موزه گوگنهایم بیلبائو نقطع عطف هنرهای نوین

به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان»، گوگنهایم که در منطقه صنعتی سابق و از رونق افتاده ساحلی بیلبائو قرار دارد که پیشگام پروژه تحول شهری در این ساحل بود و آنجا را تبدیل به یک مرکز گردشگری پر رونق کرد. سالانه جمعیت زیادی برای بازدید این ساختمان به موزه مراجعه می کنند که باعث شدند درآمد حاصل از موزه چندین برابر هزینه 100 میلیون دلاری ساختش شود.
به عنوان بخشی از برنامه تحول و نوسازی شهری، سران باسْک با موسسه «سولومون گوگنهایم» همکاری کرده و به ایده ساخت یک موزه گوگنهایم در منطقه بندرگاه رو به افول بیلبائو دست یافتند. سه معمار برجسته برای شرکت در یک مسابقه بین‌المللی برای خلق طرحی فراواقعی برای موزه دعوت شدند: «آراتا ایسوزاکی» از ژاپن، شرکت «کوپ هیمِلبلاو» از استرالیا و «فرانک گِری» از کشور آمریکا. برنده این رقابت فرانک گری بود که با توانایی‌های کامپیوتری‌اش در زمینه طراحی توانست تصویرهای شاعرانه‌اش را به سازه‌ای شگفت‌انگیز تبدیل کند. گری قاعده و قانون محدود کننده ای را برای طراحی هایش قائل نیست و در خصوص طرح هایش می گوید: من آثار هنرمندان را نگاه می کنم و هنر را به مثابه وسیله‌ای برای الهام خودم می پندارم و سعی می کنم تحت تأثیر هیچ فرهنگی نباشم در هر کارم روش های جدید را جستجو کنم. برای من قانون و قاعده محدود کننده وجود ندارد و اصولا مرزی بین درست و نادرست نمی دانم. آثار گری به طور کلی نتیجه یک روند طولانی طراحی است که با استفاده از اسکیس های متعدد، مدلهای کامپیوتری و ماکت های بزرگ حاصل شده اند. اسکیس ها و نمودارهای اولیه به مدل های فیزیکی به مقیاس های مختلف تبدیل و این مدل ها در نهایت به ساخت ماکت های کامل می انجامد. نکته بسیار جالب در روند طراحی گری در استفاده از نرم افزار های کامپیوتری در این روند است. بر خلاف سایر معماران که از نرم افزارهای معمول دوبعدی و سه بعدی مانند CAD و 3DMAX برای کارهای خود استفاده می‌کنند، گری از نرم‌افزار CATIA که یک نرم‌افزار مربوط به طراحی جامدات است استفاده می کند. این نرم افزار بیشتر برای طراحی خودرو و هواپیما و محاسبات پیچیده بدنه‌های مختلف کاربرد دارد و هماهنگی بسیار عالی با سایر نرم افزارها دارد. کتیا سطوح را تحلیل و بر اساس محدودیت سازه‌ای، کارکردی و اقتصادی پروژه آن را تصحیح می‌کند. داده‌های عددی که به این ترتیب بدست می آید بار دیگر بر روی یک مدل پیاده می‌شود تا حجم ها کنترل شوند و در صورت لزوم تغییر کنند. این رفت و برگشت بین مدل های مطالعاتی و داده‌های دیجیتال بنیاد شکلی پروژه را به وجود می آورند. به این صورت از داده‌های کامپیوتر برای تهیه پلان های ساخت موزه استفاده شد. همان‌طور که در مجموعه آثار تمامی هنرمندان تراز اول جهان تنها یک یا چندین اثر همچون نگینی متفاوت می‌درخشند، در میان آثار فرانک گری نیز موزه گوگنهایم بیلبائو نگینی است درخشنده و بی‌همتا، بنایی که بیش از آنکه به معماری دوران خود شبیه باشد به ترکیبی تندیس‌گونه و رقصان از صفحه‌ها و توده‌هایی از جنس تیتانیوم می‌ماند.
