شیرآلات بهداشتی تنوع و زیبایی

به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان»، انواع سبک های مختلفی برای طراحی و دیزاین منازل وجود دارد که به باید آشپزخانه و شیرآلات آن هم با این دیزاین هماهنگ باشد از این رو شیرآلات ساختمانی در طرح ها و مدل های مختلفی ساخته و در اختیار مصرف کننده ها قرار گرفته است. این تنوع زیاد و عدم آگاهی از جنس و انواع مختلف آنها سردگمی را در مصرف کننده به وجود می آورد در این نوشتار سعی بر آن داریم دید و شمای کلی برای انتخاب و مقایسه بین شیرآلات مختلف را در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.
در ساخت انواع شیرآلات ساختمانی از سرب خشک و آلیاژهای برنج استفاده می شود و تنها روکش های آنهاست که تفاوت‌های ظاهری در آنها ایجاد می‌کند. برنج متریال مرغوب تری نسبت به سرب خشک است چرا که سرب پس از مدتی دچار خوردگی شده، علاوه بر آن مصرف بیش از اندازه سرب برای بدن انسان مضر است و باعث مصمویت می شود از این رو پیشنهاد اول در انتخاب شیرآلات انتخاب انواع برنجی آن است. شیرآلات سربی از نظر استاندارد مورد تایید نیستند و غیر بهداشتی محسوب می‌شوند. مطابق استاندارد 6679 و 1546 کلیه قسمت‌های فلزی بکار رفته در ساخت شیرآلات بهداشتی (به استثنای دستگیره) باید از آلیاژ برنج باید باشند. روکش‌هایی که برای شیرآلات کاربرد بیشتری دارند عبارتند از: برنج، برنز، مس و استیل که از میان آنها اگر استیل استنلس اصل باشد، از دیگر متریال بهتر است. چرا که هم مقاومت بهتری در برابر پوسیدگی دارد و هم به خاطر ظاهرش کمتر لکه‌های آب را نشان می‌دهد و از لحاظ زیبایی هم جلوه بهتری دارند. سایر موارد هم مثل برنز یا مس تنها آبکاری برنز و مس هستند و بیشتر جنبه تنوع بخشی دارند. تمام قسمت های شیرآلات بهداشتی در تماس با آب هستند، از این رو از جنسی انتخاب می شوند که در مقابل آب تا دمای 90 درجه سانتیگراد و محیط استفاده مقاوم باشند و حین مصرف هیچگونه خوردگی نسبت به سایر قطعات مورد استفاده در شیر نداشته باشند. این متریال هیچگونه ماده سمی در خود ندارند و تغییری در کیفیت ظاهر و رنگ، بو و طعم آب آشامیدنی مصرفی ایجاد نمی کنند. در ضمن منجر به رشد باکتری‌ها و به خطر انداختن سلامت انسان نمی شوند.
انواع شیرآلات
1) شیر آلات مدل تک اهرمی
اهرم را به یک طرف برای آب داغ و به طرف دیگر برای آب سرد حرکت می دهیم حد وسط دمای متوسط آب است.
2) شیر آلات مدل دو فلکه ای
همان مدل قدیمی و سنتی با دو دسته جداگانه باری آب گرم و سرد است. امروزه دیگر استفاده از این نوع از شیرآلات مرسوم نیست و فقط مدل های لوکس و مسی یا برنزی آن که موجود است. استفاده از شیرآلات مدل دو فلکه ای سخت تر از مدل اهرمی است و نصب آن نیز مشکل تر است .شیر آلات اهرمی قابلیت تنظیم راحت آب را دارند و هم چنین به علت اینکه راحت تر باز و بسته می شوند کاهنده مصرف آب است و از لحاظ بهداشتی نیز بهتر از مدل دو فلکه است.
3) شیر آلات سنسوردار
شیر آلات سنسور دار نوع جدید شیرآلات است که رنج قیمتی بالاتری دارند اما کاهنده واقعی در مصرف آب هستند این شیرآلات کاملا بهداشتی اند زیرا هیچ گونه تماسی با دسته شیر رخ نمی دهد.
