به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان»به نقل از ایسنا، غفور کاکا - سرپرست هیأت کاوش در تپه قلعه سرسختی علیا شازند استان مرکزی - با اعلام اینکه «کشف شواهدی از استقرار هشت هزار ساله در شهرستان شازند» گفت: نتایج یافته‌های فرهنگی کاوش باستان‌شناسی محوطه «سرسختی» و بررسی باستان‌شناسی اطراف آن نشان‌دهنده تداوم سکونت در محوطه از حدود هشت هزار سال پیش (دوره نوسنگی جدید) تا دوره قاجاریه است. همچنین براساس لایه‌نگاری سال 1391، این محوطه دارای آثاری از دوران نوسنگی، مس سنگی، مفرغ، آهن، اشکانی، ایلخانی و قاجاریه است.

او با بیان اینکه در بهار سال 1395 کاوش در بخش پیش از تاریخ با هدف دستیابی به قدیمی‌ترین استقرار انسانی در محوطه در دستور کار قرار گرفت تصریح کرد: در این فصل آثار بسیار مهمی از دوران مس سنگی و نوسنگی جدید از یک ترانشه به ابعاد 6 در 4 متر به دست آمد. همچنین از مهم‌ترین یافته‌های این فصل کاوش می‌توان به قطعات سفالی ساده و منقوش، اشیا تزیینی، ابزارهای سنگی، درفش‌های استخوانی، سردوک‌های سفالی، قالب‌های ریخته‌گری و پیکرک‌های حیوانی اشاره کرد.

بنابر گفته‌ سرپرست هیأت کاوش در تپه قلعه سرسختی علیا شازند، کاوش در این بخش از محوطه در عمق چهار متر از سطح پیش از تاریخ محوطه به پایان رسید.

دوره نوسنگی جدید در تپه قلعه سرسختی

کاکا دانش باستان‌شناسی از این دوره را محدود به کاوش‌های قبل از انقلاب دانست و افزود: به دلیل نبود تاریخ گذاری مطلق و توالی منسجم در اکثر محوطه‌های کاوش شده در قبل از انقلاب، مشکلات فراوانی در خصوص باستان‌شناسی این دوره در زاگرس مرکزی وجود دارد.

او همچنین اظهار کرد: تپه قلعه سرسختی به عنوان یکی از محوطه‌های شرق زاگرس مرکزی به دلیل داشتن حدود سه متر ضخامت آثار مربوط به دوره نوسنگی دارای اهمیت فراوان است که بیشترین یافته‌های فرهنگی از این دوره را سفال‌های ساده و منقوش، ابزارهای سنگی و استخوانی، اشیای شمارشی و پیکرک‌های سفالی حیوانی اعلام کرد.

این باستان‌شناس ادامه داد: یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناختی این دوره، اسکلت انسانی است که اطلاعات بسیار مهمی در خصوص شیوه تدفین در دوره نوسنگی تپه قلعه سرسختی در اختیار ما قرار می‌دهد. همچنین براساس تاریخ گذاری‌های صورت گرفته، این اسکلت که مربوط به 7500 سال پیش بوده به صورت چمباتمه‌ای یا جنینی دفن شده است.

سرپرست هیأت کاوش در تپه قلعه سرسختی علیا شازند، با اشاره به اعتقاد به جهان پس از مرگ در زمان‌های گذشته، افزود: اشیایی از جمله لاکِ لاک‌پشت، ابزار سنگی، سنگ چخماق و ظرف حاوی استخوان همراه این اسکلت دفن شده بود.

انتقال اسکلت به موزه اراک

کاکا در بخشی دیگر از صحبت‌هایش به آن اسکلت انسان بیان کرد: با هماهنگی و همکاری پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی - فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی، این اسکلت به موزه چهار فصل اراک انتقال یافت.

او اضافه کرد: از دیگر یافته‌های مهم این دوره می‌توان به ژتون‌های شمارشی یا همان کالانشان‌ها اشاره کرد که در فرم‌های مختلف کروی و مخروطی شکل طبقه‌بندی می‌شوند. مجموعه پیکرک‌های گلی این دوره‌ی «تپه قلعه سرسختی» همگی از نوع حیوانی و جنبه‌های آیینی داشته و اکثر آن‌ها به صورت شکسته به دست آمده‌اند.

به گفته این باستان‌شناس، با توجه به یافته‌های باستان‌شناسی این دوره، چنین به نظر می‌رسد که تپه قلعه سرسختی در دوره نوسنگی جدید دارای استقرار بلند مدت بوده و ارتباطات منطقه‌ای با محوطه‌های شاخص زاگرس مرکزی به خصوص شرق آن را داشته است.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تپه قلعه سرسختی علیا شازند در حاشیه شرقی زاگرس مرکزی ایران قرار گرفته است. این منطقه از سلسله کوه‌های بلندی تشکیل شده که ادامه سلسله کوه‌های زاگرس مرکزی است. منطقه یاد شده از جهت شمال غرب به شهرستان ملایر، از جهت غرب به حوضه شهرستان بروجرد، از جهت جنوب به شهرستان الیگودرز و از جهت شمال شرق و شرق به شهرستان اراک و کمی آن طرف تر به مرکز فلات ایران منتهی می‌شود.

با نگاهی به نقشه جغرافیایی ایران در می‌یابیم که این منطقه در نقطه‌ای واقع شده که از یک طرف به مرکز فلات ایران و از طرف دیگر به زاگرس مرکزی ارتباط پیدا می‌کند بنابراین می‌تواند آمیزه‌ای از فرهنگ‌های مختلف منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای را در برگیرد. «تپه سرسختی» در یک ارتفاع بلند جغرافیایی و در کنار رودخانه فصلی موسوم به مرچاله قرار گرفته که در بیشتر ایام سال دارای آب است. این رودخانه به همراه رودخانه‌های فصلی و چشمه‌های آب دیگر در شهرستان شازند، منبع تامین آب رودخانه قره چای است که در جهت شمال و پس از عبور از شهرستان‌های خنداب و کمیجان وارد استان همدان می‌شود.

طبق این گزارش، کاوش در تپه قلعه سرسختی شازند با مجوز رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفت.