مدیران خودروعصر اعتبار

زلزله تهران (۱۸۹)

پیام زلزله فیروزکوه چیست؟

عصر ساختمان- زلزله ۴.۳ ریشتری ۲۵ دی ماه ۹۶ ( در شرق تهران ) همراه با زلزله ۵.۲ روز ۲۹ آذر ماه سال جاری (در غرب تهران) دارای این پیام مهم است که شرق و غرب تهران متحمل تنش های تکتونیکی و رها شدن مکرر انرژی لرزه ای است و مهمترین گواه لرزه خیزی پهنه تهران است.

پیام زلزله فیروزکوه چیست؟
نسخه قابل چاپ
سه شنبه ۲۶ دی ۱۳۹۶ - ۱۵:۱۹:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از وزارت راه و شهرسازی، لازم است که هشدارها را خیلی جدی بگیریم و پس از چندی با فروکش کردن تب زلزله، موضوع کاهش ریسک را فراموش نکنیم. معیار قضاوت ما در خصوص فراموشی و یا عدم فراموشی موضوع زلزله، مهم بودن و یا نبودن موضوع کاهش خطرپذیری لرزه ای، میزان تخصیص بودجه مسئولین محترم برای کاهش ریسک است. شعار مراجع معتبر جهانی این است: هزینه برای کاهش ریسک، هزینه نیست بلکه سرمایه گذاری است.
    25 دی ماه 1396 زلزله دیگری با بزرگای 4.3 ریشتر در شرق تهران رخ داد. قبل آن نیز سه پیش‌لرزه خفیف با بزرگاهای 3.2 و 1.3 و 1.9 در حوالی مرکز زلزله مذکور از سحرگاه همان روز از ساعت 5:38 تا حدود 6 صبح رخ می دهد. ساعت وقوع زلزله 4.3 ریشتری فیروزکوه 17:20 است.
    بعد از زلزله 4.3 فیروزکوه (در روز 5 دی ماه ساعت 5 و بیست دقیقه عصر) زلزله خفیف دیگری با میل به سمت شهر دماوند با بزرگی 2 در حوزه شهری شهر دماوند در ساعت 17:38 ( 18 دقیقه بعد از زلزله 4.3 فیروزکوه ) رخ می دهد و تا این لحظه ( ساعت 24 روز 25 دی ماه ) زلزله دیگری در منطقه ثبت نشده است.
    زون وقوع زلزله 4.3 فیروزکوه، از نظر لرزه خیزی فعال و در بر دارنده گسله های لرزه زای متعددی است که فاصله مرکز زلزله از شهر فیروزکوه 10 کیلومتر و در سمت غربی شهر واقع می گردد. همچنین این زلزله در 55 کیلومتری شرق شهر دماوند، 95 کیلومتری حاشیه شرقی شهر تهران و حدود 112 کیلومتری از مرکز شهر تهران و در شرق آن واقع شده است.
    در شرق تهران، گره تکتونیکی مهمی وجود دارد که محل تلاقی گسل های مشا و گسل شمال تهران است. این ناحیه یکی از مهمترین نواحی فعال و لرزه خیز در اطراف شهر تهران است که موجب شده است رخداد زلزله ها در شرق شهر تهران نسبت به غرب آن به مراتب بیشتر باشد. مراکز جمعیتی لواسان، آبادی ایرا، جوارد، کلگدر و رسانان در محدوده این گره تکتونیکی واقع هستند و مرکز زلزله 4.3 فیروزکوه حدود 80 کیلومتری شرقی این ناحیه قرار گرفته است.
    لرزه خیزی یک ماه گذشته محدوده شرقی و غربی کلان شهر تهران نشان می دهد که هم در زلزله ملارد ( زلزله با بزرگی 5.2 مورخ 29 آذر 1396) و هم در زلزله 4.3 فیروزکوه شرق و غرب شهر تهران دچار تنش لرزه ای بوده اند و اینکه تا چه حد از تنش موجود در این گستره فعال و لرزه خیز رها شده است، امری است که صحبت در خصوص آن بدلیل عدم اندازه گیری های دقیق حرکات گسلی با تردید همراه است. در هر حال وقوع زلزله های شرقی و غربی شهر تهران، معرف لرزه خیزی ناحیه و فعال بودن گسله های اطراف است.
    لازم بذکر است که 2 سال پیش در سوم شهریور 1394 در همین ناحیه ( به فاصله تقریبی 6 کیلومتری از زلزله 4.3 ) زلزله ای با بزرگی 4.6 نیز رخ داده است که دال بر فعال بودن گسله های منطقه است.
    پدیده تکتونیکی ممتاز در سوی شمالی و شرقی کلانشهر تهران، گسل طویل و لرزه زای مشاء است. این گسل در حوالی محدود لواسان بزرگ با گسل شمال تهران و در ناحیه فیروزکوه، با گسل فیروزکوه متصل می شود. گسل فیروزکوه، گسلی است با راستای شمال شرق -جنوب غرب و از مجاورت شهر فیروزکوه رد می شود.
    شیب این گسل به سوی جنوب شرق است و در بخش غربی آن سنگ های سازند لار، رسوبات پالئوژن و کنگلومرای نئوژن (از سوی جنوب و جنوب شرقی) بر روی رسوبات آبرفتی کواترنر دشت فیروزکوه (در شمال و شمال غربی) رانده شده اند.
    ساختار تکتونیکی گسل مشاء، مورفوتکتونیک شرق تهران را تحت تاثیر خود قرار داده و گسله های جانبی متعددی را بصورت مورب بر خود در بر گرفته است.
    گسل مشاء دارای سازوکار فشاری با مؤلفه راستالغز راستگرد است. این گسل از گستره قزوین با درازای حدود 210 کیلومتر تا شرق استان تهران امتداد دارد. گسلی است اصلی و لرزه زا که در راستای آن گستره بلند البرز از شمال بر روی گستره چین های کناری البرز در جنوب رانده شده است. حدس زده می شود که زمین لرزه 27 مارس 1830 میلادی دماوند - شمیرانات با بزرگی تخمین زده Ms=7.1 و شدت IO = VIII+ مرتبط با گسله مشا باشد.

