به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان» به نقل از فارس، از خیابان انقلاب وارد خیابان لاله زار که می‌شوید کافی است کمتر از 200 متر پیاده به سمت پایین قدم بزنید تا به بن بست اتحادیه برسید.

وارد بن بست که می‌شوید انتهای آن دیواری با آجرهای کرم رنگ و قدیمی می بینید که در سمت چپ آن در ضلع جنوبی بن بست دری بزرگ و عمارت گونه خودنمایی می کند.

اینجا همان خانه اتحادیه یا خانه معروفی است که در فیلم دایی جان ناپلئون بخشی از صحنه‌های مربوط به فیلم برداری در آن انجام گرفته است.

خانه اتحادیه سالهای سال به حال خود رها شده بود و دیگر نفس های آخر را می کشید تا اینکه در سال 83 و زمانی که ساختمان در مسیر تخریب قرار داشت رایزنی ها برای خرید آن از سوی شهرداری تهران آغاز شد.

خانه ای که قرار بود پاساژ شود اما جان سالم به در برد

مالکان خانه که دیگر نام و نشانشان اتحادیه نبود و توانسته بودند این ملک را از وارثان آن خریداری کنند بنا داشتند تا ملک را فروخته و یا تخریب کنند و در آن یک مجموعه تجاری بزرگ بسازند.

اما شهرداری تهران رایزنی های فشرده خود را ادامه داد تا اینکه نهایتا پس از جلسات متعدد و مقدار زیادی رایزنی در سال 93 این خانه به تملک شهرداری در آمد و به نوعی از تخریب جان سالم به در برد.

اخذ رضایت از 168 مالک که کار ساده ای نبود!

شهرداری تهران برای خرید خانه می توان گفت شاخ غول بزرگی را شکست زیرا پروسه حقوقی ثبت سند این ملک کار سختی بود یعنی اخذ رضایت از 168 مالک که حدود یک سال طول کشید.

این تملک برای شهرداری تهران حدود 28 میلیارد تومان آب خورد اما پس از آن کار ساخت و احیای این عمارت بیش از 8 هزار متری آغاز شد.

اندرونی و بیرونی های متعدد

از هشتی ورودی در خانه که گذر می‌کنی خود را وسط خانه می‌بینی؛ حیاطی بزرگ مقابل دیدگانت خود نمایی می‌کند که چند حوض متعدد در وسط آن جا خوش کرده است و فواره ها قطرات آب را به هوا پرتاب می‌کنند.

دست راستت ساختمان اصلی بنا قرار گرفته است در دو بخش زیر همکف و طبقه اول. در اینجا خبری از همسطحی ساختمان و کف حیاط نیست. اینجا طبقه اول با 7 پله از کف حیاط جدا شده است و طبقه زیرین هم با 5 پله پایین تر از سطح حیاط قرار گرفته است.

پس از گذر از بخشی از ساختمان اصلی به دالانی می رسی که تو را به سمت حوضچه‌ای اندرونی مانند راه نمایی می‌کند این راه تو را به سمت ساختمان پشت عمارت می‌برد.

در وسط این اندرونی نیز حوضچه آبی وجود دارد که تا حوضچه وسط حیاط امتداد داشته و سقفش ضربی شکل بوده و محل خنکی را برای استراحت در تابستان فراهم می‌کند.

پیدا شدن بخش هایی از خانه در مسیر مرمت

یاسر جعفری معاون سازمان زیباسازی شهر تهران در جریان بازدیدی که رسانه ها در شهریور ماه امسال از این خانه داشتند با اشاره به این مطلب که حدود 2900 مترو بنای ساخت شده داشت گفت: البته خیلی از اتفاقاتی که امروز می‌بینید نتیجه خانه سازی در اینجا و کار مرمت سازی است.

وی افزود: بخشی از خانه در مسیر مرمت کشف شد برای مثال بنای حوضخانه اصلا مشخص نبود و پس از آغاز مرمت کشف شد.

معاون فنی و طرح های شهری سازمان زیباسازی ادامه داد: هر بار که بخشی از این خانه شناسایی شد مسیر و پروسه مرمت تغییر کرد و این یکی از همان دلایل طولانی شدن مرمت این خانه شد.

وی گفت: یکی دیگر از مشکلات این خانه و مرمت آن بحث عدم استحکام بخش‌هایی از خانه بود که باید استحکام بخشی لازم صورت می‌گرفت.

سفالینه هایی که آبراه بوده اند

مسیرهای آبی این خانه بزرگ تاریخی در نوع خود بی نظیر است. همگی سفالینه بوده و به طرز خاصی به صورت نر و مادگی به هم چفت شده اند تا آب را از هر طرف خانه به سمت دیگری هدایت کنند.

