عصر ساختمان- معاون آبخیزداری اداره کل منابعطبیعی استان مرکزی تشکیل یک سانتیمتر خاک در استان مرکزی را نیازمند ۵۰۰ سال زمان عنوان کرد.
به گزارش پایگاه خبری«عصرساختمان»به نقل ازایسنا، رحمت عظیمی به مناسبت پنجم دسامبر روز جهانی خاک با اشاره به اینکه خاکهای استان مرکزی در اقلیم خشک و نیمهخشک قرار گرفته است و عمدتا خاکهای کمعمق، جوان و تکاملنیافته هستند، اظهار کرد: در برخی نقاط خاکهای شور نیز داریم که با توجه به شرایط خاکسازی در استان، اقلیم و شرایط اکولوژیکی بین 300 تا 500 سال طول میکشد که یک سانتیمتر خاک زراعی در استان مرکزی تشکیل شود.
وی با اشاره به اینکه این روند خاکسازی و مدت زمان تولید خاک، ارزش آن را نشان میدهد ولی متاسفانه به راحتی بواسطه فرسایش از دست میرود، افزود: به صورت میانگین فرسایش خاک استان مرکزی با توجه به مطالعات انجام شده 12 تن در هکتار در سال است و عملا سالانه حدود 36 میلیون تن از خاکهای استان فرسایش مییابد.
عظیمی تصریح کرد: با توجه به شرایط اراضی مختلف میزان استاندارد فرسایش خاک باید با میزان خاکسازی برابر باشد که بحرانی ایجاد نمیکند، اما در استان مرکزی میزان فرسایش بیش از خاکسازی است. برای مثال در تفرش و شازند فرسایش بیش از میزان خاکسازی است، به همین دلیل با بحران بیشتری مواجه هستیم.
وی با بیان اینکه البته در برخی مناطق فرسایش طبیعی داریم که ناشی از خرد شدن سنگهاست، اما مشکل در بخش خاک زراعی تشکیل شده در بستر مراتع است چراکه خاک این بخش تحت تاثیر بهرهبرداریهای غلط، آبیاریهای نادرست، برداشتهای زیاد و استفاده از اراضی بدون توجه به ظرفیت آنها دچار فرسایش میشود و به دنبال بروز سیلاب و روانابها شسته شده و وارد دریاچهها و سدهای اصلی استان میشود.
معاون آبخیزداری استان مرکزی با تاکید براینکه عموما خاکهای شسته شده توسط سیلابها به دریاچه سد 15 خرداد، سد کمال صالح اراک و سد الغدیر ساوه وارد میشوند، عنوان کرد: به جای اینکه آب پشت سدها ذخیره شود، خاک تجمع میکند که این اتفاق عمر مفید سدها را کاهش میدهد و به مشکل بزرگ استان بدل شده است.
وی یکی از راهکارهای اصلی برای جلوگیری از فرسایش خاک و بروز سیلابها را انجام عملیاتهای آبخوانداری و آبخیزداری دانست و با اشاره به اینکه تاکنون در این راستا اقدامات بسیاری انجام شده است و در سطحی بالغ بر یک میلیون هکتار مطالعات انجام شده و جهت 700 هزار هکتار کار اجرایی نیز انجام گرفته است، افزود: کارهای اجرایی شامل عملیات بیولوژیکی است که براساس آن در محل با کشت گیاه، تقویت مراتع و تقویت پوشش گیاهی مانع جداشدن ذرات خاک میشویم و در برخی قسمتها که با جداشدن ذرات خاک مواجه هستیم؛ عملیات مکانیکی و بیومکانیکی همچون گابیونبندی، سنگ و ملات، خشکهچین انجام میشود که کنترل رسوب و بروز سیلاب را انجام میدهند.
عظیمی با تاکید بر اینکه همراه شدن آب با خاک قدرت تخریب را بیشتر میکند و خطرات سیل را رقم میزند، اظهار کرد: سال گذشته بواسطه وجود سازههای آبخیزداری سیل خمین هیچ گونه خسارتی به روستاها و زمین زراعی وارد نکرد، اما درست در روستای محمدیه محلات به دلیل اینکه پخش سیلاب منطقه را تخریب کرده بود سیل خسارات بسیاری را به بار آورد.
وی با اشاره به انجام اقدامات آبخیزداری در گردنه نقره کمر که بارندگی شدید سال 88 را به راحتی کنترل کرد و هیچ گونه خسارتی در پی نداشت، تصریح کرد: با جرات میتوان گفت اگر این سازهها در این منطقه وجود نداشت قطعا بخش عمدهای از شهر تفرش و بسیاری از باغات تحت تاثیر سیلاب تخریب از بین رفته بود.
معاون آبخیزداری استان مرکزی عنوان کرد: لازم است که صدور مجوزهای برداشت از معادن، برداشت بستر رودخانهها و کوهها با دقت و پیگیری بیشتری انجام گیرد. متاسفانه مجوزها بدون توجه به عنصر خاک صورت میگیرد و خطرات و عواقب بسیاری را به همراه دارد، اما این مجوزها هر روز پشت سر هم صادر میشود.
وی با تاکید بر اینکه برخی خاکبرداریها و راهسازیها بدون مطالعه صورت میگیرد و حراست از خاک را تحت تاثیر قرار داده است، گفت: راهکار کنترل این شرایط اجرای عملیات آبخیزداری و حفاظت خاک است که باید در چارچوب مدیریت جامع صورت گیرد به این معنا که تمام ادارات مرتبط با همافزایی کار را پیش ببرند. اگر امروز جادهسازی انجام میشود باید تعامل با آبخیزداری صورت گیرد تا مسیر درستی انتخاب شود.
عظیمی با اشاره به برداشت سولفات سدیم از تالاب میقان گفت: اگر برداشتها به صورت اصولی انجام میگرفت و در ابتدای امر نیز مجوز برداشت صادر نمیشد امروز با چنین وضع بدی در خصوص گردوغبار و ریزگردهای نمکی مواجه نبودیم، اما در حال حاضر در مقابل عمل انجام گرفته قرار داریم و هزینه بسیاری در این بخش صورت گرفته که امکان تعطیلی آن وجود ندارد.
معاون آبخیزداری استان مرکزی تاکید کرد: باید براساس مدیریت جامع و براساس مطالعات انجام شده با حفظ و حراست از خاک و کنترل فرسایش و رسوب به شرط استفاده از اراضی براساس قابلیتهای آنها استانی سرسبز، خاکی حاصلخیز و کشاورزی با راندمان بالا داشته باشیم.