تحولی در دکوراسیون داخلی

به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان»، استفاده از نمادها توسط هنرمندان و طراحان برای بیان باورها و ادراک‌شان امری طبیعی است، مردم در فرهنگ‌ها و نقاط مختلف جهان برای نمادهایی ارزش قائل هستند که ممکن است برای فرهنگ یا مردمان دیگر به صورت کامل بی معنی و گاه عجیب به نظر برسد‌.
نماد را می‌توان به دو صورت بررسی کرد؛ اول صورت ظاهری و دوم محتوا و معنای آن. نماد‌ها پلی بین درون و بیرون هستند تا پیچیدگی‌های هستی را برای انسان قابل درک کنند. میزان تاثیر یک اثر طراحی داخلی‌‌‌، متفاوت است‌، فضا اگر به بهترین شکل ممکن پاسخگوی نیازها و عملکرد باشد، باز هم به طور حتم ماندگار نمی‌شود‌؛ چراکه کیفیت اثرگذاری فضا به چگونگی بهره‌گیری آنها از نمادها و شاید بتوان گفت از متریال‌ها که تبلور نمادهای گوناگون هستند، وابسته است.
طبیعت مادر همه موجودات است و انسان جزئی از طبیعت، انسان تعریف‌کننده زمان و فضاست و در ساده‌ترین شکل ممکن آن تناسبات، مقیاس و ابعاد انسانی، عوامل تعیین‌کننده ابعاد فضا هستند. طبیعت منبع الهام انسان است؛ چنانچه ساختار طبیعت به‌گونه‌ای دیگر بود، بناهای معماری و متریال‌های ساختمانی هم به‌گونه‌ای دیگر شکل می‌گرفت. طراحان و معماران از متریال‌های طبیعی در مرحله اول، سعی داشتند با شکل اصلی‌شان مورد استفاده قرار دهند و در صورتی که این فرم جوابگوی خواسته‌ها و نیازهایشان نبود، اقدام به شکل‌دادن و فرم‌دادن آن کردند.
به طور مثال سنگ‌هایی که به طرق مختلف تراشیده شده و در ساختمان‌های مختلف به کار می‌رفته است. سنگ‌ها از دسته متریال‌های طبیعی دارای قابلیت فیزیکی مقاوم در برابر فشار هستند. این متریال طبیعی در بعضی از نقاط ایران ستخراج می‌شود. سنگ‌ها در طراحی داخلی نمادی از قدرت و ایجاد حس تجمل را به مخاطب القا خواهد کرد. استفاده از سنگ در دژها، عمارت‌ها، بناهای حکومتی و اصطلاحا ساختمان‌های مجلل برای اثبات این موضوع کافی است. صنعت سنگ در کشور ما قابلیت توسعه بسیار زیادی دارد. این محصول علاوه بر قابلیت‌های طبیعی که داراست با حضور ماشین‌آلات پیشرفته برش و حکاکی می‌تواند به صورت فرم یافته در بازار حضور پیدا کند و عرضه شود. این رویکرد چند سالی است در کشور کلید خورده، اما سهم کمی از بازار را در اختیار دارد و به لحاظ قیمت بالا در فضا‌های داخلی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. فعالان این حوزه در یک چشم‌انداز باید به بازار داخلی بسنده نکرده و این صنعت را به بازار کشور‌های دیگر خصوصا کشور‌های حوزه خلیج فارس توسعه دهند، عرب‌ها به جهت بهره‌گیری از منابع مالی بسیار و ساخت بناهای مجلل بسیار طرفدار استفاده از سنگ و فرآورده‌های سنگی هستند.
از دیگر متریال‌هایی که به نوعی نماد طبیعت است، آجر است. آجر به عنوان یکی از اصلی ترین متریال‌های ساختاری در ایران بوده است. آجر به لحاظ اقلیمی بسیار با اقلیم نقاط مختلف ایران سازگار است. دو ویژگی خاص آجر مقاومت بسیار بالا در مقابل انبساط و انقباض و دارای ذخیره گرمایی بیشتری نسبت به سایر متریال‌های ساختاری است. آجر به دلیل ویژگی‌هایی که دارد، در تمام بخش‌های ساختمان اعم از سازه و تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرد. آجر‌هایی که برای تزئینات به کار می‌روند در حال حاضر به دو صورت کلی اجرا می‌شوند، حالت اول استفاده از ترکیب‌های هندسی معمول و روش‌های استفاده سنتی است، حالت دوم روش اجرایی است که علم آن به تازگی رشد کرده و به پارامتریک مشهور است. در این شیوه با استفاده از نرم‌افزارهای گوناگونی که مفاهیم الگوریتمی دارند ترکیب‌های نامتقارن و متفاوت با چیدن آجر به‌وجود می‌آید، آجر به جهت اصالت و فراوانی که در کشور دارد، متریال محبوبی است و این ویژگی پارامتریک محبوبیت آن را دو چندان کرده است‌. طراحی و اجرای خاص این روش افق‌های روشنی را در به‌کارگیری متریال بومی در اقلیم‌های خاکی مانند ایران را به ارمغان خواهد آورد.

