به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، این ساخت‌وسازها که فاقد نمای سنگی‌ همچون سایر ساختمان‌های موجود در این روستاست، برخی غیرمجاز ساخته بوده و می‌تواند باعث خدشه‌دار شدن ثبت ملی روستا به عنوان یک منطقه گردشگری شود و تحقق این فرآیند را به تأخیر بیندازد.

انتظار می‌رود با مدیریت درست و دقیق یا از این ساخت‌وسازها جلوگیری شود و یا اینکه با کمک و همکاری ارکان مختلف نمای این ساختمان‌ها هم از لاشه سنگ‌هایی پوشانده شود چرا که با توجه به بافت قدیمی و فرسوده‌ای که خانه‌های این روستا دارد می‌طلبد مردم علاوه بر تعمیر و بازسازی‌ خانه‌ها، مجددا از لاشه‌های سنگی برای نمای بیرونی استفاده کنند.

البته به جز ساخت ساختمان‌های نو که مشکل جدید ورکانه است، این روستا از مشکلات دیگری همچون کمبود آب و نبود فاضلاب هم رنج می‌برد که امید است این مشکل اساسی هم به‌زودی برطرف شود.

تلاش برای ثبت جهانی روستای تاریخی ورکانه

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان به خبرنگار ایسنا گفت: ساخت‌وسازهای غیرمجاز در روستای ورکانه باعث آسیب رسیدن به ثبت ملی روستا می‌شود.

علی خاکسار افزود: متأسفانه در صدور پروانه ساخت میرث فرهنگی دخالتی ندارد و از طریق دهیاری و بخشداری انجام می‌شود و با وجود تأکیدات زیادی که داشتیم و جلسات متعددی که در فرمانداری و استانداری تشکیل شده و تأکید شده از ساخت‌وساز غیرمجاز جلوگیری به عمل آید و بر ساخت‌وسازهای مجاز نظارت داشته باشند اما متأسفانه این اتفاق نمی‌افتد و چند واحد غیراصولی در این روستا ساخته شده است.

وی ادامه داد: این موضوع به طور قطع و یقین به ثبت ملی این روستا آسیب می‌رساند این در حالیست که اهداف بلندمدتی برای دره ارزانفود و روستای ورکانه داریم که بتوانیم حتی برای ثبت جهانی آن کار کنیم که اتفاقات رخ داده هم برای ثبت ملی و هم جهانی یک معضل خواهد بود اما ما تنها در جلوگیری از این امر دخیل نیستیم و باید دستگاه‌های دیگر از جمله بنیاد مسکن، بخشداری، دهیاری و دفتر امور روستایی استان هم به ما کمک کنند.

خاکسار اظهار کرد: عده‌ای برای اخذ مجوز و تسهیلات به دهیاری مراجعه می‌کنند و دهیاری هم تسهیلات را در اختیار آنها قرار می‌دهد اما عده‌ای دیگر هم هستند که به دنبال تسهیلات نیستند و خود آغاز به ساخت‌وساز می‌کنند.

وی عنوان کرد: وقتی خانه‌ای استحکام ندارد و قابل زندگی نیست و احتمال ریزش دارد، باید به طور قطع بهسازی و استحکام‌بخشی شود اما از این نظر که نظارت شود تا اصولی بسازند مقداری ضعف وجود دارد و این وظیفه ماست که حتما باید نظارت کنیم و میراث فرهنگی بابت ثبت ملی آن باید حمایت کند.

معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان یادآور شد: خود بنا و بافت تاریخی روستای تاریخی ورکانه ثبت ملی شده و اعتبارات خوبی هم برای مرمت و بهسازی آن وجود دارد و در نظر داریم یک کارشناس برای آنجا تعیین کنیم تا حتی بازرسی‌های هفتگی در این روستا صورت گیرد.

وی در پایان با اشاره به روستای تاریخی ملحمدره نیز گفت: به یک واحد در روستای ملحمدره اسدآباد مجوز بوم‌گردی دادیم و متوجه شدیم که با چوب قسمتی را به خانه تحت عنوان بالکن اضافه کرده که دستور دادیم این قسمت برداشته شود چرا که باید ساختاری که در محیط هست، حفظ شود و چیزی به محیط الحاق نشود.

تأکید به استفاده از سنگ در نمای ساختمان‌های جدید

دهیار روستای ورکانه نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: روستای ورکانه هنوز ثبت ملی نشده و فقط اصطبل آن به ثبت ملی رسیده است و اگر سریع‌تر این اقدام انجام گیرد شرایط بهتر خواهد شد و از ساخت‌وسازهای غیرمجاز هم جلوگیری می‌شود.

