به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از صما، بر اساس بررسی‌ها، تصمیمات کارفرما، نقص فنی بالابر، اعمال روش کار ناایمن، نبود مهارت لازم برای انجام کار و استفاده از ابزار کار ناایمن از دلایل و خطاهای انسانی مهم در بروز حوادث ناشی از کار در پروژه‌های ساختمانی کشور است.

ورود تکنولوژی به صنایع از جمله صنعت ساختمان، با هدف تسریع پروسه ساخت‌وساز، افزایش کیفیت کار و رفاه حال دست‌اندرکاران ساختمانی صورت گرفت؛ اما متأسفانه برخی از تجهیزات ساختمانی به جای اینکه در بهبود شرایط تأثیر داشته باشد، به بلای جان صنعتگران ساختمانی تبدیل شده است.

متأسفانه چندی پیش، تاورکرین‌ها یا همان جرثقیل‌های برجی که در ساخت برج‌های بزرگ به کار گرفته می‌شوند، باعث بروز چندین حادثه در فاصله زمانی کوتاهی شدند. جالب این است که طبق معمول، همه نهادهای مربوطه از این حادثه اظهار تأسف کردند و در عین حال، یکدیگر را مسئول پاسخ‌گویی و رسیدگی دانستند. اما، به واقع در بروز چنین حوادثی چه نهاد و سازمانی پاسخ‌گو است؟

مدعیان حوزه نظام مهندسی ساختمان بر این باورند که بر اساس ضوابط مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، مسئولیت ایمنی کارگاه با مجری ذی‌صلاح است و ناظر موظف است تا نظارت کامل را بر اجرای مقررات ایمنی داشته باشد و موارد خلاف را ضمن تذکر کتبی به سازنده، به مرجع رسمی ساختمان نیز اعلام کند.

همچنین بر اساس ضوابط ایمنی مبحث نام‌برده، مهندس ناظر در زمینه ایمنی تاورکرین‌ها باید به برخی از موضوعات توجه جدی کند. برخی از این موضوع‌ها عبارت‌اند از: گذراندن دوره آموزشی متصدی تاورکرین و داشتن پروانه مهارت، به‌کارگیری کمک‌متصدی آموزش‌دیده، دریافت مجوز از مرجع رسمی‌ و توجه به رعایت اصول ایمنی در معابر و فضاهای مجاور، تعیین جانمایی مناسب برای استقرار تاورکرین، اطمینان از نصب صحیح تاورکرین، بازدید و انجام معاینه‌های فنی (بازدیدهای دوره‌ای) توسط شخص ذی‌صلاح، تشکیل شناسنامه فنی تاورکرین و دریافت تأییدیه چارت توسط شخص ذی‌صلاح.

طبق بررسی‌ها، یکی از نهادهای پاسخ‌گو در این زمینه، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران خواهد بود که ظاهراً از ابتدای سال 1393، واحد بازرسی ایمنی تاورکرین‌ها را تأسیس کرده و بر وظایف مهندسان ناظر تأکید کرده است. اما با توجه به اینکه دستگاه‌های متعددی در ایجاد زیرساخت‌های مربوطه مسئول بوده‌اند و به دلیل ارائه‌نکردن خدمات، عملاً نتیجه موردنظر حاصل نشد و اشخاص ذی‌صلاح نتوانستند خدمات فنی موردنظر را ارائه دهند.

شاید خالی از لطف نباشد که در این بخش به برخی از موارد مربوطه پرداخته شود و دید که وظیفه دیگر نهادها در مورد تأمین ایمنی تاورکرین چیست؟

در گام اول باید گفت که وفق فصل چهارم قانون کار، به‌ویژه مواد 85، 86، 87 ،88، 90 و 96، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئولیت تدوین و نظارت بر اجرای ضوابط و مقررات ایمنی را بر عهده دارد. دوم اینکه وظیفه تربیت نیروی فنی ماهر (اشخاص ذی‌صلاح) بر عهده سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور است. سازمان ملی استاندارد نیز وظیفه وضع استانداردهای تولید و نظارت بر انطباق کالاها و تجهیزات وارداتی را با این استانداردهای ملی بر عهده دارد. در گام چهارم باید گفت که وظایف دستگاه‌ها و نهادهای دولتی دیگر همچون وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصاد و دارایی و وزارت راه و شهرسازی در حوزه تاورکرین مشخص است و باید به ایمن‌سازی عملکرد این دستگاه‌ها بپردازند.

از سوی دیگر، اشاره مختصر به برخی پیش‌نیازها برای اعمال نظارت صحیح مهندسان ناظر و اجرای ضوابط ایمنی توسط مجریان و سازندگان ضروری است. اول اینکه معاونت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید اشخاص ذی‌صلاح در زمینه بازرسی فنی تاورکرین‌ها، انجام معاینه‌ها و بازدیدهای فنی و صدور گواهی‌نامه‌های سلامت را معرفی کند تا لیست این افراد، دستورالعمل‌ها و شیوه نامه‌های بازرسی در اختیار صاحب کار و ناظران قرار گیرد. اداره بازرسی کار تهران هم موظف است وضعیت ایمنی کارگاه‌های ساختمانی، از جمله ایمنی تاورکرین‌ها را بازرسی کند.

دوم اینکه اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای استان تهران، باید لیست مراکز تأییدشده را برای آموزش متصدیان و کمک‌متصدیان تاورکرین‌ها اعلام کند تا وفق استاندارد آموزشی آن سازمان، دوره را بگذرانند و صلاحیت لازم را کسب کنند. جالب این است که در حال حاضر، چنین مراکزی در تهران وجود ندارد.

همچنین مسئولان نظام مهندسی ساختمان استان تهران بر این اعتقادند که بر خلاف بررسی‌ها، هیچ استاندارد و سرفصل آموزشی در سازمان فنی و حرفه‌ای کشور برای تربیت تکنسین ذی‌صلاح نصب و برچیدن و تعمیر و نگهداری تاورکرین وجود ندارد. علاوه بر اینها، هیچ دستگاهی مسئولیت توقف فعالیت تاورکرین‌های فرسوده و از رده خارج را نمی‌پذیرد و به دلیل تحریم‌های سالیان اخیر، حجم درخور توجهی از تاورکرین‌های فرسوده در غیاب نظارت دستگاه‌های ذی‌ربط وارد کشور شده‌اند.

گفتنی است که هیچ سازمان و دستگاه مسئولی، هیچ دوره‌ای با سرفصل تربیت بازرس فنی تاورکرین تدوین و اجرا نمی‌کند و روالی برای اخذ صلاحیت بازرسی فنی تاورکرین وجود ندارد. نیز تعداد افراد ذی‌صلاحی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، پاسخ‌گوی نیازهای موجود نیست. بنابراین، ضروری است دستگاه‌های متولی در زمینه تربیت بازرس فنی، تدابیر لازم را در نظر بگیرند.

در ادامه باید گفت نبود صنف منسجم و مشخص در زمینه تاورکرین در تهران و نداشتن انضباط و نظارت صنفی بر نحوه ارائه خدمات این بازار مالی، مشکلاتی را در این حوزه ایجاد می‌کند. همچنین فقدان مجری ذی‌صلاح دارای پروانه اشتغال از وزرات راه وشهرسازی در بسیاری از پروژه‌های شهر تهران، اجرانشدن قانون توسط شهرداری و بلاتکلیفی در اجرای مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، از دیگر مواردی است که در بروز این مشکلات اهمیت دارد.

جان کلام اینکه مقصردانستن یک یا دو نهاد، به‌تنهایی بی‌انصافی است و مناسب است که با تشکیل کمیته‌ای مرکب از کارشناسان و بازرسان ذی‌صلاح مورد وثوق شورای اسلامی شهر تهران، دلایل سه حادثه اخیر تاورکرین (چیتگر، خیام و نیایش) را بررسی کنند تا مشخص شود خطای انسانی، فرسودگی و بهره‌نگرفتن از نیروهای فنی و اپراتوری ذی‌صلاح چه نقش بارزی در وقوع این حوادث داشته‌اند. در نهایت اینکه حل زیربنایی این مسئله، نیازمند عزم ملی و تعامل دستگاه‌های دولتی متعددی است و اصلی‌ترین دستگاه‌ها عبارت‌اند از: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (معاونت روابط کار)، مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار و اداره کل بازرسی کار و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران)، سازمان ملی استاندارد ایران، وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور.

در پایان باید گفت برای حل مسئله ایمنی تاورکرین‌ها، به مجموعه‌ای از اقدامات فنی، مدیریتی و کارشناسی نیاز است و یافتن راهکارها علاوه بر عزم دستگاه‌ها، نیازمند تشکیل گروه‌های تخصصی است تا نارسایی و کمبودها را با اقدامی مناسب و تخصصی برطرف کند.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصر ساختمان ( https://telegram.me/asresakhteman ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.