به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از مهر، چالش برق و تبعات منفی سیاسی و اجتماعی ناشی از خاموشی برق در سال جاری باعث شد تا مسئولان وزارت نیرو برای جلوگیری از خاموشی ­های مکرر در سال آتی از همین الان به فکر اقدامات لازم و متناسب باشند. با توجه به اظهار نظر اخیر وزیر نیرو و سخنگوی صنعت برق، یکی از طرح های مهم این وزراتخانه، جایگزینی یک میلیون کولر گازی فرسوده پرمصرف با کولرهای کم­ مصرف در استان های جنوبی کشور است. این اقدام بسیار مهم و قابل توجه بوده و در این گزارش به طور اجمالی به ضرورت آن پرداخته شده است.

کولرهای گازی از جمله وسایل سرمایشی در کشور هستند که درصد و تعداد آن­ها در سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است. با توجه به نتایج بررسی بودجه خانوار در مناطق شهری ایران در سال 94، درصد خانوارهای دارای کولرگازی در سال 90 برابر 16 درصد بوده، اما در سال 94 به 19 درصد افزایش یافته است.

از سویی دیگر آمار واردات رسمی گمرک هم نشان می ­دهد که متوسط ارزش واردات کولرهای گازی طی سال های 91 تا 93 در حدود 110 میلیون دلار بوده و با یک جهش در سال 94 به 224 میلیون دلار رسیده است. حجم واردات کولرگازی در سال 95 نیز در حدود 248 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 94 هم افزایش داشته است. علاوه بر واردات رسمی، قاچاق این وسائل سرمایشی به کشور نیز بسیار قابل توجه است. به طوری که سید ابوالقاسم شانه‌ساز، دبیر انجمن لوازم خانگی کوچک چندی پیش اعلام کرده بود که ارزش قاچاق کولرگازی در 8 ماه اول سال 96 معادل 160 میلیون دلار و در سال 95 معادل 300 میلیون دلار و معادل کل صادرات لوازم خانگی کشور بوده است.

ارزش جایگزینی کولرهای گازی پرمصرف با کم­ مصرف

ابراهیم شاه حسینی، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بررسی ­ها نشان می ­دهد که اختلاف توان مصرفی برخی از کولرهای گازی قدیمی با برخی کولرهای جدید بیش از 1500 وات است، گفت: به همین دلیل جایگزینی هر کولرگازی جدید که مصرف بهینه دارند، با این کولرهای قدیمی منجر به کاهش تقاضای مصرفی 1500 واتی برای هر مصرف کننده  می شود. با این وجود در یک حالت متوسط، جایگزینی هریک کولر گازی کم ­مصرف با پرمصرف منجر به کاهش 1000 واتی مصرف در اوج بار می ­شود. بدین ترتیب با جایگزینی یک میلیون دستگاه کولرگازی قدیمی با کولر کم­ مصرف نو، بیش از 1000 مگاوات از تقاضای مصرفی در زمان اوج بار کاسته خواهد شد.

وی افزود: اگر هزینه ساخت نیروگاه برابر 5 میلیارد تومان برای هر مگاوات و هزینه یک کولر جدید هم برابر 5 میلیون تومان فرض شود آنگاه هزینه جایگزینی کولرهای جدید با هزینه ساخت نیروگاه برابری می ­کند. علاوه بر این استفاده از کولرهای گازی کم ­مصرف منجر به صرفه­ جویی انرژی به ارزش 2000 میلیارد تومانی در سال نیز خواهد شد. به همین دلیل جایگزینی کولرهای گازی قدیمی با کولرهای کم­ مصرف بسیار اهمیت دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، برای برآورد منفعت حاصل از اجرای طرح جایگزینی کولر گازی، هزینه و فایده حاصل از جایگزینی این وسیله سرمایشی در جدول زیر آورده شده است. در این جدول برای برآورد ارزش کاهش پیک،  هزینه ساخت نیروگاه و به طور میانگین برابر نیم میلیون دلار بر هر مگاوات درنظر گرفته شده است. برای برآورد میزان صرفه­ جویی انرژی نیز قیمت برق صادراتی به عراق برابر 7.5 سنت با دلار اسمی(10هزار تومان) در نظر گرفته شده است.

