌سوزی را بر اساس حسن نیت پاسخ دهد و در عوض بیمه‌گر موظف است که در صورت بروز حریق و ایجاد خسارت، حداکثر خسارت مالی حادث شده را با توجه به شرایط بیمه‌نامه و مشروط به اینکه از سرمایه بیمه نامه تجاوز نکند در وجه بیمه‌گذار پرداخت کند.
شرایط حاکم بر قرارداد بیمه آتش سوزی
در بیمه آتش‌سوزی علاوه بر حاکم بودن قانون بیمه شرایط عمومی و اختصاصی و خاص بیمه‌نامه نیز بر روابط بیمه‌گر و بیمه‌گذار حاکم است.
شرایط عمومی بیمه‌نامه
شرایط عمومی بیمه‌نامه مجموعه شرایطی است که درباره مسائل عام و کلیات قرارداد در چارچوب قوانین و مقررات بیمه‌ای تنظیم و بر روابط بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار حاکم است، این شرایط مصوب شورای عالی بیمه بوده و به صورت چاپی در بیمه‌نامه آتش سوزی آورده می‌شود.
شرایط خصوصی بیمه‌نامه
شرایط خصوصی بیمه‌نامه مجموعه شرایطی است که توافق‌های بین بیمه‌گر وبیمه‌گذار در آن قید می‌شود که به صورت تایپ شده در بخش توضیحات بیمه‌نامه آورده و به امضای بیمه‌گر می‌رسد. این شرایط تا آنجائی که مغایر با قوانین الزام آور نباشد می‌تواند ناقض شرایط عمومی بیمه‌نامه قرار گیرد و به عبارتی می‌توان گفت شرایط خصوصی بیمه‌نامه بر شرایط عمومی بیمه‌نامه مقدم است.
شرایط خاص بیمه نامه
شرایط خاص بیمه‌نامه مجموعه شرایط و توافق‌هایی است که بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار به صورت اختصاصی و تنها مختص یک مورد بیمه خاص صورت می‌گیرد و این توافق‌ها عمومیت نداشته و قابل تسری به کلیه موارد بیمه‌ای نیست.
انواع بیمه آتش‌سوزی
بیمه آتش‌سوزی به سه بخش آتش‌سوزی اماکن مسکونی، آتش‌سوزی اماکن اداری –تجاری (غیر صنعتی) و آتش‌سوزی اماکن صنعتی تقسیم می‌شود.
آتش‌سوزی اماکن مسکونی
در این نوع بیمه نامه، منازل مسکونی تحت پوشش قرار می‌گیرد. موارد تحت پوشش بیمه آتش‌سوزی اماکن مسکونی شامل ساختمان، مشاعات، تاسیسات و اثاثیه منزل می‌شود.
آتش‌سوزی اماکن اداری –تجاری (غیر صنعتی)
این نوع بیمه‌نامه شامل تمام ریسک‌های تجاری فروشگاه‌ها، کارگاه‌ها، تعمیرگاه‌ها، مراکز ورزشی، تفریحی و....است.
آتش‌سوزی اماکن صنعتی
در بیمه‌نامه آتش‌سوزی اماکن صنعتی، همه ریسک‌های صنعتی در کارخانه‌ها و سایر مراکز تحت پوشش قرار می‌گیرد. بر این اساس دارایی‌ها و اموالی که در یک کارخانه می‌توان بیمه کرد شامل ساختمان‌ها، ماشین آلات، تاسیسات، موجودی موارد اولیه و مواد ساخته شده، ابزارآلات وتجهیزات، اثاثیه ثابت و لوازم اداری و....می‌شود.
بیمه‌نامه آتش‌سوزی با سرمایه ثابت
از نگاه دیگر می‌توان بیمه‌نامه آتش‌سوزی را به بیمه‌نامه آتش‌سوزی با سرمایه ثبات، بیمه‌نامه آتش‌سوزی با شرایط جایگزینی و بازسازی، بیمه‌نامه آتش‌سوزی با شرایط اظهارنامه‌ای و بیمه‌نامه با شرایط فرست لاس تقسیم کرد.