داود کزازی با اشاره به غیرمجاز بودن ساخت تعدادی ساختمان‌ در این روستا عنوان کرد: ساختمان‌های در حال احداث در روستای ورکانه از آجر و ملات ساخته می‌شود و به سازندگان تأکید شده که از سنگ لاشه در نمای این ساختمان‌ها استفاده شود البته برخی از این ساختمان‌ها غیرمجاز هستند که به بخشداری معرفی کردیم تا اقدامات لازم درباره آنها صورت گیرد.

وی ادامه داد: این ساخت‌وسازها توسط افراد بومی روستا انجام می‌شود و با توجه به بافت فرسوده و قدیمی که خانه‌های روستا دارد، بعضی از آنها در حال ریزش هستند و باید از تعمیرات لازم بهره‌مند شوند بنابراین برای آنها پروانه ساخت صادر کردیم تا نوسازی انجام شود.

کزازی با بیان اینکه روستائیان برای ساخت مسکن با مشکل ضامن برای دریافت وام مواجه هستند، افزود: در گذشته اعطای وام به صورت زنجیره‌ای بود و مبلغ سه میلیون تومان هم بنیاد مسکن به افراد برای نمای ساختمان وام می‌داد اما اکنون دریافت وام با مشکلاتی از جمله نبود ضامن مواجه است و با وجود اینکه برای ساخت هر واحد 20 میلیون تومان وام برای افراد درنظر گرفته شده اما با مراجعه به بانک با مشکل ضمانت مواجه می‌شوند و در بحث وام اشتغالزایی هم این مشکل وجود دارد.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای این روستای تاریخی تصریح کرد: 2 فاز از معابر روستا سنگفرش شده‌ که 2500 مترمربع آن از طریق اعتبار تخصیص یافته از سوی دهیاری است و 2 فاز دیگر هنوز باقیمانده همچنین پارک 600 متری روستا احداث و راه‌اندازی شده است و کمپ گردشگری روستای ورکانه احتمالا تا یک ماه دیگر راه‌اندازی خواهد شد.

دهیار روستا ورکانه در پایان با اشاره به مشکل کم‌آبی این روستا عنوان کرد: طبق برآوردهای انجام شده مبلغ 540 میلیون تومان هزینه حل مشکلات لوله‌کشی و فاضلاب روستا است و همچنان مشکل آب و فاضلاب از مشکلات بزرگ ما در روستای ورکانه است.

ساخت‌وسازهای ورکانه باید مطابق الگو و نقشه باشد

رئیس اداره بنیاد مسکن شهرستان همدان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: به کسانی‌که قصد ساخت‌وساز در روستای ورکانه را دارند، نقشه و الگویی مطابق با بافت و سیمای روستا تعلق می‌گیرد.

نقی پورقاسمی عنوان کرد: از وظایف دهیاری است که جلوی ساخت‌وسازهای غیراصولی را که باعث آسیب رسیدن به بافت تاریخی روستا می‌شود را بگیرد چرا که نمای ساختمان‌ها باید از کاهگل یا سنگ‌سیاه ورکانه ساخته شود و به کسانی‌که برای اخذ تسهیلات به ما مراجعه می‌کنند الگو و نقشه‌ای را ارائه می‌دهیم تا مطابق با آن از آسیب‌رسانی به بافت و نمای روستا جلوگیری شود اما عده‌ای هستند که این موضوع را رعایت نمی‌کنند و باید به کمیسیون ماده 99 ارجاع داده شوند.

وی با اشاره به هویت سازندگان اظهار کرد: اکثر افرادی که در ورکانه ساخت‌وساز می‌کنند، از افراد بومی روستا هستند اما ممکن است عده‌ای هم از خارج از روستا قصد خرید زمین و ساخت خانه را داشته و  برخی از این ساخت‌وسازها بدون مجوز باشند که در این صورت از اخذ خدمات و سند مالکیت محروم می‌شوند و رسیدگی و نظارت بر بافت تاریخی روستا هم بر عهده دهیاری است.

رئیس اداره بنیاد مسکن شهرستان همدان در رابطه با وام‌ها ادامه داد: افرادی که در داخل بافت روستا و در طرح هادی زمینی با کاربری خانه مسکونی یا کلنگی داشته باشند، 25 میلیون تومان وام با بهره 5 درصد و با بازپرداخت 15 ساله دریافت می‌کنند که سه سال دوره تنفس و 12 سال فروش اقساطی آن است اما مشکل ضامن در بانک‌ها وجود دارد چرا که مشکل منابع دارند و در این‌باره سخت‌گیری می‌شود.

وی یادآور شد: در روستاهایی که بافت تاریخی روستا ارزش دارد، تلاش بر این است که بافت روستا حفظ شود و اقدامات در جهت مرمت و بازسازی آنهاست اما در کل اگر از مصالح بومی همان منطقه برای ساخت‌وساز استفاده شود و مطابق نقشه‌ها و با مجوز باشد مشکلی برای ثبت ملی روستا ایجاد نخواهد شد.