شاه حسینی با بیان اینکه هرچند کولرهای گازی در کل کشور استفاده می ­شوند، اما قطعا اولویت جایگزینی این کولرها در استان­ های جنوبی کشور است، ادامه داد: با توجه به دما و رطوبت بالا در استان­ های جنوبی کشور، استفاده از کولرگازی در استان ­های جنوبی ضرورت دارد. در حالی که در دیگر مناطق و به خصوص مناطق عادی  می ­توان به جای استفاده از کولرگازی از کولرآبی استفاده کرد که توان مصرفی آن بسیار کمتر است. از سویی دیگر سه استان جنوبی کشور سهم عمده ­ای در کل توان مصرفی کشور در اوج بار را به خود اختصاص داده ­اند.

به گفته وی در سال 96 میزان حداکثر نیاز مصرفی در سه استان­ جنوبی کشور برابر 11240 مگاوات بوده که این رقم  بیش از 20 درصد توان مصرفی کل کشور در لحظه اوج بار بوده است.گفتنی است که در استان­ های جنوبی کشور نیز لازم نیست تا جایگزینی کولر گازی برای همه مشترکین صورت بگیرد. با توجه به اطلاعات قبض مشترکین استان ­های جنوبی کشور، 20 درصد از مشترکین استان ­های جنوبی بیش از 50 درصد از برق خانگی این استان ­ها را مصرف می ­کنند. در نتیجه ضرورت دارد تا در درجه اول تعرفه برق مشترکین پرمصرف در این استان­ ها اصلاح شده و جایگزینی کولرهای پرمصرف با کم­ مصرف با اولویت دیگر مشترکین انجام شود.

چهار دلیل برای لزوم جایگزینی کولرهای کم مصرف

به گزارش خبرنگار مهر، اخیرا نیز مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با محوریت مقابله با چالش برق و به استناد تجربیات جهانی مانند برزیل و آمریکا پیشنهاد داده است که جایگزینی وسائل سرمایشی با اولویت خانوارهای بی ­بضاعت صورت بگیرد. برای مشترکین با مصارف متعارف نیز وام­ های کم ­بهره داده شود اما اصلاح تعرفه برق برای مشترکین پرمصرف پیش از هر کار دیگری ضرورت دارد.

با توجه به اینکه بسیاری از مشترکین استان­ های جنوبی کشور از کولرهای گازی قدیمی با مصارف بسیار بالا استفاده می­ کنند در نتیجه جایگزینی کولرهای گازی فرسوده با کولرهای گازی کم ­مصرف بسیار حائز اهمیت است. لازم به ذکر است که برخی از تولیدکنندگان داخلی نیز اقدام به تولید کولرهای گازی با رده انرژی A و بالاتر نموده اند و ضروری است تا به هنگام اجرای این طرح از تولیدکنندگان داخلی هم حمایت شود. 

به نظر می ­رسد جایگزینی کولرهای گازی قدیمی با کم­ مصرف به نفع همگان باشد. زیرا در وهله نخست از خاموشی برق و آثار مخرب آن جلوگیری می­ کند. از طرفی استفاده از تجهیزات نو منجر به کاهش هزینه قبض برق استان ­های جنوبی کشور و آسایش مردم می ­شود. در نتیجه از هدر رفت انرژی در کشور جلوگیری شده و فرصت صادرات برق در اوج فصل گرم نیز از بین نخواهد رفت. و در نهایت اینکه در صورت استفاده از محصولات داخلی نیز یک حمایت هوشمند از تولید داخل صورت خواهد گرفت و منجر به تولید و اشتغال هم خواهد شد.

در حال حاضر طرح جایگزینی کولرهای گازی پرمصرف و قدیمی با کولرهای کم­ مصرف از طرف وزارت نیرو به شورای اقتصاد ارسال شده است.