به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، ایران بر روی گسل‌های زلزله‌خیز نشسته است و طبق اعلام برخی کارشناسان تنها 15 شهر ایران نسبت به زلزله کم خطرند، از این رو باید همواره برای به حداقل رساندن خطرات زلزله چه از حیث آمادگی نیروهای امدادی برای نجات جان مردم و چه از حیث مقاوم بودن و استحکام بناهای ساختمانی آماده بود و برگ برنده در دستان کشوری است که با برطرف کردن کاستی‌های موجود در بعد امدادی و ایمن‌سازی ابنیه بتواند مضرات زلزله را به حداقل رسانده و از مزایای حداکثری این فعل و انفعال زمین بهره‌برداری کند .

دکتر فریدون قدیمی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اراک می گوید: زلزله حاصل حرکت صفحات و گسل های زمین است و ایران بواسطه شرایط جغرافیایی و منطقه ای خود تحت فشار بسیار بالایی از جانب صفحات زمین قرار دارد. ایران سالانه به صورت متوسط 3 سانتیمتر فشرده می شود و این امر به دلیل فشار صفحات مجاور است. در حال حاضر ایران از چهار طرف (صفحه عربستان، صفحه عمان، صفحه هیمالیا و صفحه خزر) تحت فشار است و در مقابل این فشارها مقاومت می کند. درست زمانی که فشارها بیش از حد توان باشد شکستگی صفحات رخ داده و حرکت گسل ها زلزله را ایجاد می کند.

زلزله 7.3 ریشتری در استان کرمانشاه که 60 برابر زلزله اخیر تهران انرژی آزاد کرد زنگ هشداری را برای مدیریت بحران در کشور به صدا درآورد و یادآوری کرد که وقوع زلزله‌های شدید بالای هفت ریشتر در کشور محتمل است. این زلزله و خسارت‌های سنگینی که در غرب کشور خصوصا کرمانشاه به بار آورد محکی برای ارزیابی میزان آمادگی مجموعه مدیریتی کشور در برابر زلزله های شدید از این دست است بویژه اینکه به گفته حسن شرفی استادیار دانشگاه رازی قطعا خطر زلزله تهران که سه ثانیه طول کشید از زلزله سرپل‌ذهاب که حداقل 25 ثانیه بود، بیشتر است.

در این میان استان مرکزی گرچه در مناطق کم خطر کشور به جهت وقوع زلزله واقع شده است اما ضرورت حفظ آمادگی مدیریت بحران در این استان چه در قامت استان معین و چه در مواقعی که شاهد وقوع زلزله در سطح استان هستیم(مانند زلزله‌ای که چند سال پیش در منطقه سنگک نوبران ساوه بوقوع پیوست) ایجاب می‌کند که همه دستگاه‌های دخیل در امر آمادگی برای پیشگیری از بروز خسارات احتمالی ناشی از بلایای طبیعی برنامه‌های مدونی تهیه و در صورت نیاز تصمیماتی اتخاذ کنند .

به گفته دکتر قدیمی، ایران بر روی کمربند دوم زلزله خیزی جهان قرار گرفته و زلزله خیز بودن همه نقاط ایران از سوی کارشناسان مورد تاکید قرار گرفته است. در اراک دو گسل بزرگ تلخاب و تبرته وجود دارد که در سال های گذشته فعالیت این دو گسل تلفات و خسارات بالایی را به همراه داشته است. این گسل ها هر لحظه ممکن است فعال شوند و البته امکانی جهت پیش بینی فعال شدن آنها وجود ندارد .

قدیمی به ایسنا گفت: سه سال پیش بیش از 90 زلزله کوچک در اراک واقع شد که کانون آن شهر داوودآباد و گسل تبرته بوده است. ممکن است با فعالسازی مجدد این گسل زلزله بزرگی حادث شود که البته زمان و مکان آنرا نمی توان پیش بینی کرد، حتی ممکن است فعالیت مجدد گسل ها در کشور به فعالسازی این دو گسل اراک منتهی شود، بر همین اساس هیچ نقطه ای از ایران در مقابل زلزله امن نیست.