4) شیرآلات پدالی
بهترین انتخاب برای اماکن عمومی شیرهای پدالی یا غیر لمسی به دلیل عدم نیاز به انرژی مانند برق و باتری در قیاس با شیرآلات الکترونیکی است. اما آنها هم در هنگام استفاده با مشکلاتی مواجه‌اند. در مدلهای جدید شیرهای پدالی قابلیت‌هایی مانند تنظیم مقدار و دمای آب سرد و گرم و پدال جمع‌شونده جهت سهولت نظافت در نظر گرفته شده و بر مزیت‌های آن افزوده شده است. این شیرها در مکانهایی مانند مدارس، بیمارستانها، کلیه مراکز پزشکی، هتل‌ها، مساجد، رستوران‌ها و … قابل استفاده‌اند. از دیگر مزایای انواع پدالی و چشمی عدم تماس دست با شیر است که مانع انتقال بیماریهای واگیردار عفونی و پوستی می‌شود و به خاطر سرعت قطع آب در میزان مصرف آب و حتی انرژی نیز صرفه‌جویی می‌شود. از این رو برای اماکن عمومی بهترین انتخاب هستند.
انتخاب شیرآلات
بیشترین مصرف آب شهری مربوط به مصرف آب خانگی است و مؤثرترین اقدام در جهت کاهش مصرف و استفاده درست از آب، انتخاب صحیح و استفاده از تجهیزات و شیرآلات مناسب است. شیرهای اهرمی که امروزه تولید آن‌ها بسیار افزایش یافته است، ضمن برخورداری از زیبایی، تنظیم فشار آب را بسیار راحت‌تر از گذشته کرده‌اند. شیرهای اهرمی علاوه بر اینکه کاهنده مصرف آب هستند، راحت‌تر از مدل‌های قدیمی باز و بسته می‌شوند و در صورت خراب ‌شدن به‌راحتی توسط کاربر تعمیر می‌شوند. بنابراین از نظر تنظیم فشار آب، خرید شیرآلات اهرمی توصیه می‌شود.

پروسه تولید شیرآلات بهداشتی
پروسه تولید شیرآلات بهداشتی دارای پنج مرحله اصلی است که به ترتیب ریخته گری، ماشین کاری، پرداخت کاری، آبکاری و مونتاژ می باشد.
آلیاژی برنج ماده اولیه در ریخته گری شیرآلات است. برنج فلزی تشکیل شده از مس و روی است که درصد تشکیل دهنده هرکدام نوع آلیاژ و خواص آنرا تعیین می کند. برنج رنگی تقریباً زرد دارد که مشابه رنگ طلا است. برنج در برابر لکه‌دار شدن هم مقاوم است و  دیرتر فرایند اکسید شدن آن آغاز می شود. امروزه تقریباً 90٪ از فلز برنج قابلیت بازیافت دارد، چون فلز برنج خاصیت مغناطیسی کمی دارد و به راحتی می‌توان آن را از سایر فلزات که معمولاً با آنها مخلوط می‌شود جدا نمود.
ریخته گری: برای ریخته گری سه نوع قالب استفاده می شود، قالب های ماسه ای و قالب های دایکست و قالب های ویژه. ریخته گری به صورت ماسه ای همان ریخته گری سنتی است که در آن قالب هایی یک بار مصرف از جنس ماسه ساخته میشود و پس از ریختن مواد مذاب در آن و سرد شدن با زدودن ماسه ها، محصول مورد نظر بدست می آید، کیفیت سطوح بدست آمده توسط این روش بسیار نازل و دارای خلل و فرج فراوان است و حتی پس از پرداخت هم دارای سطحی ناهموار است. ریخته گری به روش دایکست هم بیشتر برای تولید قطعات آلومینیومی و آلیاژهای روی استفاده می شود. ریخته گری با استفاده از قالبهای ویژه یکی از بهترین و با کیفیت ترین روشهای ریخته گری است که شیرآلات باکیفیت و مرغوب عمدتاً از این روش تولید می شوند، از دیگر مزایای این روش میتوان به دقت ابعادی خوب، سطح تمام شده مناسب، کیفیت متالوژی بالای قطعات تولید شده و عیوب ریخته گری کم اشاره کرد.