یکی از نکات جالب این خانه وجود 5 حوض و حوضچه شناسایی شده است که بزرگترین آنها در وسط حیاط قرار دارد.

به گفته برخی از مهندسان معماری حاضر در خانه راه عبور آب با لوله های سفالی در کف خانه کشیده شده است که روی آن را با خاک و موزائیک ها پوشانده‌اند تا از گزند شکستگی محفوظ بماند.

2 ساختمان کوچک منضوم شده به ساختمان اصلی

در سمت چپ ورودی حیاط اصلی خانه ساختمانی یک طبقه با درازای بیش از 20 متر واقع است که زمانی محل نگهداری وسایل و اقامات خدمه این خانه بوده است.

در حین بازدید برخی از مهندسان می‌گویند اینجا محل نگهداری خودروهای صاحبخانه نیز بوده و نوعی پارکینگ نیز محسوب می شده است. البته در کف آن هم آب انباری قرار دارد که در حین مرمت و بازسازی به آن دست پیدا کرده اند و این روزها در حال اکتشافات بیشتر هستند.

مرمت خانه اتحادیه به پایان رسیده است

اما به تازگی یاسر جعفری معاون فنی و طراحی شهری سازمان زیباسازی در گفت‌وگو با خبرنگار شهری خبرگزاری فارس، درخصوص سرانجام مرمت خانه اتحادیه و بهره برداری از آن گفت: مرمت و احیای فاز نخست خانه اتحادیه واقع در خیابان لاله زار به پایان رسیده و این پروژه آماده بهره برداری است.

وی در پاسخ به این سوال که در بازدیدی که در ابتدای شهریور ماه به همراه شهردار منطقه 12 و یکی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران از این بنا داشتید مقرر شده بود در هفته تهران این خانه به بهره برداری برسد گفت: ما براساس وعده ای که داده بودیم در همان زمان یعنی مصادف با هفته تهران پایان عملیات رمت فاز نخست این پروژه را به مسؤولان اعلام کردیم.

عمارتی مربعی و دو طبقه وسط حیاط خانه

در میان حیاط خانه درست حد فاصل عمارت اصلی در سمت راست حیاط و عمارت پارکینگ و فراش خانه در سمت چپ عمارتی دو طبقه در وسط حیاط جا خوش کرده است.

نکته جالب این عمارت آن است که مربعی شکل و دو طبقه ساخته شده است و در پایین اطاقی تو در تو ودر بالا اطاقی یک تکه دارد و پنجره های زیادی آن را احاطه کرده است.

این عمارت دو طبقه دو در دارد که یکی در ظلع شمالی و دیگری در شرق عمارت واقع شده است.

نوع بهره برداری هنوز مشخص نیست

جعفری در پاسخ به این سوال که پس چرا این اتفاق در حدود 4 ماه است که نیافتاده و هنوز از این پروژه بهره برداری نشده است گفت: موضوع عدم بهره برداری ربطی به اقدامات مرمتی ندارد و مستقیما مرتبط با نحوه بهره برداری از آن است.

وی در توضیح این مطلب افزود: میان مجموعه ای فرهنگی و میراثی بر سر اینکه قرار است کاربری این خانه چه بشود و چه نوع بهره برداری از آن صورت گیرد تفاهم و اتفاق نظر وجود ندارد و همین امر باعث شده تا نتوان علی‌رغم اتمام مرمت آن از این خانه بهره برداری کرد.

مرمت بن بست نوروز انجام می‌گیرد

معاون فنی و طراحی شهری سازمان زیباسازی در پاسخ به این سوال که پیش از این عنوان شده بود که قرار است کوچه بن بست منتهی به خانه اتحادیه هم توسط شهرداری تهران مرمت و احیا شود، گفت: ما بنا داشتیم این کار را انجام دهیم اما به یک دلیل این موضوع به تعویق افتاد.

وی ادامه داد: پیش از شروع مرمت کف بن بست معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران عنوان کرد که قرار است در ایام عید 6 کوچه از کوچه های خیابان لاله زار را کف سازی کند و به ما هم وعده دادند که یکی از این 6 کوچه همین بن بست منتهی به خانه اتحادیه خواهد بود.

جعفری افزود: از این رو ما هم مرمت و کف سازی کوچه را متوقف کردیم تا در ایام نوروز و هم زمان با مرمت سایر کوچه های خیابان لاله زار این کوچه هم کف سازی شده و شکل و شمایل بهتری به خود بگیرد.

جداره سازی در حال انجام است

معاون فنی و طراحی شهری سازمان زیباسازی همچنین در پاسخ به این سوال که در آخرین بازدیدی که خبرنگاران از این مجموعه داشتند وعده ای هم درباره مرمت و احیای جداره ساختمان های واقع در بن بست اتحادیه داده شده بود گفت: ما ابتدا نقشه کامل جداره های این ساختمان ها را باز طراحی کردیم.

