به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، کارگروه ملی زلزله و لغزش‌ لایه‌های زمین در مطالعه بر روی فرونشست‌های دشت‌های استان اصفهان دریافتند فرونشست زمین در دشت‌های "برخوار" و "مهیار" اصفهان امری اثبات شده است، ضمن‌آنکه حاشیه دشت "مهیار" در مرز بین کوه و دشت نمونه شکاف‌های ممتد کلاسیک تیپیک را نشان می‌دهد.

شکاف‌های فرونشستی دشت مهیار اصفهان

دکتر علی بیت‌اللهی دبیر کارگروه کلی زلزله و لغزش‌ لایه‌های زمین در گفت‌وگو با ایسنا تاکید کرد: در محدوده میانی دشت "مهیار" و در نهشته‌های آبرفتی به دلیل مصرف بی‌رحمانه آب‌های زیر زمینی که موجب افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده است، فرونشست مستمر در حال تکوین است و در مرز بین کوه و دشت به دلیل نبود پتانسیل تحکیم و فرونشست در سازندهای سخت و رخنمون‌دار حاشیه دشت، تنش برشی ایجاد شده و در نهایت با گسیختگی خاک و تشکیل شکاف‌های ممتد محاطی دشت، اثر تخریبی فرونشست در سطح زمین رخنمون پیدا می‌کند.

وی اضافه کرد: در شمال شرقی اصفهان و در فاصله تقریبی 22 کیلومتری از مرکز شهر و در امتداد "بلوار زینبیه" که به اراضی اطراف مسکن مهر "طلاب حبیب آباد اصفهان"(پس از گذر از علی آباد ملا علی) منتهی می‌شود، آثار فرونشست در بخشی از دشت پهناور "برخوار" که روزگاری با آبخوان‌های غنی شناخته می‌شد، با بروز شکاف‌های ناشی از فرسایش تونلی خود را نمایان کرده است. مکانیسم ایجاد شکاف‌های این منطقه از دشت برخوار با مکانیسم پیدایش شکاف‌های حاشیه دشتی دشت مهیار  متفاوت است.

بیت اللهی با بیان اینکه در شمال و شمال شرق اصفهان و همچنین در اراضی اطراف فرودگاه اصفهان، رسوبات سطحی و نیز نهشته‌های سطوح فوقانی تراز آب زیرزمینی (که اکنون به مراتب افت پیدا کرده است)، ریز دانه و با پتانسیل بالای فرونشست است، ادامه داد: این نهشته‌ها در سطح به دلیل وجود املاح خاص، از نوع خاک‌های بد رفتار و "واگرا" بوده و با از دست دادن آب و رطوبت، با توجه به ظرفیت واگرایی خود، دچار شکاف و سپس در معرض فرسایش تونلی قرار گرفته و در زیر سطح زمین نیز تونل‌های ممتد با قطر زیاد را بوجود آورده است.

به گفته این محقق، این تونل‌ها در درون خاک‌های با چسبندگی ضعیف و واگرا، فاقد استحکام لازم بوده و به تدریج با ریزش از سقف به سطح زمین نزدیک شده و در نهایت بطور ناگهانی فروریزش‌های ممتد و خسارت باری را موجب می‌شوند.

محدوده حبیب آباد در شمال شرقی اصفهان و شمال غربی فرودگاه اصفهان در 6 کیلومتری آن

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تاکید کرد: چنین سناریویی مسلما در مراکز جمعیتی مانند "مسکن مهر"، در پای دکل‌های فشار قوی برق و در حاشیه مستحدثات فوق حساس، بسیار هشدار دهنده خواهد بود. نمونه‌ای از چنین رخدادی که تنها آثار اولیه شکاف‌های خاک‌های واگرا را نشان می‌دهد، در اطراف مسکن "مهر طلاب حبیب آباد" اصفهان است.

فرونشست در حوالی مسکن مهر حبیب آباد اصفهان

مسکن مهر و فرونشست

دبیر کارگروه زلزله و لغزش‌های زمین با بیان اینکه واضح است با پیشروی اثر فرونشست در منطقه، فروریزش‌های خطی متعددی را باید انتظار داشت، اظهار کرد: امر مقابله با آثار فرونشست زمین و نحوه جلوگیری و پیشروی شکاف‌های فرونشستی امکانپذیر است و حسب مورد با اتخاذ شیوه‌های مهندسی می‌توان از پیشروی شکاف‌ها جلوگیری کرد.

وی با تاکید بر ضرورت توجه به پدیده مهم با فرونشست زمین و مقابله با آن، خاطر نشان کرد: در این راستا باید وزارت نیرو با چاه‌های غیر مجاز مقابله جدی کند، زمان ناچیزی به اتمام آب‌های آبخوان‌های پهناور اصفهان مانده است و جای سستی و حرکت‌های کند و لاک پشتی نیست، باید وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه مسئول، با بهره‌برداری‌های غیرمجاز از چاه‌های مجاز نیز مبارزه جدی کنند. ضرورت دارد تا در پروانه بهره‌برداری چاه‌های مجوزدار نیز بازنگری به عمل آید. همچنین بسیار ضرورت دارد برای اجرایی کردن نکات مذکور و امکان اعمال مدیریت سامان‌یافته، حتما نصب کنتورهای هوشمند آب در سر چاه‌ها را به طور جد دنبال کند.

بیت‌اللهی با اشاره به نقش مستقیم وزارت جهاد کشاورزی در تشدید فرونشست زمین، یادآور شد: این وزارتخانه باید شیوه‌های نوین آبیاری کشاورزی را به ویژه در زون‌های با خطر بسیار بالا و بالای فرونشست زمین ترویج و اجرایی کند. روش‌های قدیمی غرقابی درصد بسیار بالایی از آب را به صورت تبخیر هدر می‌دهد و موجب استحصال بیشتر و بیشتر آب‌های زیرزمینی خواهد شد.

وی اعلام ممنوعیت برای کشت و زرع و باغات پرمصرف آب در مناطق با نرخ بالای فرونشست زمین و توجه ویژه به عملیات آبخیزداری و تغذیه سفره‌های آب‌های زیرزمینی را از دیگر اقدامات این وزارتخانه نام برد.