پیری زودرس ساختمان‌ها، بی توجهی به اصول علمی ساخت و ساز و رعایت نکردن استانداردها، طول سالیان سال است که باعث شده جامعه امروز ما وارث مجموعه عظیمی از ساختمان‌ها و بناهایی شود که به سرعت در حال فرسوده شدن و تبدیل به بافت فرسوده هستند.
عمر مفید ساختمان در ایران بنابر اعلام کارشناسان و مسئولان حداکثر30 سال عنوان شده است که در مقایسه با عمر مفید ساختمان در کشورهای اروپایی که بین 100 تا 150 سال است؛ تفاوتی فاحش دارد. اما این تفاوت و پایین بودن عمر ساختمان در ایران مولود کدام علل است؟
عباس اکبرپور عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان تهران در گفتگو با خبرنگار «عصر ساختمان » به بررسی علل این امر پرداخت و گفت: قطعا عوامل گوناگونی در کاهش عمر بنای ساختمان ها  دخالت دارند.متاسفانه در کشور ما برنامه منسجمی جهت حفظ بناهای موجود به عنوان سرمایه های ملی وجود ندارد و به راحتی با یک مجوز دستور تخریب ساختمان را صادر می کنند.اکنون خانه های ویلایی در حال تبدیل شدن به آپارتمان های چند طبقه و آپارتمان ها  تبدیل به برج می شوند .در واقع بلندمرتبه سازی در همه نقاط شهر رواج پیدا کرده است و این اتفاق خوبی نیست.
ساختمان های قدیمی به راحتی تخریب می شوند
اکبرپور با بیان این که در کشورهای توسعه یافته بناهای یک خیابان را در یک رده  و هماهنگ با هم می سازند؛گفت:یکسری بناها تاریخی اند و نباید اجازه دهیم بلندمرتبه سازی به نمای این ساختمان ها آسیب برساند تا هویت منطقه از بین نرود.متاسفانه در کشور ما حتی سازمان میراث فرهنگی به این امر توجه چندانی نمی کند و ساختمان های قدیمی شهر به غیر از آن هایی که مربوط به سال های خیلی دور است؛به راحتی تخریب می شوند.
وی اضافه کرد:در کشور ما سیستم هماهنگ سازی نماها وجود ندارد و هر کس بنا بر سلیقه خود اقدام به ساخت و ساز می کند و اهمیتی به ساختمان های همجوار خود نمی دهد .این امر باعث زشتی نمای شهر شده است.یکی دیگر از مواردی که به زیبایی نمای شهری آسیب وارد می کند؛استفاده از نمای گرانیت تیره و مشکی است .دیدن این نماها باعث افسردگی شهروندان می شود.
اکبرپور تصریح کرد: سازمان نظام مهندسی باید در این زمینه ایفای نقش کند اما متاسفانه کمتر وارد این مسایل می شود.

وی در ادامه با اشاره به این که بعضی ساختمان های سطح شهر آنقدر کوچک اند که جوابگوی نیازهای شهروندان نیستند؛ اظهار داشت:استفاده از مصالح ساختمانی نامرغوب از دیگر دلایل عمر کوتاه ساختمان ها در ایران است.آجری که 30 سال قبل در ساخت و سازها به کار می رفت نسبت به آجری که امروز استفاده می شود جنس مرغوب تری داشت.امروز استفاده از بتن دست ساز بسیار رایج شده است.از تکنولوژی های نوین بهره نمی بریم و آن چه ساخته می شود کیفیت قابل توجهی ندارد.در معماری و طراحی هم ضعیف عمل کرده ایم و گاه شاهد این هستیم که در ساختمان ها فضای پرت زیادی وجود دارد.
عدم استفاده از افراد متخصص در بازرسی های سازمان استاندارد
عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان تهران در خصوص نظارت بر استفاده از مصالح استاندارد؛تصریح کرد:وظیفه نظارت بر استفاده از مصالح استاندارد برعهده سازمان استاندارد است و فرایند بازرسی توسط این سازمان انجام می شود. سازمان استاندارد می تواند از خیل مهندسان بیکار در این امر کمک گیرد و با استخدام آن ها نظارت خود بر امر بازرسی را تشدید کند. در خصوص بیمه نیز می تواند این اتفاق رخ دهد.صنعت بیمه بزرگ ترین صنعت دنیاست اما در ایران به درستی ایفای نقش نمی کند و عملکرد خوبی به ویژه در بخش ساختمان ندارد.عملی شدن این موضوع می تواند استمرار تولید مصالح استاندارد را تضمین کند.در این زمینه می توانیم از تجربه کشورهای موفق نیز استفاده کنیم.
وی ادامه داد: معمولا کسانی که برای تعیین کیفیت مصالح ساختمانی استخدام می شوند افراد متخصصی نیستند و توانایی تشخیص خوبی ندارند.
غیر استاندارد بودن بیش از 40 درصد مصالح مورد استفاده در ساختمان ها
اکبرپور با بیان این که تقریبا بیش از 40 درصد مصالح مورد استفاده در ساختمان ها غیر استاندارد است؛گفت:در تهیه بتن سقف و تیرها از بتن آماده استفاده می شود اما در فرم بندی از بتن های دستی استفاده می شود که این کار دقیقا بر خلاف آئین نامه است.به همین دلیل تعداد قابل توجهی از ساختمان های موجود ستون های ضعیف دارند.قطعا خود شما هم در سطح شهر شاهد بودید که کارگران افغانی به شکل دستی اقدام به ساخت بتن می کنند.این ساختمان ها در برابر زلزله مقاومت بسیار کمی دارند.
وی گفت: پیشنهادم این است که وظیفه نظارت بر استاندارد مصالح ساختمانی بر عهده سازمان نظام مهندسی گذاشته شود و سازمان استاندارد فقط نظارت کلی بر روند کار داشته باشد. اما متاسفانه اکنون سازمان نظام مهندسی کنار گذاشته شده است.
برخی مدیران میانی شهرداری ترجیح می دهند مستقیما  با بساز و بفروش ها سرو کار داشته باشند
وی در پاسخ به این که آیا کنار گذاشته شدن مهندسان از حوزه ساخت و ساز و یکه تازی سرمایه داران در این عرصه واقعیت دارد یا خیر؛ تصریح کرد:این موضوع کاملا واقعی است. در همه دنیا سرمایه گذار خود به شکل مستقیم وارد کار ساخت و ساز نمی شود و فقط مالک است.اما همان طور که می دانید در ایران بساز بفروش ها مستقیم وارد کار می شوند و کمتر از مهندسان متخصص استفاده می کنند.
به گفته این کارشناس ساختمان مدیران رده بالای شهرداری به دنبال اجرای مصوبات وزارت راه و شهر سازی اند اما برخی مدیران میانی شهرداری ترجیح می دهند مستقیما  با بساز و بفروش ها سرو کار داشته باشند.
وی ادامه داد:ساخت ساختمان نیاز به طراحی و محاسبات دقیق،ناظر و مجری طرح متخصص و  مصالح استاندارد دارد و در غیر صورت کار به خوبی پیش نمی رود.