زمان حل مشکل آب روستای ورکانه مشخص نیست

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان همدان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: مراحل مختلف نقشه‌برداری، برداشت و مسیریابی منابع آب روستای ورکانه انجام شده است.

مصطفی هاشمی با اشاره به موقعیت روستای ورکانه عنوان کرد: روستای ورکانه به علت قرار گرفتن در دامنه کوه الوند سطح آب زیرزمینی‌اش نزدیک به صفر است. تنها منبع آب روستا در گذشته چشمه‌های بالادست در دامنه کوه است که به علت کم‌آبی‌های موجود و کاوش‌های معدنی با مشکل مواجه شده و با توجه به اینکه روستا تحت پوشش نبوده مورد پیگیری قرار نگرفته و به علت جمعیت کم روستا مشکل آب با سرعت یک لیتر در ثانیه هم می‌تواند حل شود.

وی ادامه داد: با شورا هماهنگی‌های لازم را انجام داده‌ و کمیت و کیفیت منابع جدید آب روستا را بررسی کرده‌ایم که با 6 کیلومتر فاصله از روستا باید با گذر از کوه‌های صعب‌العبور خط لوله را تا روستا بیاوریم که در این راستا اقدامات لازم برای نقشه‌برداری، برداشت و مسیریابی انجام شده و منطقه مورد بازبینی مجدد قرار گرفته است اما امور اجرایی در اختیار یک یا چند نفر نیست و عوامل مختلف اقلیمی، آب و هوا و اعتبارات نقش بسزایی در اجرای این طرح دارند.

هاشمی افزود: هم‌اکنون اعتبار لازم در اختیار ما قرار نگرفته است اما در تلاش هستیم تا در کمترین زمان این پروژه اجرایی شود و اگر به اندازه نیاز پروژه، اعتبار تخصیص داده شود امسال کار انجام می‌شود اما نمی‌توانیم زمان دقیقی را برای اجرای آن تعیین کنیم.

ساخت‌وسازهای انجام شده خارج از بافت قدیمی روستا است

بخشدار مرکزی همدان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: نظارت بر ساخت‌وسازها توسط دهیاری انجام می‌شود و در صورت بروز تخلف و وجود ساخت‌وسازهای غیرمجاز باید در مراحل اخطار کتبی و تکمیل پرونده به کمیسیون 99 ارجاع داده شود.

حمید عبدلی ادامه داد: روند ساخت‌وساز در روستاها با معرفی دهیار به بنیاد مسکن به منظور تهیه نقشه و صدور پروانه ساختمانی و نظارت ناظرین بنیاد مسکن است و در مواردی که خارج از ضوابط باشد ضمن اخطار شفاهی و کتبی توسط دهیار و اخطار کتبی بخشداری، پرونده ساخت‌وساز غیرمجاز برای ارجاع به کمیسیون تبصره 2 ماده 99 شهرستان صورت می‌گیرد.

وی با اشاره به موانع موجود برای اخذ تسهیلات روستائیان افزود: یکی از موانع موجود این است که فرآیندهای اخذ تسهیلات ضمانت‌ها خارج از توان روستائیان است و اگر بدون رعایت موارد فنی و حفظ معماری تعریف شده اقدام به ساخت‌وساز کند و در صورت عدم رعایت ضوابط تعریف شده مثل عدم رعایت حریم، معابر و ... دهیاری ملزم به تکمیل پرونده و ارجاع به کمیسیون ماده 99 می‌شود.

بخشدار مرکزی همدان با اشاره به ثبت ملی روستای ورکانه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تا کنون ثبت ملی این روستا صورت نگرفته است، نظارتی هم توسط سازمان میراث فرهنگی صورت نمی‌گیرد بنابراین ابتدا باید روستا به ثبت ملی برسد البته با توجه به اینکه ساخت‌وسازهای غیرمجاز خارج از بافت قدیمی روستا صورت گرفته بنابراین نمی‌تواند مانعی برای ثبت ملی باشد.

وی بیان کرد: طبق طرح حفظ بافت باارزش در روستاهای هدف گردشگری که بر اساس اصول فنی و معماری بنیاد مسکن تعریف شده است، اهالی ملزم به رعایت و حفظ بافت باارزش هستند و دهیار در اینگونه موارد باید در صورت مشاهده اقدامات لازم را انجام دهد.

عبدلی در پایان با اشاره به مشکل آب این روستا عنوان کرد: روند اجرای پروژه فاضلاب با توجه به اینکه روستا گردشگری بوده، در سنوات گذشته بر حسب ضرورت پروژه فاضلاب روستا تعریف شده و شبکه‌گذاری اجرایی شده اما پروژه نیمه‌تمام بوده و نیاز به سپتینگ است که این موضوع نیاز به اعتبارات لازم دارد و پیگیری‌های لازم از طریق فرمانداری و بخشداری در حال انجام است.