ایسنا در این گزارش به وضعیت ابنیه و بافت‌های فرسوده استان می پردازد تا ضمن انعکاس اظهار نظر متولیان و کارشناسان امر در این حوزه به بررسی راهکارهای مناسب در راستای پیشگیری از بروز خسارت گسترده متاثر از زلزله نیز پرداخته شود . شاید برایمان جالب باشد که بدانیم در حوزه ابنیه و بافت مسکونی در چه وضعیتی قرار داریم یا به قولی در مقابله با زلزله چند چندیم و در حال حاضر توپ در زمین کیست؟

تجربه زلزله های متعدد در ایران نشان می دهد که بافت روستایی آسیب پذیرترین بافت مسکونی در این کشور است و استان مرکزی از این مهم مستثنی نیست.

مقاوم‌سازی تنها 30 درصد واحدهای مسکونی روستایی استان/70 درصد به نفع زلزله

مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مرکزی می گوید: در شهرهای کوچک و زیر 25 هزار نفر استان، بافت فرسوده وسیعی وجود ندارد و این نوع بافت بیشتر در روستاها و شهرهای بزرگ مشاهده می شود که در مقابل وقوع زلزله‌ها خطرساز خواهد بود. در سطح استان تنها 30 درصد از 90 هزار واحد مسکونی روستایی مقاوم‌سازی شده‌اند.

محمدرضا رضافرح با اشاره به دو برنامه پنج ساله بنیاد مسکن برای مقاوم سازی مسکن روستایی عنوان کرد: در این مدت تسهیلات ارزان قیمت در اختیار روستائیان قرار گرفته و منازل مسکونی آنها تحت نظارت بنیاد مسکن، مقاوم سازی می شود .

وی از صدور پروانه برای 100 کارشناس و متخصص ساختمان‌سازی از سوی بنیاد مسکن به منظور نظارت اصولی بر ساخت‌وسازها و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی خبر داد و گفت: حدود 20 دفتر طراحی به منظور طراحی ساختمان‌سازی روستایی و فعالیت در حوزه مقاوم سازی تحت نظارت این بنیاد تاسیس شده است .

وی عنوان کرد: علاوه بر نظارتی که از سوی کارشناسان و متخصصان دارای پروانه از سوی بنیاد مسکن صورت می‌گیرد، سه لایه نظارتی دیگر توسط بنیاد مسکن شهرستان، استان و دفتر مرکزی به عنوان لایه نظارتی عالی انجام می‌گیرد .

این مقام مسئول در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان مرکزی با اشاره به مقاوم سازی بیش از 36 هزار واحد مسکونی روستائی در استان گفت: از این میزان 32 هزار واحد تکمیل و با دریافت پایان کار، به بهره‌برداری رسیده است و چهار هزار واحد مابقی نیز در مراحل مختلف اجرایی قرار دارد .

وی به مقاوم‌سازی سالانه بیش از سه هزار واحد مسکن روستایی در استان اشاره کرد و گفت: در اجرای طرح‌های مقاوم‌سازی، تسهیلات 18 و 20 میلیون تومانی با کارمزد پنج درصد تخصیص می‌یابد .

وی گفت: تسهیلات 20 میلیون تومانی برای افرادی است که اقدام به تخریب واحد مسکونی قبلی خود کرده و از ابتدا اقدام به ساخت می‌کنند در نظر گرفته شده و افرادی که در زمین آزاد شروع به ساخت می‌کنند از تسهیلات 18 میلیون تومانی بهره‌مند می‌شوند .

رضافرح با اشاره به اینکه علاوه بر روستائیان، ساکنین شهرهای زیر 25 هزار نفر نیز تحت پوشش خدمات بنیاد مسکن هستند، گفت: تمامی متقاضیان مقاوم سازی واحدهای مسکونی در شهرهای زیر 25 هزار نفر نیز می‌توانند از چنین تسهیلاتی برای استحکام و ساخت مسکن مقاوم استفاده کنند .

استقرار 27 درصد جمعیت استان مرکزی در روستاها

وی به استقرار 27 درصد جمعیت استان مرکزی در روستاها اشاره کرد و گفت: بخش زیادی از میزان جمعیت در روستاهایی ساکن هستند که مقاوم‌سازی نشده‌اند و در برابر بلایای طبیعی غیرمقاوم هستند .

