به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان » به نقل از جام جم ، دریافت مالیات از خانه‌های خالی یکی از راه‌های موثر در جلوگیری از سوداگری در بازار مسکن محسوب می‌شود و بیشتر کشورهای پیشرفته این راه را رفته‌اند و نتیجه مطلوبی از آن گرفته‌اند، اما این قانون در ایران همچنان در حاشیه بوده و اجرایی شدن آن با مشکلاتی همراه است. هرچند میزان مالیات در نظر گرفته شده برای خانه‌های خالی، رقم زیادی نیست و باید بیش از این ارقام باشد، اما در نظر گرفتن همین مقدار کم نیز می‌تواند تا حدودی در عرضه مسکن تاثیر مثبت بگذارد و اجاره‌بها را کاهش دهد. تاکنون آمار و ارقام مختلفی از خانه‌های خالی بیان شده که تشکیل سامانه ملی املاک و اسکان می‌تواند به تمامی ابهامات در این زمینه پایان دهد. در سال‌های اخیر افرادی با نیت سوداگری در بازار مسکن وارد شده و با ساخت یا خرید انبوه مسکن، اقدام به احتکار آنها کرده‌اند تا در زمان افزایش قیمت، این املاک را به فروش برسانند. این مساله سبب کاهش عرضه مسکن و افزایش اجاره‌بها شده و فشار اصلی این ماجرا بر دوش اجاره‌نشین‌ها، اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه است. رفع تمامی این مشکلات، مشروط بر تکمیل سامانه املاک و مستغلات است که وزارت راه و شهرسازی مسئول تهیه آن است اما تاکنون در این وظیفه اهمال کرده است.

قانونی که خاک می‌خورد

بحث مالیات بر خانه‌های خالی نه تنها در قانون ایران بلکه در بسیاری از قوانین سایر کشورها وجود دارد و اجرا می‌شود. این نوع مالیات با اصلاحات قانون مالیات‌ها از سال 1366 وارد قوانین کشور شد و تا سال 1380 هم وجود داشت، بر اساس قانون آن زمان، اگر ملکی مسکونی بدون داشتن موانع قانونی بیش از شش ماه خالی می‌ماند با جمع سایر شرایط، مشمول مالیات می‌شد و در صورتی که خالی بودن آن ملک به عللی خارج از اختیار مالک باشد از شمول مالیات معاف بود.

اما ناکارآمدی این نوع مالیات باعث حذف آن از قانون در اصلاحات سال 1380 شد. یکی از مهم‌ترین دلایل ناکارآمدی این نوع مالیات، مشکلات موجود در شناسایی خانه‌های خالی بود. سرانجام تیر94 در چارچوب اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، راه‌اندازی سامانه املاک و مستغلات برای دریافت مالیات از خانه‌های خالی، شکل قانونی گرفت. 30 تیر 94 دستور تدوین سامانه املاک و مستغلات از سوی مجلس شورای اسلامی به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ و مقرر شد که شش ماه بعد از تاریخ ابلاغ، این سامانه وارد مرحله عملیاتی برای دریافت مالیات بر خانه‌های خالی شود.

بر اساس ماده 54، اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، «واحدهای مسکونی در شهرهای با جمعیت بیش از صد هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور به عنوان واحد خالی شناسایی می‌شود، از سال دوم به بعد مشمول مالیات معادل مالیات بر اجاره خواهد بود، به این ترتیب که صاحبان این خانه‌ها موظف ‌هستند، در سال دوم معادل یک دوم مالیات متعلقه، در سال سوم معادل مالیات متعلقه و از سال چهارم به بعد معادل 5/1 برابر مالیات متعلقه را بپردازند.» برای شناسایی خانه‌های خالی، وزارت راه و شهرسازی موظف شد سامانه‌ای ایجاد کند که بر اساس آن، املاک بر اساس نوع کاربری آن ثبت شود.

چندی پیش حامد مظاهریان، معاون وزیر راه و شهرسازی درباره سامانه املاک گفت: درحال ساماندهی سامانه‌ای هستیم که امکان شناسایی را فراهم کند، کار سختی است و باید دستگاه‌های متعددی همکاری کنند تا سامانه طراحی شود. وی وعده داد که در نیمه سال 95 این سامانه اجرایی می‌شود.