ساختار اصلی فضاهای موزه از چندین مکعب تشکیل شده است که در ترازهای مختلف در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. ارتفاع بنا در بیشترین نقطه 52 متر است. در مجاورت این بنا، رودخانه‌ای قرار دارد و پل عظیمی نیز به نحو غریبی با ساختمان پیوند داشته و از فراز گالری اصلی موزه می‌گذرد. این گالری به دلیل کشیدگی در فرم و مجاورت آن با رودخانه به گالری «ماهی» معروف است و در آن آثار عظیمی از هنرمندان معاصر اجرا و به نمایش در می‌آید. هر چند نسبت سطوح شفاف به سطوح فلزی در این بنا بسیار ناچیز است، اما به علت مکان‌یابی مناسب سطوح شیشه‌ای و همچنین ارتفاع زیاد این سطوح نور مناسبی در فضاهای ارتباطی خصوصا وید و سرسرای ورودی موزه به چشم می‌خورد.
بنای موزه در محوطه‌ای به مساحت 32,500 مترمربع ساخته شده است و طرح دریا گونه گِری به صورتی بی‌انتها با منظره شهری در می‌آمیزد و با شکل کشتی گونه و دم ماهی تیتانیومی‌اش روزگار خوش صنعت دریایی شهر را به یاد می‌آورد. اما قسمت‌های شیشه‌ای سازه بازدیدکنندگان را به تماشای نقاط برجسته مدرن شهر دعوت می‌کنند. موزه برای بازدیدکنندگان مواردی دائمی و موقتی را از هنرمندان سرتاسر جهان به نمایش گذاشته‌ می گذارد. در سال 1997 درهای گوگنهایم با نمایشگاهی از 300 اثر متعلق به قرن بیستم به روی مردم بازگشایی شد که با شاهکارهایی از هنرمندان اروپایی چون پیکاسو، میرو، ماتیس و شاگال تزئین شده بود همچنین هنر پاپ آمریکایی با آثاری از «کلاوس اولْدِنبرگ»  و «اندی وارهول» و برخی آثار ویدئویی ختم می‌شد.
گوگنهایم با 11,000 مترمربع فضای نمایشگاهی، به 19 گالری تقسیم شده است که بزرگ‌ترین آن‌ها گالری آرسِلور با 130 متر طول است. این گالری محل نمایش دائمی «موضوع زمان»، یک مجموعه مجسمه از هفت ورقه استیل موج‌دار زنگ‌زده، اثری از ریچارد سِرا می‌باشد که آن را به طور اختصاصی برای این موزه ساخته است. برخی آثار دیگری از سایر هنرمندان با موضوع مرتبط با منطقه نیز به نمایش گذاشته شده‌اند. از میان این آثار می‌توان به چیدمان جنی هولزر برای بیلبائو اشاره کرد که از 9 ستون با نشانه‌های LED تشکیل شده و عباراتی مغشوش به زبان انگلیسی، اسپانیایی و باسکی را حول موضوع مرگ پخش می‌کنند. یکی دیگر از آثار خاص این موزه، «توله سگ» اثر جف کونز است که از یک سازه استیل 13 متری تشکیل شده است و یک توله سگ نژاد وست هایلند تریر را به نمایش می‌گذارد که با هزاران گل تزئین شده و در ورودی موزه قرار دارد. یک اثر دیگر جف کونز، «لاله‌ها»، یک دسته گل از بادکنک استیل ضد زنگ می‌باشد که به کرانه رودخانه رنگ و لعاب داده و در فاصله اندکی از مجسمه غول‌پیکر عنکبوت لویز بورژوا به نام «مامان» قرار دارد. «فواره آتش» اثر ایو کلاین از دیگر آثار چشم‌نواز است.
بنا به نظر بسیاری از منتقدین، آینده این موزه به عنوان یکی از بهترین موزه‌های هنر مدرن اروپا بسیار درخشان است. در حالی که مجموعه دائمی این موزه به تدریج کامل می‌شود، پیوند آن با سایر موزه‌های گوگنهایم دنیا مانند نیویورک، ونیز و برلین امکان دسترسی به برخی از بهترین شاهکارهای قرن بیستم را به موزه اعطا می‌کند.