رضافرح در ادامه تصریح کرد: به روستائیان و ساکنین شهرهای زیر 25 هزار نفر توصیه می‌شود که با قرار گرفتن در چتر تسهیلات ارزان قیمت اعطایی از سوی بنیاد مسکن برای نجات جان و مال خود اقدام به احداث خانه ایمن کنند تا در صورت وقوع زلزله تلفات جانی و خسارات مالی نداشته باشیم و یا به حداقل برسد .

فاجعه زیر پوست سکونتگاه های غیررسمی اراک/یکی به نفع زلزله

بافت های غیررسمی اراک به هیچ وجه مقاومتی در برابر زلزله ندارند.

این مسئله را شهردار اراک می گوید و می افزاید: اگر چنین حادثه ای در این شهر بوجود آید در سکونتگاه‌های غیررسمی، بیشترین خسارات به بناهای احداث شده وارد خواهد شد و فاجعه ای به بار خواهد آمد.

وی بافت فرسوده را به دو دسته تقسیم بندی کرد و گفت: بناهای تاریخی تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی که جزو آثار تاریخی هر شهری محسوب می شوند و هر لحظه احتمال ریزش یا تخریب آنها متاثر از عامل انسانی یا بلایای طبیعی وجود دارد جزو دسته اول بافت فرسوده محسوب می شوند که برای مقاوم‌سازی و جلوگیری از تخریب آنها باید از طریق سازمان میراث فرهنگی تخصیص بودجه صورت گیرد .

داوود تاجران به دسته دوم بافت های فرسوده شامل سکونتگاه‌های غیررسمی یا سکونتگاه‌هایی که تابع ضوابط شهرسازی احداث نشده اند اشاره کرد و گفت: این گونه اماکن در شهری مانند اراک به وفور وجود دارد که باید مقاوم سازی شوند تا از استحکام لازم برای مقابله در برابر زلزله های احتمالی برخوردار باشند .
وی در خصوص میزان بودجه مورد نیاز جهت مقاوم سازی بافت های فرسوده شهری در اراک، گفت: با آغاز فعالیت دوره جدید مدیریت شهری چندین جلسه با حضور معاونت عمرانی استانداری مرکزی و اداره کل راه و شهرسازی استان برگزار و مطالعات اولیه صورت گرفته است که پس از نهایی شدن مطالعات و ارزیابی دقیق از میزان بافت فرسوده موجود میزان اعتبار مورد نیاز اعلام خواهد شد .

برنامه شهرداری تبدیل بافت فرسوده افقی به بافت مقاوم عمودی

تاجران تاکید کرد: برنامه شهرداری تبدیل بافت فرسوده افقی شهر به یک بافت مقاوم و عمودی است و برای رفاه شهروندان اراک از بافت فرسوده نیز برای خدمات زیرساختی بهره برداری خواهیم کرد .

شرایط مقاوم‌سازی ابنیه فراهم است

اجباری برای مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده وجود ندارد، رئیس سازمان برنامه و بودجه استان مرکزی با اعلام این مطلب، می گوید: علیرغم این عدم اجبار اما دولت شرایطی را فراهم و تسهیل کرده است که مردم بتوانند با دریافت تسهیلات با نرخ ارزان نسبت به مقاوم‌سازی بناهای غیرمستحکم اقدام کنند .

رقیه یادگاری بیان کرد: اعتبارات تخصیص یافته مقاوم‌سازی بافت فرسوده به صورت تسهیلاتی در قالب اعتبارات ملی توسط اداره کل راه و شهرسازی و  شهرداری‌ها برای شهرها و ساکنین روستایی توسط بنیاد مسکن تخصیص می‌یابد و سازمان برنامه و بودجه به دلیل اینکه به صورت تسهیلاتی تخصیص می‌یابد، دخالتی ندارد .

وی ادامه داد: سازمان برنامه و بودجه به عنوان یکی از اعضای جلسات ساماندهی بافت‌های فرسوده محسوب شده و در جریان روند مقاوم‌سازی بناها قرار می‌گیرد و چون این طرح در قالب تسهیلات اجرا می شود، محدودیتی هم برای متقاضیان وجود ندارد .