    ** آیا این زلزله مرتبط با گسل های تهران است؟
    این سوال، با توجه به تعریفی که از گسل های شهر تهران تعریف می کنیم به این صورت جواب داده می شود. اگر مراد از سوال، گسل ها واقع در حریم شهری تهران باشد، پاسخ منفی است. اما اگر منظور گسل هایی باشند که تحت فعالیت آنها، شهر تهران امکان آسیب دیدگی دارد، مسلما، بله ، مرتبط است. سوی غربی گسل فیروزکوه از حاشیه شرقی شهر تهران، حدود 35 کیلومتر فاصله داد. گسل مشاء نیز در دو سوی شمال شرق و شمال غربی که با گسل شمال تهران مجانب می شود بین 20 تا 50 کیلومتر از حاشیه شهری تهران، فاصله دارد. بنابراین قطعا فعالیت این گسله ها، فعالیت لرزه ای گسل های مرتبط با شهر تهران نیز تلقی می گردد.
    بنظر بنده، با توجه به گذشت چندین ساعت از زلزله 4.3 فیروزکوه و سکون نسبی لرزه ای حاکم بر شرق تهران، احتمال کمتری وجود دارد که این زلزله بعنوان پیش لرزه زلزله بزرگتر باشد، هر چند که واقعا جواب قطعی دادن به چنین پرسشی در حد مقدورات علمی ما نیست.
    ...............................................
    * -علی بیت الهی-عضو هیات علمی و رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

     

    برچسب ها
    پورسعیدخلیلی
    پربازدیدترین های ۲ روز گذشته
      پربازدیدترین های هفته
        رویداد ها در یک نگاه
        • ساختمان فردا ۴
        • ساختمان فردا ۳
        • ساختمان فردا ۲
        • نشریه ساختمان فردا ۱
        • شماره ۱۷ و ۱۸
        • ۰
        • ۰
        • هفته نامه
        • ۰
        آخرین بروزرسانی ۳ ماه پیش
        آرشیو
        آخرین اخبار