در بیمه‌نامه آتش‌سوزی با سرمایه ثابت، بیمه‌گر خسارات ناشی از آتش‌سوزی به اموال مورد بیمه را تا حداکثر سرمایه مندرج در بیمه‌نامه و به میزان زیان وارد شده جبران می‌کند. اصولا خسارات پرداختنی نمی‌تواند از مابه‌التفاوت ارزش هریک از اقلام بیمه شده بلافاصله قبل و بعد از بروز خسارت و یا در صورت‌وقوع حادثه منجر به خسارت کلی، از مبلغ بیمه شده هریک از اقلام خسارت دیده بیشتر باشد.
بیمه‌گذار در زمان اخذ پوشش بیمه‌ای باید دقت کند که اموال خود را به قیمت واقعی آن بیمه کند، در غیر این صورت بر اساس ماده 10 قانون بیمه در صورتی که مالی به کمتر از ارزش واقعی خود بیمه شده باشد، بیمه‌گر فقط به‌تناسب مبلغی‌که بیمه کرده به قیمت واقعی مال مسئول جبران‌خسارت بیمه‌گذار خواهد بود.
بیمه‌نامه آتش‌سوزی با شرایط جایگزینی و بازسازی
کاربرد این نوع بیمه‌نامه در زمانی توصیه می‌شود که ارزش واحدهای صنعتی و تجاری و یا صنفی به دلیل اعمال ضریب استهلاک یا مستهلک شده و یا به میزان 50 درصد و یا بیشتر کاهش یافته است. در صورتی‌که جایگزینی و یا بازسازی همین واحدهای مستهلک‌شده به‌دلیل شرایط خاص اقتصادی جامعه به چندین برابر افزایش یافته است. در صورت وجود چنین شرایطی، بیمه‌گر توافق می‌کند که بیمه‌گذار کلیه تأسیسات و دارایی‌های خودرا مجددا و به ارزش روز ارزیابی کند و آنها را با قیمت‌های جدید تحت‌پوشش درآورد.
در این حالت چنانچه اموال مورد بیمه به علت بروز یکی از خطرات مشمول‌بیمه تلف‌شده و یا خسارت ببیند، بیمه‌گر نسبت به تعمیر و بازسازی ساختمان آسیب‌دیده و چنانچه ماشین‌آلات واحدصنعتی باشد، نسبت به جایگزینی آن اقدام لازم را انجام خواهد داد. یکی از جنبه‌های مهم و حیاتی بیمه‌نامه که نمونه بارز ارائه خدمات قابل قبول شرکت بیمه است، در انجام عمل بازسازی و جایگزینی در اسرع وقت و در واقع در مدت زمان متعارف و قابل قبول است.
بیمه‌نامه آتش سوزی باشرایط اظهارنامه‌ای
معمولا شرکت‌های بیمه، در زمان صدور بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی، سرمایه معینی را برای ماشین‌آلات و یا مواد اولیه و یا در جریان ساخت به عنوان حداکثر سرمایه برای پرداخت‌خسارت در بیمه‌نامه قید می‌کنند. این حداکثر سرمایه معمولا از طرف بیمه‌گذار تعیین می‌شود. با توجه به پیچیدگی واحدهای تولیدی، صنعتی و حجم مبادلات و کالایی که هر روز به انبارها وارد و یا از آن خارج می‌شود و درنظر گرفتن تورم و افزایش قیمت‌ها در مدت کوتاه باعث شده است که صاحبان صنعت و تولید کنندگان پوشش بیمه‌ای مورد نیاز خود را به نحوی دریافت کنند که در صورت بروز حادثه حریق، سرمایه‌های تحت پوشش بیمه‌ای به ارزش روز بوده و در زمان وجود نوسانات شدید در قیمت و یا در میزان موجودی، نیاز به افزایش و یا کاهش آن از طریق صدورالحاقیه نباشد.