60 هزار واحد مسکونی نیازمند مقاوم‌سازی/چند امتیاز به نفع زلزله؟

ایمن‌سازی مسکن روستایی جزو برنامه‌های مستمر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است، این مهم را مدیرکل راه و شهرسازی استان می گوید.
مجید شارقی با اشاره به اینکه از مجموع 105 هزار واحد نیازمند مقاوم‌سازی استان، 40 هزار واحد در دستور کار بوده که حدود 35 هزار واحد از این تعداد مقاوم سازی شده است .

وی افزود: بیش از 60 هزار واحد دیگر در سطح استان نیازمند مقاوم‌سازی هستند که برنامه مقاوم سازی آنها در دستور کار قرار دارد .

وی با اشاره به اینکه در مناطق شهری عمدتا بافت‌های فرسوده حاشیه‌ای و ... نیازمند مقاوم‌سازی است، گفت: در مورد این نقاط در قالب طرح‌های باز آفرینی شهری و احیاء بافت‌های فرسوده اقدامات جدی در فاز برنامه‌ریزی، طراحی و اجرا در نظر گرفته شده و در حال انجام است، به طوری که برای اکثر شهرهای استان مانند اراک، ساوه، خمین، دلیجان، شازند، محلات، مامونیه و ... تدوین طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و شناسایی محدوده بافت فرسوده انجام شده است .

شارقی گفت: پروژه‌های توانمندسازی مناطق حاشیه‌ای نظیر ساخت آموزشگاه فنی و حرفه ای در ساوه که در مرحله پایان اسکلت است و اتمام 360 واحد منزل مسکونی در منطقه باغ خلج و همچنین اجرای پروژه 336 واحدی در همین منطقه که در مرحله پایانی است، بازگشایی معبر شهید فردین‌پور به طول 400 متر در منطقه بافت فرسوده مرکز شهر، کمک به بازگشایی محور یادگار امام خمین در بافت فرسوده، اصلاح شبکه معابر  و خطوط برق در اراک و ساوه و ... جهت توانمندسازی است و در حوزه احیاء بافت فرسوده، اجرای برنامه های آموزش فنی و حرفه‌ای در سکونتگاه‌های غیر رسمی شهرستان‌هایی نظیر اراک، ساوه و محلات، توزیع قیر رایگان جهت روکش آسفالت در مناطق حاشیه نشین ساوه، بهسازی و کف سازی پیاده روی میدان ارگ اراک و ... اجرایی شده است .

وی در خصوص میزان تسهیلات تخصیص یافته برای مقاوم‌سازی گفت: در شهرهای بالای 200 هزار نفر 40 میلیون و زیر 200 هزار نفر 30 میلیون تومان در نظر گرفته شده است که با معرفی به بانک‌های عامل جهت اخذ تسهیلات به متقاضیان اعطا می شود .

شارقی بیان کرد: در مناطق شهری طی حدود 22 سال گذشته و پس از ابلاغ قانون نظام مهندسی از طریق اعمال این قانون و با نظارت مهندسین، ساختمانهای بخش خصوصی عمدتا در شرایط مطلوبی احداث شده‌اند و مشکل خاصی در اینباره نداریم و  ساختمان‌های بخش دولتی هم با کیفیت قابل قبولی احداث شده‌اند .

وضعیت رضایت‌بخش مسکن مهر/یکی به نفع اراک

به گزارش ایسنا، با وقوع زلزله در کرمانشاه و وضعیتی که برای مسکن مهر این شهرستان اتفاق افتاد، حساسیت های بسیار زیادی در خصوص این پروژه ها در میان مردم بویژه ساکنان مسکن مهر ایجاد شده است، اما این مقام مسئول در راه و شهرسازی استان می گوید: ساختمان‌های مسکن مهر استان به تعداد 41 هزار واحد تماما زیر نظر سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ساخته شده و با توجه به تایید مهندسان ذیصلاح، از نظر سازه‌ای عمدتا رضایت بخش هستند و اگر نقایصی باشد در بخش نازک‌کاری یا تاسیسات و اجزای الحاقی است که آن هم غالبا به دلیل استفاده از مصالح ارزان قیمت است، لذا نیاز به مقاوم‌سازی ندارند.