نمونه پروژه‌های بیشماری را می‌توان مثال زد که از این روش برای طراحی داخلی استفاده کرده‌اند، مفاهیم پارامتریک به هزاران صورت قابلیت اجرا و توسعه دارد، آجری که در گذشته توسط یک معمار که خود شخصا آن را اجرا می‌کرده است‌، امروزه اجرای آن دارای فرآیند پیچیده‌ای است. یک طراح یا تیم طراحی موضوع را طراحی می‌کند و برای توسعه بیشتر به مدلسازها و تکنیسین‌ها واگذار می‌کند. متخصصان نرم‌افزار طرح را آنالیز کرده و نقشه‌های ساخت را تهیه می‌کنند. پس از کنترل، نقشه‌ها برای ساخت ارجاع می‌شود. تکنیسین‌های اجرایی با دقت فراوان آن را اجرا می‌کنند و در نهایت پروژه به اتمام می‌رسد. همچنین در برخی پروژه‌های تحقیقاتی از روبات‌ها برای چیدن آجرها استفاده می‌شود.
چوب از دیگر متریال طبیعی دکوراتیو است. چوب از زمره متریال‌هایی است که به علت سهولت دسترسی به آن و ویژگی‌هایی نظیر سبکی، مقاومت فشاری، امکان ایجاد اتصالات ساده، نصب و راه‌اندازی آسان، زیبایی و... همواره در بین معماران و دکوراسیونرهای داخلی رواج بسیار داشته است‌. در مناطق جنگلی از چوب برای ساخت اسکلت ساختمان به لحاظ فراوانی استفاده می‌شود. چوب ماده گیاهی است و بر اثر تغییرات محیطی از جمله رطوبت واکنش نشان می‌دهد و همینطور منبعی برای تغذیه حشرات محسوب می‌شود‌. این موارد در مناطقی که چوب کمتری در آنجا وجود دارد، محدودیت ایجاد می‌کند. چوب دارای بافت سلولزی و به صورت الیافی طولی مملو از سلولز، الکل، مواد قندی و پروتئینی است که بسته به نوع چوب و شرایط رشد آن چوب متفاوت است‌. به همین دلیل از لحاظ رنگ و استحکام، انواع چوب را حتی در یک خانواده می‌توان دید. برای مثال چوب گردو از رنگ سفید تا رنگ سیاه قابل مشاهده است و هرچه رنگ چوب تیره‌تر می‌شود، نشان از استحکام بیشتر این نوع متریال دارد.
البته چوب متریالی است که برای استفاده در المان‌های سازه‌ای و دکوراتیو نیاز به فرآوری دارد. یکی از فعالیت‌هایی که روی چوب اعمال می‌شود عملیات خشک‌کردن چوب است. خشک کردن باعث از بین رفتن رطوبت سلولزی آن می‌شود، در صورتی که عملیات خشک شدن روی چوب به درستی صورت نگیرد، پس از دریافت و یا از دست دادن رطوبت دچار تغییرات فیزیکی می‌شود و افزایش و کاهش حجم پیدا می‌کند و در نهایت ترک‌های طولی در چوب ایجاد می‌شود‌. در حال حاضر برای خشک‌کردن چوب از عملیات ویژه‌ای استفاده می‌شود به نام «ترمووود» یا چوب حرارت‌دیده (Thermowood).  در این روش با استفاده از بخار آب و عملیات حرارتی باعث افزایش دوام و طول عمر چوب می‌شوند. فرآیند ترمووود شامل سه مرحله خشک‌کردن در دمای بالا، عملیات حرارتی و خنک‌کردن است. در مرحله اول با حرارت دادن در کوره به شکل یکنواخت رطوبت موجود در چوب به صفر نزدیک می‌شود، در مرحله دوم حرارت به 2 برابر افزایش می‌یابد و به مدت 2 یا 3 ساعت با یک درجه ثابت چوب حرارت می‌بیند. در مرحله آخر دمای کوره را به وسیله پاشیدن آب پایین می‌آورند و با رطوبت‌رسانی 4 تا 7 درصدی حرارت کاهش می‌یابد‌. برای جلوگیری از ترک خوردن سطح چوب در کاهش یا افزایش دما یک مکانیسم ویژه برای هر نوع چوب یا سایز در نظر گرفته می‌شود. ویژگی‌های ترمووود به همین جا ختم نمی‌شود. در زمانی که چوب تحت عمل‌آوری ترمو قرار می‌گیرد، مواد مضر آن مانند فرمالوئیدها حذف می‌شوند و باکتری‌ها کشته می‌شوند و سبب تولید ماده‌ای خالص و استریل خصوصا برای فضاهای داخلی و دکوراسیون داخلی می‌شود. دغدغه‌های سازگاری با محیط زیست هم در این محصول حل شده‌ و کاملا سازگار با طبیعت است‌.