از ویژگی‌های این نوع پوشش بیمه‌ای آن است که در بیمه‌نامه‌های اظهارنامه‌ای، سقف حداکثری برای تعهد بیمه‌گر در مورد جبران خسارت معین می‌شود و بیمه‌گذار هم براساس شرایط بیمه‌نامه و مدت تعیین شده در آن برای اعلام موجودی خود در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه اقدامات لازم را انجام می‌دهد. بر اساس توافق انجام شده، اعلام میزان موجودی می‌تواند ماهانه، سه ماهه و یا کمتر و بیشتر باشد.
اما باید گفت هر چه فاصله مدت اعلام موجودی کمتر باشد، در زمان بروز خسارت رقم واقعی‌تر و صحیح‌تر محاسبه خواهد شد، اما در صورتی که بیمه‌گذار بر اساس شرایط قرارداد عمل‌نکرده، موجودی خود را به موقع اعلام نکند، در صورت بروز خسارت، حداکثر مبلغ بیمه شده مأخذ و مبنای محاسبه خسارت قرار خواهد گرفت و بیمه‌گر ضمن انجام حسابرسی دفترها، اسناد و مدارک معتبر بیمه‌گذار، نسبت به تعیین موجودی و تسویه خسارت اقدام خواهد کرد.
محاسبه حق بیمه اینگونه بیمه‌نامه‌ها به صورت موقت است و به مأخذ حداکثر سقف مندرج در بیمه‌نامه دریافت می‌شود. اما ممکن است اظهارنامه‌های ارسالی از سوی بیمه‌گذار کمتر از سقف سرمایه بیمه‌نامه باشد که در این‌صورت بیمه‌گر و بیمه‌گذار توافق می‌کنند که 75 درصد حق بیمه سقف قرارداد پرداخت شود و حق بیمه قطعی پس از پایان دوره بیمه‌نامه و بررسی اظهارنامه‌های ارسالی محاسبه شود. اما به هر حال حق بیمه‌قطعی در هیچ زمان کمتراز 50 درصد حق بیمه اصلی بیمه‌نامه نخواهد بود. به هر حال در زمان صدور بیمه‌نامه‌های اظهارنامه‌ای باید دقت کرد که اظهارنامه‌های ارسالی به دقت‌مورد رسیدگی قرار گیرد و ارسال آنها هم به موقع صورت پذیرفته و مبلغ اظهارنامه نیز از حداکثر سقف بیمه‌نامه بیشتر نباشد، زیرا حداکثر تعهد بیمه‌گر همان سقف بیمه‌نامه است و چنانچه بیمه‌گذار موجودی‌بیشتری در انبار دارد حتما باید طی الحاقیه‌ای سقف بیمه‌نامه را افزایش دهد.
بیمه‌نامه باشرایط فرست لاس
در شرایطی از بیمه first loss استفاده می‌شود که بیمه‌گذار مطمئن است هر اندازه خسارت شدید باشد امکان از بین رفتن تمامی مورد بیمه وجود ندارد یا اینکه اموال بیمه شده در سطح جغرافیائی بسیار وسیع و پراکنده است و بر اثر حادثه فقط بخشی از آن دچار خسارت می‌شود؛ همچنین می‌توان آن را به چندین ریسک مستقل تقسیم کرد و برای مورد بیمه از نظر سرمایه ، خطرهای بیمه شده و سایر عوامل سرمایه فرست لاس محاسبه کرد.
در مواردی که محاسبه سرمایه کل مورد بیمه امکان پذیر نبوده و مرتب در حال تغییر است(مثل انبارهای عمومی ) از بیمه‌نامه فرست لاس استفاده می‌شود. اصولاً در برخی از رشته‌ها از جمله سرقت تمام اموال در معرض خطر نیستند. در اینگونه موارد به جای اینکه مورد بیمه به ارزش کل بیمه شود آن را به حداکثر مبلغی که مبین حداکثر خسارت وارده براثر تحقق خطر بیمه شده است بیمه می کند.