وی با بیان اینکه می‌توان جهت بهبود وضعیت آنها نسبت به بهسازی این ساختمان ها خصوصا پایدارسازی اجزای الحاقی نظیر پایدارسازی دیوارهای خارجی اقدام کرد، گفت: این اداره کل با اعمال نظارت عالیه قوی و مستمر بر اجرای مقررات ملی ساختمان و قانون نظام مهندسی سعی در ارتقاء هر چه بیشتر کیفیت اجرای ساختمان‌ها دارد به طوری که روزانه از تعداد زیادی از ساخت و سازهای سطح شهرهای استان بازدید و با تخلفات برخورد جدی می‌شود .

وی بیان کرد: به منظور توانمندسازی مهندسین و ارتقاء دانش مهندسی آنها که در نهایت منجر به ارائه خدمات مهندسی مطلوب خواهد شد و در نتیجه ساختمان‌های با کیفیت‌تری با نظارت آنان ساخته می‌شود، این اداره کل سالانه حدود 15 هزار نفر ساعت آموزش‌های تخصصی در سطح استان برگزار می‌کند .

ضرورت رعایت مقررات 21 گانه ساخت‌وساز

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی نیز در گفت‌وگو با ایسنا توجه به اصول مهندسی و نظارت بر ساخت‌وسازها را عاملی برای کاهش تلفات زلزله‌های اخیر نسبت به دهه های گذشته نظیر زلزله بم، منجیل و رودبار، بوئین زهرا و ... دانست و با تاکید بر اینکه میزان نظارت و توجه به اصول مهندسی در ساخت‌وسازها هنوز به شرایط ایده ال نرسیده و ناکافی است، عنوان کرد: باید به شرایطی برسیم که اخباری مبنی بر وقوع زلزله‌های با ریشتر بالا و بدون تلفات جانی و مالی منتشر شود .

وی با بیان اینکه بین آنچه تحت عنوان "مقاوم‌سازی کنیم" و آنچه با عنوان "مقاوم بسازیم" تفاوت وجود دارد، گفت: معنای مقاوم بسازیم این است که از ابتدای ساخت‌وسازها اقدام به ساخت بناهای مستحکم و منطبق با اصول مهندسی و ساختمان سازی کرده و در کنار آن نسبت به مقاوم کردن سایر بافت‌های غیرمستحکم نیز اقدام کنیم .

وی با تاکید بر ضرورت رعایت مقررات 21 گانه ساخت‌وسازها در راستای مقاوم ساختن بناها، اظهار کرد: با رعایت این مقررات می‌توان ادعا کرد که ساختمان‌ها، مقاوم و با استحکام بالا در برابر زلزله احداث شده اند .

وی با تقسیم‌بندی ساختمان‌ها به سه دسته ساختمان‌های با اهمیت بالا مثل بیمارستان‌ها و ساختمان‌های با اهمیت متوسط نظیر واحدهای مسکونی و ساختمان‌های با اهمیت کمتر مثل انبارها، گفت: آنچه در آئین‌نامه برای ساختمان‌های مسکونی تعریف شده است این است که بروز زلزله در این ساختمانها، خسارت جانی در پی نداشته باشد و در ساختمانهای با اهمیت بالا نیز طبق این تعریف باید به گونه‌ای مقاوم ‌ساخته شده باشد که حتی پس از زلزله قابل بهره‌برداری باشند .

زندیه وکیلی تاکید کرد: براساس این آئین نامه باید به گونه‌ای ساختمان را مقاوم ساخت یا مقاوم سازی کرد که ساختمان‌های با اهمیت بالا به حدی مقاوم باشند که پس از وقوع زلزله قابل بهره‌برداری بوده و در ساختمان‌های با اهمیت متوسط تلفات جانی گزارش نشود .

مقاوم بسازیم حتی اگر توجیه اقتصادی نداشته باشد

وی با اشاره به برخی نواقص که در اجرای این آئین نامه وجود دارد، گفت: بازنگری در اجرای آئین نامه ضرورتی دو چندان دارد و لازم است برای پیشگیری از وقوع خسارات جانی و مالی در مقاوم ساختن بناها، بین 20 الی 30 درصد هزینه های ساخت را افزایش داده و از مصالح مستحکم استفاده کرد. در آپارتمان‌سازی نیز به دنبال اقتصادی کار کردن نباشیم بلکه هدف مقاوم ساختن باشد گرچه این رویکرد غیر اقتصادی به نظر برسد و توجیه اقتصادی برای ساختمان‌سازان نداشته باشد .