این صنعت در ایران هم توسعه پیدا کرده‌ و محصولات با‌کیفیتی در ایران در این زمینه تولید می‌شوند.  دکورهای چوبی از گذشته‌های دور جزئی جدا ناپذیر از دکوراسیون داخلی بوده است‌. چوب طبیعی فضا را طراوت می‌بخشد و نمادی از زنده بودن و زندگی در فضای داخلی است. طراحان داخلی از این متریال در همه کاربری‌ها استفاده‌های بسیاری می‌کنند، ظاهر زیبا، تنوع ابعاد، مقاومت در برابر فرسایش و پوسیدگی و... سبب رونق بازار این متریال در کشور شده است.

در تحقیقات و دستاوردهای اخیر پوشش‌های نانو بنیان محافظ چوب که با نام تجاری لینگنول به بازار آمده و نوعی پوشش چندمنظوره اشباع‌کننده پایه آبی است، برای حفاظت از چوب کاربرد دارد. این پوشش خاصیت آب‌گریزی را به چوب می‌دهد و از اثرات نامطلوب باران به چوب پیشگیری می‌کند و همینطور عایقی در برابر پرتوهای فرابنفش و از تیره‌شدن آن بر اثر آفتاب‌خوردگی است. از این دستاورد در متریال مصرفی نماهای چوبی که این روزها مورد توجه کاربران و معماران بسیاری قرار گرفته است، استفاده می‌شود. فرمول این پوشش نوین، بر پایه استفاده از ذرات نانو بنیانی است که در حفره‌های سطحی چوب نفوذ کرده و راه را به نفوذ آب و دیگر عوامل تخریب‌کننده می‌بندد. این خاصیت امکان نظافت آسان بدون آنکه تغییری در ظاهر چوب پدید آید را می‌دهد. تمیز کردن سطوح دارای پوشش لینگنول به سادگی و تنها با ریختن آب یا بارش باران صورت می‌پذیرد و نیازی به استفاده از مواد شوینده و پاک‌کننده نیست‌. در فضاهای داخلی که امکان حضور آب باران و پاشیدن آب نیست، تنها با استفاده‌ از یک پارچه نمناک می‌توان سطح را تمیز کرد‌. این ویژگی بسیار جالب به طراحان این امکان را می‌دهد در فضا‌های کاملا مرطوب از چوب به راحتی استفاده کنند‌.
رشد قارچ‌ها که به واسطه حضور رطوبت در چوب شکل می‌گیرد از مشکلات چوب‌هاست‌. قارچ‌ها علاوه بر کاهش کیفیت و دوام چوب‌، ثابت‌شده که سرطان‌زا بوده و می‌توانند برای انسان مشکلاتی از قبیل سوزش چشم، بینی، گلو به همراه داشته باشد. تا زمانی که قارچ‌ها به رشد کافی نرسند، قابل شناسایی نبوده و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. دانشمندان به دستاوردهای جدیدی دست یافتند، آنها با استفاده از سیستم جدید قادر خواهند بود وجود قارچ‌ها را به‌موقع و زود‌هنگام شناسایی کنند. این محصول نانو بنیان تغییرات نانو رشته‌های چوب را مورد پایش قرار می‌دهد و ‌هنگام هجوم قارچ‌ها به چوب، سیگنال‌های الکتریکی می‌فرستد. این ریز ابزارهای جالب توجه، در کاربردهای مرمتی و احیای ساختمان‌های ارزشمند و تشخیص فساد‌های مصالح چوبی کاربرد قابل توجهی دارد.