ماشینکاری: ماشینکاری شکل دادن قطعه حاصل از مرحله ریخته گری با تراش و برش به وسیله ماشینهای ابزار است. در ماشینکاری قطعات، بر حسب نوع کار از ماشینهای تراش، فرز، مته، صفحه تراش و دریل استفاده می شود.
پرداختکاری: پرداختکاری خود دارای دو مرحله، سمباده زنی و پولیش می باشد. در مرحله سمباده زنی سطح قطعات ماشینکاری شده، توسط نوارهای چرخان سمباده ساییده می شوند تا پلیسه ها و ناهمواری های سطح کار، صاف و یکدست شوند. سپس در قسمت پولیش با همراهی واکسهای پولیش سطح کار براق و صیقلی میشود تا برای مرحله آبکاری آماده شوند.
آبکاری: فرآیند آبکاری دارای سه بخش آماده سازی قطعات، آبکاری نیکل و آبکاری گرم است.
آماده سازی قطعات برای آبکاری: برای دست آوردن یک سطح فلزی مناسب برای آبکاری نخستین عملی که با دقت باید صورت گیرد تمیز کردن قطعه است. زیرا چسبندگی خوب زمانی بوجود می آید که فلز پایه، سطحی کاملاً تمیز و مناسب داشته باشد. بدین علت تمام لایه ها و یا قشرهای مزاحم دیگر از جمله کثیفی ها، لکه های روغنی واکس، لایه های اکسید که روی قطعه در درجه های بالا ایجاد می شوند را باید از بین برد. عملیات آماده سازی شامل، چربی زدایی، تمیز کردن توسط اسید رقیق و آبکشی است.
آبکاری نیکل: نیکل رنگی سفید شبیه به نقره دارد که کمی مایل به زرد است و به راحتی صیقل پذیر و دارای خاصیت انبساط و انقباض و جوش پذیری بوده و مغناطیسی می باشد. آبکاری با نیکل اساساً به منظور ایجاد یک لایه براق برای یک لایه بعدی مانند کروم و به منظور فراهم آوردن جلای سطحی خوب و مقاومت در برابر خوردگی برای قطعات برنجی و حتی بر روی پلاستیکهایی که با روشهای شیمیایی فلزکاری شده اند به کار میرود. در مرحله آبکاری نیکل، قطعه را آن قدر در وان الکترولیت نگه میدارند که لایه ای از نیکل به ضخامت حداقل 10 میکرون بر روی آن تشکیل شود.
آبکاری کروم: روکشهای لایه کروم رنگی شبیه نقره، سفید مایل به آبی دارند. قدرت انعکاس سطح کروم کاری شده و کاملاً صیقلی شده در حد 65% است. این عدد برای نقره 88% و نیکل 55% میباشد. در حالی که خاصیت انعکاس نقره و نیکل با گذشت زمان ضایع میشود در مورد کروم تغییری حاصل نمیشود. لایه های کروم قابل جوشکاری نبوده و رنگ کاری و نقاشی را نمی پذیرد. کروم در مقابل گازها و مواد قلیایی و نمک ها مقاوم است. از این رو پوشش بسیار خوبی برای شیرآلات بهداشتی محسوب میشود. اما در برابر اسیدها ضعیف می باشد. به همین دلیل برای تمیز کاری شیرآلات فقط و فقط باید از سرکه رقیق شده با آب استفاده کرد. با توجه به اینکه پوششهای کروم الکترولیتی سطح مورد آبکاری را بطور کامل نمی پوشانند از این رو کروم کاری تزئینی هرگز به تنهایی مورد استفاده قرار نمی گیرد بلکه همواره آن را به عنوان پوشش نهایی بر روی روکشی که حفاظت سطح را در مقابل خوردگی ضمانت می کند به کار میرود. معمولاً به عنوان پایه محافظ از نیکل استفاده می شود. در مرحله آبکاری کروم قطعه را آن قدر در وان الکترولیت نگه میدارند که لایه ای از کروم به ضخامت حداقل 0/3 میکرون بر روی آن تشکیل شود.
