به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از اصفهان امروز، سرمایه‌گذاری به‌عنوان یکی از مسائل عمده اقتصادی مطرح بوده و برای ایجاد و تداوم رشد اقتصادی و تشکیل سرمایه در هر کشوری، بویژه درکشورهای درحال‌توسعه از اهمیت خاصی برخوردار است. صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند که رشد بلندمدت و پایدار اقتصادی تحت تاثیر میزان و کارایی سرمایه‌گذاری است. تغییرات نرخ ارز یکی از عوامل مهمی است که سرمایه‌گذاری در کشورهای درحال‌توسعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نوسانات شدید نرخ ارز در این کشورها عامل مهمی در ایجاد بی‌ثباتی اقتصادی است. این روزها و به‌ویژه هفته‌ای که گذشت بازار ارز کشور ما شاهد وضعیت پر نوسان و غیرقابل‌پیش‌بینی و به‌مراتب غیرقابل‌کنترل بود. دلار از هفته‌های گذشته شروع به اوج‌گیری کرد و بسیاری نیز به سراغ این بازار اغواگر شتافتند و درست زمانی که افزایش قیمت دلار در حال تبدیل شدن به موضوعی عادی بود به یک‌باره کاهش قیمت دلار شروع شد. این افزایش سرسام‌آور و در کنار آن کاهش قیمت دلار با شیب ملایم باعث شد تا بازار در هفته گذشته روزهای نه‌چندان پررونق و تنها روزهای پراسترسی را پشت سربگذارد و در این میان بسیاری ثبات را از این بازار دور از دسترس پیش‌بینی کنند.

افزایش نقدینگی متهم ردیف اول سقوط ارزش ریال

عبدالحسین ساسان عضو سابق هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان در مورد وضعیت بازار ارز و تاثیر متقابل آن بر مردم گفت: در بررسی پدیده‌های آزمایشگاهی تمام عوامل تحت کنترل هستند و به وسیله آنها می‌توانند به یک جواب قطعی دست پیدا کنند اما در اقتصاد تمام متغیرهای مؤثر بر قیمت ارز قابل پیش‌بینی نیستند یک مقدار می‌توان پیش‌بینی کرد و براساس آنها قیمتی را عنوان کرد که براساس اینکه آن متغیرها رخ ندهند و یا با شرایط ویژه‌ای روبرو شویم قیمت‌هایی که ما تصور می‌کردیم، نشود. او در مورد اینکه چرا قیمت دلار افزایش پیدا کرده است عنوان کرد: در حقیقت باید سؤال اصلاح شود و بهترین سؤال این است که قیمت دلار بالا نرفته و پرسید چرا قیمت ریال سقوط کرده؟ قیمت ریال دقیقا مثل هر کالایی که فراوان شود و تولید آن بیش‌ازحد تعادلی باشد قیمتش کاهش پیدا می‌کند کاهش یافته است، این قانون بسیار کلی و برای همه موضوعات صدق می‌کند. این اقتصاددان اضافه کرد: در حال حاضر نیز علت اصلی اینکه ارزش پول ملی ایران به این میزان سقوط کرده به دلیل شدت گرفتن خلق پول و نقدینگی تولید شده است در دولت ده و یازدهم میزان حجم نقدینگی 8/7 برابر افزایش پیدا کرد این بدان معناست که پول خودبه‌خود ارزشش نسبت به همه‌چیز پایین می‌آمد ارزش پول را با فراوانی شکسته بودند. ساسان در پاسخ به این سؤال که آیا فقط این یک عامل باعث پایین آمدن قیمت پول می‌شود، بیان داشت: در واقع عواملی روانی و سیاسی نیز وجود دارد اما عامل صرفا اقتصادی تاثیرگذار افزایش میزان نقدینگی است، به هر نسبتی این نقدینگی زیادتر شود طبیعتا این اتفاق شدت می‌گیرد. او در مورد عوامل روانی و سیاسی تاثیرگذار بر قیمت ارز گفت: وقتی رکود بر اقتصاد و بازار حاکم باشد مردم عادی متوجه نمی‌شوند که ارزش پول ملی به چه میزان کاهش پیدا کرده چراکه معامله‌ای رخ نمی‌دهد و درصورتی‌که دادوستد نشود پول محک نمی‌خورد که متوجه ارزش اصلی آن شوند دراین‌بین عوامل سیاسی و روانی تاثیرات زیادی دارند یا نمی‌گذارند عامل اصلی خود را نشان دهند و یا آن را فورا تشدید می‌کنند.