این در حالی است که طبق قانون، وزارت راه موظف بود تا اوایل زمستان سال گذشته، این سامانه را تهیه کند.

عرضه مسکن با بازوی مالیاتی

در همین حال محمدقاسم پناهی، قائم‌مقام سازمان امور مالیاتی کشور اظهار کرد: مالیات بر خانه‌های مسکونی خالی، راهکاری برای جلوگیری از خالی نگاه‌داشتن منازل مسکونی و افزایش عرضه مسکن است و از آنجا که کمبود عرضه مسکن و خالی نگاه‌داشتن منازل مسکونی همواره یکی از معضلات کشور بوده‌ به همین سبب قانونگذار این بار از اهرم مالیات برای رفع این مشکل و افزایش عرضه مسکن بهره برده است. وی افزود: به منظور جلوگیری از افزایش قیمت اجاره‌بها به بهانه مالیات، درآمد هرشخص ناشی از اجاره واحد یا واحدهای مسکونی در تهران تا 150 مترمربع و در شهرستان‌ها تا 200 مترمربع از مالیات بر درآمد اجاره، معاف شده است.

پناهی تصریح کرد: در اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم چنانچه واحدهای مسکونی خالی در شهرهای با جمعیت بیش از یکصد هزار نفر، اجاره داده‌ نشود مشمول مالیات است، به‌این صورت که در سال دوم معادل یک دوم مالیات اجاره ملک، در سال سوم معادل مالیات اجاره ملک و در سال سوم معادل 5/1 برابر مالیات اجاره ملک مشمول می‌شوند. قائم‌مقام سازمان امور مالیاتی کشور افزود: وزارت راه و شهرسازی موظف شده است حداکثر شش ماه پس از تصویب قانون مالیات‌های مستقیم، «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» را ایجاد و آن را به گونه‌ای طراحی کند که در هر زمان امکان شناسایی بر خط مالکان و ساکنان یا کاربران واحدهای مسکونی، تجاری، خدماتی، اداری و پیگیری نقل‌وانتقال املاک و مستغلات به صورت رسمی، عادی و وکالتی در تمامی نقاط کشور وجود داشته باشد. وی با بیان این‌که قانون مالیات بر خانه‌های مسکونی خالی از امسال اجرایی می‌شود، گفت: سال اول فرصت داده شد که مالکان واحدهای خود را اجاره دهند که اگر این کار را انجام ندهند از سال دوم مشمول جرایم ناشی از خالی ماندن واحدهای مسکونی خواهند شد.

از سامانه املاک بی‌خبرم

درهمین‌حال، علی عسکری، گفت: پایگاه اطلاعات املاک و مستغلات کشور باید با همکاری وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهیه شود تا کمترین ضریب خطا را داشته باشد و تا زمانی که بنده در سازمان امور مالیاتی بودم، خبری از آن نبود. وی افزود: سامانه املاک و مستغلات کشور نشان می‌دهد که هر فرد در کجا سکونت دارد و مستأجر است یا موجر. این اطلاعات کمک می‌کند که وضع مالیات به بهترین نحو از سال دوم برای یک خانه خالی وضع شود.

سازوکار دریافت مالیات فراهم نیست

از سوی دیگر فرهاد بیضایی، کارشناس مسکن اظهار کرد: مالیات بر خانه‌های خالی در همه کشورهای جهان دریافت می‌شود، اما آنها دارای سامانه اطلاعاتی مشخصی هستند که در ایران چنین سازوکاری وجود ندارد.

وی افزود: دو روش برای دریافت مالیات از خانه‌های خالی وجود دارد که اولی به صورت میدانی بوده و دیگری ایجاد سامانه املاک و مستغلات است که بررسی میدانی با خطای زیادی روبه‌رو خواهد بود و بخش سامانه هم هنوز ایجاد نشده است. بیضایی ادامه داد: دولت و وزارت راه و شهرسازی تمایلی به اجرایی شدن مالیات بر خانه‌های خالی ندارند و تدوین نشدن سامانه، گواه این موضوع است.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصرساختمان (http://telegram.me/asresakhteman) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.