در مرحله مونتاژ شیرآلات بهداشتی اهرمی پس از کنترل مشخصات ظاهری قطعه آبکاری شده کارتریجهای عمدتاً اروپایی بر روی شیرآلات نصب می شوند. پس از آن تست فشار تحت فشار 5 اتمسفر طبق استاندارد ملی ایران انجام می شود. پس از مرحله تست شیرآلات خشک و تمیز شده سپس تقسیم بندی و آماده ارائه به مصرف کننده می گردد. کارتریجها که همان حکم مغزی در شیرهای کلاسیک را دارند و با بالا و پایین کردن اهرم جریان آب را قطع و وصل می نمایند و انواع مختلفی دارند که نوع مرغوب آن کارتریج سرامیکی فیلتردار می باشد. برخی مصرف کنندگان با تصور اینکه شیرهای اهرمی خراب می شوند آنها را دور می اندازند. اما این شیرها مشروط بر اینکه استاندارد باشند هرگز خراب نمی شوند، بلکه بعد از چند سال (برحسب استفاده) نیاز به تعویض کارتریج دارند که مانند مغزی شیرهای واشری میتوان آن را تعویض کرد. با تمام مزایایی که در مورد شیرهای اهرمی و چشمی وجود دارد، اما قیمت شیرهای واشری که برای همه آشنا هست بسیار ارزانتر است. همچنین شیرآلات واشری به سهولت و با تعویض واشر یا مغزی تعمیر میشوند اما شیرهای اهرمی برای تعمیر به تکنسین نیاز دارند. شیرهای اهرمی نسبت به شیرهای واشری دیرتر خراب می شوند.

شیوه‌های اتصال شیرآلات آشپزخانه
شیر آشپزخانه متصل به سینک
طراحی‌های متنوعی برای سینک و شیر آب آشپزخانه وجود دارد. شیرهای آب جدید در انواع یک، دو، سه، و چهار حفره‌ای طراحی می‌شوند. که می توان از آنها برای موقعیت های مختلف استفاده کرد. پیش از خرید شیرآلات باید به نوع سینک و محل نصب شیر توجه شود. برخی از انواع شیرهای آب مستقیما به پیشخوان متصل می‌شوند نه سینک‌ها. شیرهای آب متصل به پیش خان دارای جلوه‌ای زیبا و یک‌پارچه و مناسب آشپزخانه‌های معاصر هستند. اما فضای روی پیشخوان را می‌گیرند. همچنین، میان این شیرها و دیوار پشت آن‌ها آب، کثیفی، و جرم جمع می‌شود. لوله کشی های قدیمی توکار نصب شیر را مستقیما به دیوار مهیا می کرد و امروزه نیز از آن استفاده می شود.
قیمت و کیفیت شیرآلات آشپزخانه
اکثر شیرهای آب دارای صفحه‌های فشنگی، توپی، یا سرامیکی هستند. شیر آبی با صفحه سرامیکی و پایه برنزی یا استیل بادوام‌تر و در نتیجه گران‌تر از شیرهایی است که این اجزای آن‌ها پلاستیکی است. یکی از شاخص‌های کیفیت، وزن است. اگر از برنجی بودن شیر آب خود مطمئن نیستید آن را وزن کنید. این نوع شیرها باید وزن بیش‌تری نسبت به دیگر شیرها داشته باشند. شیرهای برنجی دوام بیش‌تر و نیاز به مراقبت کم‌تری دارند.