در مورد بیمه‌نامه‌های فرست لاس سه نکته باید مورد توجه بگیرد. نخست آنکه حداکثر تعهد بیمه‌گر در هر حادثه مبلغ بیمه شده (ارزش فرست لاس ) است و به هیچ وجه از آن تجاوز نمی‌کند. دوم آنکه حق بیمه بر اساس سرمایه کل تعیین می‌شود، بنابراین بیمه‌گذار موظف است که باز هم ارزش کل مورد بیمه را در حد امکان برای محاسبه حق بیمه اعلام کند. و در نهایت بیمه‌گر در نرخ حق بیمه بر اساس شرایط فرست لاس تخفیف خاص اعمال می‌کند.
به طور کلی در این نوع بیمه توجه به مسایلی از قبیل تعیین دقیق ارزش هابه تفکیک ودر حد امکان ارائه اطلاعات صحیح در باره مورد بیمه ،تعیین حدود وثغور قسمت های مشترک وذکر مصالح مورد استفاده ،ارائه اطلاعات کافی در موردوسایل ولوازم وانتخاب خطرات اضافی مناسب به فراخور مورد بیمه قابل توجه است. در اینجا نقش اطلاع و آگاهی بیمه گذار کاملا ملموس است و می‌توان بیمه گذاران را در آشنا ساختن به شرایط و مقررات بیمه راهنمایی کرد. به طور مثال برای منزل مسکونی که به صورت آپارتمانی در طبقه سوم یک ساختمان قراردارد ،پوشش خطر سیل لزومی ندارد و یا در مناطقی که اصولا با توجه به سابقه جغرافیایی هیچ گاه در آنجا وزش باد وطوفان وجود نداشته ارئه پوشش طوفان صحیح نیست.
خطرات تحت پوشش بیمه نامه آتش‌سوزی
خطرات تحت پوشش بیمه نامه آتش‌سوزی نیز به دو بخش خطرات اصلی و خطرات اضافی تقسیم می‌شود.
خطرات اصلی
با خرید بیمه‌نامه آتش‌سوزی ،خودبه‌خود سه خطر آتش سوزی، انفجار وصاعقه تحت پوشش قرار می‌گیرد که از یکدیگر قابل تفکیک نبوده و تعریف هر یک از آنها با توجه به شرایط عمومی بیمه‌نامه آتش سوزی (آئین نامه شماره 21 مصوب شواری عالی بیمه ) متفاوت است. بر این اساس منظور از آتش ترکیب هر ماده با اکسیژن به شرط آنکه با شعله همراه باشد است. همچنین صاعقه عبارت است از تخلیه بار الکتریکی بین دو ابر یا بین ابر و زمین که براثر القاء دوبار مخالف به وجود آید و به هر نوع آزاد شدن ناگهانی انرژی حاصل از انبساط یا بخار انفجار گفته می‌شود.
خطرات اضافی
خطرات اضافی (تبعی) خطراتی هستندکه به طور مجزا و بدون وجود بیمه آتش سوزی بیمه نمی‌شوند، بلکه مورد بیمه باید در مقابل آتش سوزی بیمه شود تا بتوان به تبع آن خسارات وارده به مورد بیمه ناشی از خطرات اضافی راتحت پوشش قرارداد. خطرات اضافی بیمه آتش سوزی عبارتند از زلزله و آتشفشان، سیل، طوفان، ضایعات ناشی از برف و باران، ترکیدگی لوله آب، دزدی باشکست حرز (سرقت با شکست حرز یعنی سارق برای دزدی کردن از خانه از مانعی مانند دیوار یا شکستن قفل در یا پنجره عبور کند)، سقوط هواپیماو هلی کوپتر، انفجار ظروف تحت فشار صنعتی، اعتصاب، شورش و بلوا و شکست شیشه.