وی بیان کرد: گزارش‌های رسیده در زلزله اخیر نشان می‌دهد که برخی ساختمان‌های نوساز که طی چند سال اخیر ساخته شده است، نیز تخریب شده و علاوه بر تلفات جانی غیر قابل سکونت هستند. وقتی بررسی می‌شود ردپای ساخت غیراصولی توسط افراد فاقد تخصص یا خود مالک مشاهده می شود .

معاون عمرانی استاندار مرکزی با اشاره به اینکه ایران جزو 10 کشور زلزله خیر دنیا محسوب می‌شود و این زلزله‌ها درس بزرگ و زنگ خطری برای احتمال وقوع زلزله در سایر نقاط مانند استان مرکزی است، گفت: یکی از مشکلاتی که همچنان در کشور و به تبع آن در استان مرکزی وجود دارد ساخت‌وسازها توسط افراد مختلفی است که بعضا در حوزه ساختمان‌سازی فاقد صلاحیت و تخصص لازم هستند .

وی با اشاره به زلزله خیز بودن استان مرکزی بویژه شهرهای ساوه و زرندیه اظهار کرد: انجام ساخت‌وسازهای جدید براساس اصول مهندسی و مقاوم ساختن و ساماندهی بافت‌های فرسوده الزامی است و از اهمیت دو چندانی برخوردار است .

زندیه وکیلی تصریح کرد: مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی استان بویژه در شهرهای مهاجرپذیر و نیز بهسازی و نوسازی روستاها از موارد مهمی است که باید انجام شود تا استان مرکزی را در برابر زلزله‌های با ریشتر بالا ایمن کند .

مقاوم‌سازی ساختمان از نظر فقرا اولویت ندارد/سکونتگاه‌های غیررسمی یکی به نفع زلزله

سکونتگاه های غیررسمی که عموما در حوزه معضلات اجتماعی نقل مجالس و محافل اجتماعی و امنیتی هستند، در زمان بروز زلزله نیز با قدرت خودنمایی می کنند و در بروز خسارت های جانی رکورد می زنند.

ساوه دومین شهرستان استان مرکزی، در حوزه سکونتگاه های غیررسمی آمار خوبی ندارد و این مناطق همواره مشکلات زیادی را برای این شهرستان فراهم کرده اند و با توجه به زلزله خیزی ساوه وضعیت این شهرستان در این حوزه بسیار نگران کننده است .

عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مرکزی می گوید: در سکونتگاه‌های غیررسمی هم شاهد وجود بافت‌های فرسوده هستیم و هم احداث واحدهای غیرمقاوم و خارج از ضوابط و مقررات ملی ساختمان سازی که به تصویب مجلس رسیده و با اجرای آن بناهای ایمن احداث می‌شود .

غلامحسن الله‌دادی افزود: استحکام بخشی و مقاوم سازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی به دلیل اینکه ساکنین در آن افراد با توانایی اقتصادی بسیار پائین هستند امکان پذیر نیست چرا که اولا هزینه بالایی دارد و ثانیا ساکنین آن بر حفظ وضعیت موجود تاکید دارند و اصلا تمایلی برای استحکام بخشی به بنای احداثی که در گذشته صورت گرفته است، ندارند .

وی با تاکید بر اینکه به هیچ عنوان بناهای احداث شده در این نقاط مقاوم نبوده و در برابر کوچکترین زلزله‌ای به تلی از خاک تبدیل خواهند شد، افزود: تنها راهکار برای استحکام‌بخشی به این ابنیه، تخریب کامل و احداث مجدد آن است چرا که مقاوم‌سازی و بهسازی آن اولا امکانپذیر نبوده چرا که از پایه سست بنا شده‌اند یا در حال نابودی هستند و ثانیا توجیه اقتصادی ندارد .

تجمیع واحدهای مسکونی راهکار مقاوم‌سازی بافت فرسوده فقیرنشین

وی به ارائه راهکاری برای مقاوم‌سازی سکونتگاه‌های غیر رسمی و نقاط حاشیه‌نشین پرداخت و گفت: به دلیل ضعیف بودن بنیه اقتصادی ساکنین این نقاط پیشنهاد می‌شود که هر چند واحد مسکونی احداث شده در این سکونتگاه‌ها را به صورت تجمیعی مقاوم‌سازی کرد به گونه‌ای با تجمیع و احداث چند واحد مسکونی یک مجتمع آپارتمانی مطابق با اصول شهرسازی و ساختمان سازی ساخته شود که اولا خانوارهای این مناطق از مسکن مقاوم در برابر زلزله برخوردار شوند و ثانیا هزینه‌های اجرا، نظارت و ساخت بنا تا میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت .

الله‌دادی به بخشی از بافت فرسوده موجود در استان مرکزی به عنوان آثار تاریخی اشاره کرد و گفت: مسئولیت حفظ و مقاوم سازی این بناها بر عهده میراث فرهنگی است که ضرورت دارد برای جلوگیری از بروز خسارت مالی و جانی متاثر از تخریب این بناها که بعضا در بافت مرکزی شهر قرار دارند و با وقوع زمین لرزه احتمال آسیب رساندن آنها به بناهای مجاور وجود دارد، اقدامات لازم صورت گیرد .

حال مسکن مهر استان مرکزی خوب است/سقف محکم است، دیوارها می ریزند !

به عقیده وی برخی اظهار نظرها در خصوص وضعیت مسکن مهر استان غیرمنصفانه است.

وی در خصوص مقاوم بودن مسکن مهر استان مرکزی گفت: براساس نظارت صورت گرفته برخلاف برخی تصورات و اظهارنظرهای بعضا غیرمنصفانه وضعیت مسکن مهر احداثی در استان مرکزی از لحاظ مقاوم بودن بسیار مطلوب است و حتی برخی از واحدهای مسکن مهر در شهر اراک به عنوان نمونه کشوری از لحاظ مقاوم بودن معرفی شده‌اند .

الله‌دادی اظهار کرد: در مسکن مهر و حتی بعضی واحدهای مسکونی که براساس ضوابط ساختمان‌سازی بنا شده است از لحاظ اسکلت‌بندی و پایه‌ریزی مشکلی وجود ندارد و مشکل اصلی در خصوص دیوارهای واحدهای مسکونی است .

وی در خصوص میزان استحکام بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان نیز گفت: نظارت بر ساخت‌وسازهای بیمارستانی بر عهده نظام مهندسی ساختمان نیست، اینکار توسط بخش دولتی صورت می‌گیرد و وظیفه نظام مهندسی نظارت بر ساخت‌وسازهای بخش خصوصی است .

وی که معتقد است در زلزله کرمانشاه میزان تخریب واحدهای مسکونی و حتی مسکن مهر به مراتب کمتر از میزان تخریب بیمارستان‌های دولتی بود، با تاکید بر لزوم استحکام بخشی به دیوارهای ساختمان‌هایی که از اسکلت مقاوم برخوردارند، اضافه کرد: در زلزله کرمانشاه در برخی از واحدهای مسکونی با وجود اینکه سقف این واحدها تخریب نشده و ریزش نکرده بود، اما شاهد ریزش دیوار و بروز تلفات جانی و مالی ناشی از ریزش دیوارها بودیم و حتی عده‌ای با وجود خروج از منزل مسکونی در اثر ریزش دیوارهای جانبی و بیرونی جان خود را از دست داده یا مصدوم شده بودند .

پیگیر محکم شدن دیوارها هستیم

وی بیان کرد: پایدارسازی و استحکام بخشی دیوارهای واحدهای مسکونی به عنوان یک طرح کشوری در دستور کار نظام مهندسی قرار دارد تا بتوان آسیب‌های ناشی از ریزش دیوارهای داخلی و جانبی را برطرف کرد چرا که برخی از واحدها از اسکلت و سقف مناسبی برخوردار هستند و بازسازی آنها توجیه اقتصادی ندارد، در واقع اشکال به دیوارها وارد است که با ارائه یک طرح به صورت کشوری توسط نظام مهندسی پیگیر مقاوم شدن دیوارها هستیم .

الله‌دادی تصریح کرد: نظام مهندسی ساختمان استان مرکزی با نظارت دقیق بر نحوه ساخت‌وسازها و صدور مجوزها، براساس مقررات ملی ساختمان‌سازی عمل می شود و به شهروندان هم توصیه می‌شود با اجتناب از ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تشکیل بافت‌های غیررسمی، برای حفظ جان و مال خویش مسکن ایمن و مقاوم را برای خود و با نظارت مهندسی ساختمان، احداث کنند .

