به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایرنا، کوچه پس کوچه های این محله بوی تاریخ می دهد، تاریخی پرفراز و نشیب از روزهایی که شهر با قدمت کرمانشاه در آن شکل گرفت و با گرد آوردن مغازه، مسجد و زیرساخت های اولیه در این روستا زمینه حرکت به سمت شهرنشینی فراهم شد.
محله فیض‌آباد که روستای عباس آباد نام داشت در کنار دیگر روستاهای تاریخی یکی از مناطقی است که در گذشته های دور شاهد شکل گیری شهر کرمانشاه در گستره خود بود و هم اکنون از سمت شمال به خیابان امیری (کاشیکاری)، از سمت غرب به خیابان مدرس، از سمت شرق به خیابان جلیلی و میدان آقا شیخ هادی جلیلی (میدان لاهوتی)، و از جنوب به خیابان نواب (رشید یاسمی) محدود می‌شود.
با وجود این همه افتخار، از آبادانی و پویایی فیض آباد در گذر زمان کاسته شد و نتوانست پا به پای گذشته پرقدمتی که دارد پیشرفت کند و از قافله آبادانی عقب نماند.
هم اکنون همه تلاش ها برای بازگشت هویت تاریخی به این منطقه بسیج شده و برنامه های متعددی برای عمران و آبادانی دوباره فیض آباد تدوین شده که در ابتدا لازم است گذری به پیشینه تاریخی این منطقه داشته باشیم.

** قصه ای شنیدنی از محلات قدیمی کرمانشاهان
یک پژوهشگر و تاریخ نویس کرمانشاهی در گفت و گو با ایرنا به بیان قصه ای شنیدنی از قدمت تاریخی کرمانشاه و منطقه فیض آباد پرداخت و گفت: تا سال 1166هجری قمری شهر کرمانشاه در کرانه رودخانه قره سو قرار داشت و این محدوده همان مکانی است که هم اکنون «قلعه کهنه» نام دارد.
ارشیر کشاورز ادامه داد: از آن سال به بعد، محمدخان زند به نمایندگی از کریم خان زند، دو سوم مردم کرمانشاه که در قلعه کهنه و شهر کرمانشاه اسکان داشتند را به خوزستان و از آنجا به شیراز کوچ داد و تنها یک سوم جمعیت در کرمانشاه باقی ماندند.
وی با بیان اینکه هدف از انتقال این بود تا اثری از شهر کرمانشاه باقی نماند، افزود: ساکنان باقی مانده، پیرمردان، پیرزنان و کودکان را شامل شدند که یا راهی روستاها شدند و یا به شهر «قرمیسین» واقع در دامنه کوه پرآو و یا دینور روانه شدند.
این پژوهشگر کرمانشاهی ادامه داد: پس از ترک شهر کرمانشاه توسط مردم، طبق دستور محمدخان زند آنچه که باروت و خمپاره در قلعه نادری شهر کرمانشاه موجود بود از مخازن و انبار خارج شد و در سطح شهر و قلعه پاشیده و به آتش کشیده شد که با شعله ورشدن آتش، خمپاره ها به صدا درآمدند و در چند شبانه روز منفجر شدند به نحوی که دیگر اثری از قلعه و شهر کرمانشاه باقی نماند.
وی اضافه کرد: برهمین اساس نه در جغرافیا و نه در تاریخ اسمی از شهر کرمانشاه در کناره رود قره سو باقی نماند.
کشاورز ادامه داد: تا سال 1176 که 11 سال از ویران شدن کرمانشاه می گذشت، کریم خان زند یکی از سرداران عشایر زنگنه به نام « اله قلی خان زنگنه رکن الدوله» را به عنوان حکمران کرمانشاهان به کرمانشاه اعزام کرد و حکمی برای او صادر کرد که متن آن در کتاب «گلشن مراد» ثبت شده و آمده که «شما را به عنوان حاکم کرمانشاه که از بلاد نفیسه قلمرو علی شکر است منصوب کردم» چرا که به واسطه اینکه اثری از کرمانشاه باقی نمانده بود در این حکم کرمانشاه جز بلاد و جغرافیای همدان به حساب آورده بودند.
در زمینه لقب علی شکر باید گفت که بخشی از ایران آن روزگار که در سلسه ترکمان شیعه قراقویونلو که توسط علی محمد شکربیک تسخیر شده بود بر منطقه همدان بخشی از کردستان، لرستان و بخشی از خوزستان اطلاق و این منطقه به عنوان قلمرو علی شکر محسوب می شد.
وی بیان کرد: در همین سال اله قلی خان زنگنه که به کرمانشاه آمد به دنبال مشاوره ای که با علما و مشاوران زنگنه و سران عشایر کلیایی، کلهر و بوران انجام داد قرار شد شهر در منطقه پیشین احداث نشود.
این تاریخ نویس یادآور شد، از همین رو براساس فرمانی که در سال 1012 هجری قمری از سوی شاه عباس اول صفوی صادر شد، شکل گیری کرمانشاه در روستاهایی که برهمین اساس هویت تاریخی شهر نام دارند با واگذاری املاک و مزارع اختصاصی عشایر عمدتا عشایر زنگنه برای عمران و اسکان با این تبصره که سایر عشایر هم از این نعمت بهره مند شوند از سوی شاه عباس به یکی از سران زنگنه واگذار شد.
وی اضافه کرد: این روستاها و املاک و مزارع عبارت بودند از سراب قنبر، سراب جعفرقلی خالصه، چشمه روزان، روستای عباس آباد که هم اکنون محله فیض آباد نام دارد، منطقه 22 بهمن، باغ نی، چاله چاله، چغاگلان، چقامیرزا، شاطرآباد، کهریز، قلعه کهنه و مرادآباد.
کشاورز ادامه داد: عشایر در همین مناطق اسکان پیدا کردند و از سال 1048 هجری قمری که شاه رخ بیگ به عنوان حاکم کرمانشاه برگزیده شد به تدریج محدوده ای از شهر در حال شکل گیری بود و در نهایت با آمدن الله قلی خان زنگنه شهر در محل پیشین احداث نشد.