وی افزود: پس از آن یکی از ساختمان ها به صورت توافقی برای اجرای طرح مرمت و بهسازی جداره انتخاب شد و این اقدام بر روی آن انجام گرفت و امروز هم به بهره برداری رسیده است.

عمارت پشت ساختمان

از یکی از دالان های مخفی زیر ساختمان اصلی که هفت پله ای پایین آمده و مجدد هفت پله ای بالا می روید خود را در وسط حیاط پشتی خانه پیدا می کنید و فکر میکنید در ملک همسایه کناری هستید.

این حیاط که محیط کوچکی در حدود 100 متر دارد و باز هم در وسطش حوضی واقع شده است شما را با بخش پشتی خانه و عمارتی یک طبقه البته متصل به بخش پایانی ساختمان اصلی می‌رساند.

این ساختمان یک طبقه زیر زمینی نداشته و با 4 پله از کف ساختمان بالاتر قرار گرفته است و دو اطاق تو در تو است که با یک در به یکدیگر وصل شده اند و به گونه مطبخ این ساختمان بزرگ محسوب می شده است.

هنوز تصمیم قطعی برای کاربری نگرفته ایم

حسین خلیل آبادی عضو شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ به خبرنگار شهری فارس در خصوص اینکه چرا هنوز خانه اتحادیه به بهره برداری نرسیده است، گفت: رویکرد شورای اسلامی شهر تهران حفظ میراث تاریخی و فضاهایی است که مردم از آن خاطره دارند یا بخشی از خاطرات شهر تهران است و تلاش شده است در حد مقدوراتی که داریم جاهایی که واجد ارزش‌های تاریخی و معنوی و مادی است حفظ شوند.

وی گفت: خانه اتحادیه هم باغی بوده است که امین السلطان صدراعظم ناصرالدین شاه آن را درست کرده و در معماری آن از معماری روسیه استفاده شده است و بنایی واجد ارزش‌های تاریخی و معماری بوده است.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ به اینکه چرا اصرار دارید اینجا به گالری و محیط فرهنگی تبدیل شود در حالی که می‌تواند به یک هتل بوم‌گردی تبدیل شود گفت: به نظر می‌رسد هنوز تصمیم قطعی درخصوص اینکه اینجا چه کاربری داشته باشد گرفته نشده است.

وی گفت: می‌دانیم که در این محدوده مکانی مثل بوم‌گردی نیاز داریم و می‌شود در دل لاله زار چنین جایی را ایجاد کرد تا گردشگران از آن استفاده کنند. زیرا به لحاظ معماری اینجا خانه بوده است.

خلیل آبادی افزود: پیش از تحویل اینجا از سوی شهرداری هم بیش از 30 تا 40 خانواده در اینجا ساکنت بوده اند و از آنجایی که گردشگران خارجی هم دنبال جاهای سنتی و نوستالژیک هستند اینجا برای آنها جاذبه دارد.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران گفت: ما حتما این موضوع را در صحن شورا بررسی می‌کنیم و پیشنهادش را به پیمانکاران می‌دهیم.

تیشه اکتشاف به بخشی از خانه

حیاط خانه را که دور بزنی در قسمت غرب و جنوب غربش خرابه‌ای را می بینی که معماران و مهندسان در آن رفت و آمد دارند و دالان‌های کوتاه اما باریکی دارد.

وارد این بخش از خانه که می شوی برخی از مهندسان می گویند این بخش از خانه فاز دوم خانه بوده و بخش هایی نظیر حمام و گنجه های متعدد خانه در آن قرار گرفته است.

این بخش از خانه خاکی سست دارد اما بر دیواره‌های بیرون زده از خاک آن کاشی‌هایی از قدیم هنوز به جا مانده است و بخش هایی از حمام آن مشخص است.

هفته اول اسفند نشست تهران شناسی در خانه اتحادیه

یاسر جعفری معاون سازمان زیباسازی همچنین به خبرنگار فارس گفت: قرار است در هفته اول اسفند ماه نشستی با عنوان تهران شناسی و رویکردهای اجتماعی تهران در خانه اتحادیه برگزار شود.

وی افزود: در این نشست خانه منصوره اتحادیه یکی از صاحب نظران در حوزه تهران و همچنین از نوادگان صاحبان این ملک قرار است در این نشست سخنرانی کرده و حاضران را با جزئیات بیشتری از خانه اتحادیه با خبر کنند.

نکته آخر!

هرچند مرمت خانه اتحادیه به پایان رسیده است و هرچند قرار است اولین مراسم رسمی در اسفند ماه امسال در این عمارت برگزار شود اما به نظر می رسد هنوز درباره نحوه کاربری این خانه تاریخی اتفاق نظر به وجود نیامده است.