به گزارش ایسنا، بافت‌های فرسوده به عنوان بناهای غیرمقاوم و سازه‌های ناپایدار با بیشترین خطر تخریب در هنگام بروز زمین لرزه مواجهند و تخریب با حجم بالا در این نقاط حادثه خیز به دلیل ناپایداری سازه‌ها محدودیت‌هایی را پس از زلزله برای نیروهای امداد و نجات و عوامل اورژانس بوجود خواهد آورد .

چه بسا در برخی زلزله ها آتش‌سوزی رخ داده و منطقه نیازمند اطفای حریق توسط آتش نشانان باشد ولی انباشته شدن تلی از آوار در محل واقعه منجر به بروز وقفه در امدادرسانی به هنگام شده و ضمن تشدید میزان تخریب‌ها به آمار تلفات جانی و مصدومین می‌افزاید .

علاوه بر بازنگری در بناهای غیرمقاوم و بافت فرسوده، ضرورت نگاه جدی به ساختمان‌های خوش ظاهر اما ناایمن نیز الزامی به نظر می رسد .

مجاب کردن مالکان به ایمن‌سازی ساختمان ها، نیم نگاهی به پروژه‌های مسکن مهر که بنا به اظهارات برخی کارشناسان رعایت نکردن نکات ایمنی و فنی و بعضا بکارگیری مصالح با کیفیت پائین و سازه‌های غیراصولی آنها را به یکی از بافت‌های پرخطر در هنگام زمین لرزه تبدیل کرده و چاره اندیشی جدی تر برای سکونتگاه های غیر رسمی اموری هستند که به نظر می رسد هرچه سریعتر باید مورد توجه قرار گیرند .

یادآوری این نکته نیز حائز اهمیت است که عمر بناهای مسکونی در ایران به دلیل عدم همخوانی بارگذاری‌آنها با محاسبات فنی و اصولی در حوزه ساختمان‌سازی بسیار کوتاه است و اگر نگاهی به حوزه ساخت‌وسازها در هر شهری از ایران داشته باشیم خواهیم دید که بسیاری از بناهای مسکونی با عمر حدود 20 سال تخریب و مجددا بازسازی می‌شود. این بدان معنی است که حتی بسیاری از ساختمان‌های با عمر کمتر از 20 سال در کشور ما نیز از وضعیت مناسبی برخوردار نبوده و همه اینها زنگ خطری در هنگام بروز زلزله است، از طرفی زلزله‌خیر بودن ایران تهدیدی برای ساخت‌وسازهای فعلی و بافتی است که در گذشته شکل گرفته است .

شکاف بین توسعه در نقاط شهری و روستایی نیز موضوعی است که نباید از آن غفلت کرد، گرچه نظارت بر ساخت و سازها در روستاهایی که دهیار دارند صورت می‌گیرد و البته صحیح و اصولی بودن این نظارت ها نیز جای بررسی دارد، اما با وجود نظارت دهیار در روستاهای برخوردار از دهیاری به دلیل عدم اشراف نظام مهندسی ساختمان بر ساخت‌وسازهای کنونی در روستاها و نیز نقاط حاشیه‌ای شهرها و سکونتگاه‌های غیرمجاز نمی توان چندان به استحکام این بناها نیز امیدوار بود و شاید در این مناطق باید به جای زنگ خطر بوق ممتد نواخت .

به هرحال وقوع زمین لرزه کرمانشاه و نیز تداوم وقوع این بلای طبیعی در نقاط مختلف کشور ویرانی‌هایی را بر جای می‌گذارد ضمن تاکید مجدد بر ضرورت مقاوم‌سازی هر چه سریع‌تر ساختمان‌ها و بناهای غیرمقاوم، توجه جدی به ساخت و سازهای جدید را بیش از پیش گوشزد می کند .
در واقع شاید اینبار این زلزله است که برای مجبور کردن مردم و مسئولان به چاره اندیشی دست بکار شده و بی وقفه تکان‌مان می‌دهد تا تکانی بخوریم و از آمار مرگ و میر و خسارت بکاهیم .

در گزارش های دیگری به دیگر ابعاد زلزله و تاثیرگذاری آن بر استان خواهیم پرداخت.