** نخستین مسجد کرمانشاه در فیض آباد احداث شد
این پژوهشگر افزود: شهر جدید کرمانشاه در روستاهای مورد نظر همچون عباس آباد فیض آباد، روستای سرتپه، چنانی، برزه دماغ و روستاهای محل اسکان شکل گرفت و مردم عشایر به تفکیک ساختمان هایی دایر کردند و شهر از سال 1176 تا 1185 مشمول ساختمان سازی شد و در نهایت روستای عباس آباد اولین مسجد شهر کرمانشاه احداث شد.
کشاورز یادآور شد، دکان هایی که مردمان زنگنه پیرامون خانه مرحوم کرکوکی زنگنه به عنوان هویت تاریخی تلقی کردند.
این پژوهشگر افزود: بعدها چون درآمد این روستاها برای هزینه های بارگاه علی بن ابی طالب (ع) ارسال می شد و رسیدهایی از سوی مراجع برای حاکم کرمانشاه ارسال می شد این محلات و روستاها به عنوان موقوفه تلقی شد و هم اکنون بیش از چهار دانگ شهر کرمانشاه که وقف است به عنوان وقفیات معروف شده است.
کشاورز در یک جمع بندی نهایی اظهار داشت: هویت تاریخی شهر کرمانشاه روستاهایی هستند که توسط شاه عباس اول صفوی به عشایر به ویژه زنگنه ها واگذار شد و هم اکنون می بینیم که در جنوب شهر، باغ های سراب قرار گرفته و در شمال به سمت طاق بستان همین روستاها هستند که توسعه پیدا کرده اند و از سال 1330 به بعد شهر در بافت قدمی گسترش پیدا کرد که منطقه 22 بهمن به یکی از مناطق پرجمعیت مدرن و نوین آن تبدیل شده است که ترکیبی از همین روستاها است.
این تاریخ نویس یادآور شد، در سال 1375 در همایشی که با عنوان «اسکان بشر، مسکن و توسعه» در کرمانشاه برگزار شد، بافت های قدیمی شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت که بافت قدیمی فیض آباد در اولویت قرار داشت.