تحریم‌ها عامل روانی افزایش قیمت دلار

ساسان با بیان اینکه تحریم‌ها عامل روانی است که باعث شد قیمت دلار افزایش یابد، افزود: تحریم‌ها طبیعتا باعث شد مردم متوجه سقوط ارزش پول ملی شوند در این شرایط همه مردم نه برای نیاز بلکه برای حفظ ارزش پول خود به‌عنوان قلک از دلار استفاده کردند. این استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان تصریح کرد: پول چند عملکرد دارد اولین عملکرد آن وسیله مبادله ارزش‌ها است ولی یک عملکرد دیگر پیله‌ای برای ذخیره کردن ارزش‌های امروز برای مصرف در آینده است این عملکرد مهم پول را ریال از دست داده و می‌توان ادعا کرد به‌نوعی به ریال خیانت شد. او تاکید کرد: مردم به صور مختلف به دنبال این هستند که پولشان را در جایی با ارزش ذخیره کنند در گذشته برای ذخیره کردن دارایی خود را تبدیل به طلا و نقره می‌کردند و در دیوار پنهان می‌کردند چراکه ارزش طلا و نقره از دست نمی‌رود اما پول ارزش اعتباری دارد و سال‌به‌سال ارزش خود را از دست می‌دهد. ساسان اظهار کرد: مردم به دنبال راهی برای حفظ ارزش موجودی خود بودند دراین‌بین عده‌ای که توان اقتصادی بهتری داشتند سرمایه خود را در سایر کشورها خرید کرده‌اند یه عده نیز در ایران پول خود را تبدیل به ملک و زمین کرده‌اند تا ارزشش حفظ شود این وضعیت متعلق به پول‌های بزرگ است پول‌های متوسط برای حفظ خود به سمت بازار دلار می‌روند تا ارزش خود را همچنان نگه دارند. او اضافه کرد: پول‌های متوسط نیز زیاد تحمل و صبر ندارند و به محض اینکه حس کنند دلار ارزش خود را از دست خواهد داد سریع به بازار روانه می‌شوند. ساسان در مورد اینکه چرا مردم فکر می‌کنند که ارزش دلار در حال کاهش است و بیشتر در چه بخشی تصمیم به سرمایه‌گذاری خواهند کرد، گفت: قیمت دلار بستگی به قیمت نفت دارد وقتی قیمت نفت و طلا شروع می‌کند به بالا رفتن قیمت دلار کاهش خواهد یافت این اتفاق افتاده است نفت در حال گران شدن است و پیش‌بینی احتمالی این است که در شرایط فعلی پول‌ها متوجه مسکن و زمین خواهد شد. او افزود: تنها راهی که برای حفظ ارزش پول و ذخیره پول باقی می‌ماند این است که به سمت زمین و مسکن حرکت کرد اما مشکلی که در این راه وجود دارد این است که زمین و مسکن هر دو کالایی گران هستند و نمی‌توان یک متر از آن را خرید پس بنابراین پول‌های متوسط به بالا در بخش مسکن پناه می‌گیرند و خودشان را از خطر سقوط حفظ می‌کنند اما همچنان پول‌های اندک مجبور به فعالیت در بازار دلار هستند. این اقتصاددان ادامه داد: همین پول‌های کم که در بازار ارز و به‌ویژه دلار باقی می مانند حالت نوسان‌گیری برای دلار ایجاد می‌کنند و همین دلیل شاید عامل ثابت نگه‌داشتن قیمت دلار باشد درحالی‌که قیمت نفت دیکته می‌کند که قیمت دلار باید کاهش پیدا کند ممکن است این اتفاق نیفتد چراکه کسانی که سرمایه کم دارند مجبورند در این بازار فعال باشند. او در ادامه با انتقاد از اینکه نقدینگی نامتناسب با رشد اقتصادی افزایش پیدا کرده خاطرنشان کرد: طبیعتا دولت‌ها می‌دانند که نقدینگی به چه میزان می‌تواند خطرناک باشد و راه برون‌رفت از این وضعیت بودجه باید با انضباط شود اگر بودجه انضباط مالی پیدا کند و مخارج اضافی بودجه حذف شود می‌توانند متناسب با آن انتشار نقدینگی را کم کنند.