** بخش هایی از آبادانی اجرا شده است
در ادامه فرماندار کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، از برنامه ریزی راه و شهرسازی و دیگر ارگان های مربوطه برای احداث مراکز فرهنگی و خدماتی در فیض آباد خبر داد و گفت: این محله در طرح بازآفرینی شهری زنده و احیا می شود.
فضل اله رنجبر افزود: برنامه مدونی توسط راه و شهرسازی تدوین شده تا به صورت مرتب سالانه بخشی از این برنامه اجرا شود.
وی اضافه کرد: حوالی میدان آیت الله جلیلی، چندین واحد مسکونی تملک شده و چندین مرکز فرهنگی احداث شده و تعدادی واحد به صورت آپارتمانی در قالب تعاونی احداث شده که این برنامه تداوم می یابد.

** سایه طرح بازآفرینی شهری بر سر فیض آباد
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمانشاه نیز به ایرنا گفت: فیض آباد یکی از مناطق تاریخی و با قدمت شهر کرمانشاه است که به دلیل ارزش تاریخی هنوز هم دارای معابر کم عرض است و دوباره سازی در آن رونق چندانی نداشته است.
مهرداد سالاری ادامه داد: از همین رو فیض آباد جز طرح های بازآفرینی شهری قرار گرفته و معبر اصلی آن در سال 78 بازگشایی شد که محدوده خیابان مدرس تا میدان شیخ هادی جلیلی را در بر گرفت.
وی افزود: معبری دیگر توسط شرکت مسکن سازان ایجاد شد و هم اکنون در دستور کار بازآفرینی شهری قرار گرفته است که این طرح شامل اموری همچون اصلاح معابر و پروژه مسکن امید می شود.
سالاری اظهار داشت: فیض آباد که دارای چندین زیرمحله است در طرح بازآفرینی شهری قرار گرفته که بازسازی آن در عملیات اجرایی قرار گرفته است.

** فیض آباد، آباد می شود
وی اضافه کرد: در هفته گذشته مصوب شد تا اراضی که در فیض آباد وجود دارد، براساس آیین نامه بازآفرینی شهری برای تولیدکنندگان مسکن به صورت زمین برای ساخت و ساز در اختیار آنان قرار گیرد و واحدها به افرادی که دارای خانه های فرسوده و قدیمی هستند تحویل داده می شود و خانه های برجای مانده تخریب و بازسازی می شود.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد، همچنین طرحی از سوی راه و شهرسازی در زمینه زیرسازی، اصلاح معابر و فضای سبز این مناطق تهیه شده که به مرور هر ساله قسمتی از این کارها انجام می شود.
طرح بازآفرینی شهری برای خدمت به مردم در بافت های ناکارآمد شهری و ایجاد شرایط بهتر برای زندگی عزتمندانه و با برکت در این بافت ها آغاز شده است.
طرح بازآفرینی شهری در مجموعه اولویت های دولت دوازدهم از شرایط ویژه ای برخوردار است و ریاست جمهوری تاکید ویژه ای بر روی این طرح دارند.
این طرح چهار هدف بسیار مهم دارد که مورد تاکید دولت دوازدهم است، اجرای این طرح ها ایمنی جان و اموال مردم، فقرزدایی، اشتغالزایی و مقابله با آسیب های اجتماعی را دنبال و محقق می کند.
با اصلاح وضعیت محلات بافت های فرسوده و بافت های ناکارآمد شهری تغییر روحیه مردم در این مناطق ایجاد شده است و زمینه برای توسعه سرمایه گذاری بخش خصوصی نیز فراهم می شود.
نزدیک به 350 هکتار بافت فرسوده در شهر یک میلیون نفری کرمانشاه وجود دارد.