به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از همشهری آنلاین،  این در حالی است که افزایش جمعیت در شهرها درحالی‌که منابع آبی موجود کمتر هم شده از مشکلات اصلی شهرها و به‌خصوص تهران است. در چنین شرایطی هر روز در گوشه‌ای از شهر، زمین زیر پای شهروندان نشست می‌کند تا نگرانی مردم از تردد در خیابان‌ها بیشتر شود. برخی کارشناسان عواملی چون برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب را دلیل این اتفاق می‌دانند.

اتحادیه اروپا نشست 4میلی‌متری زمین در سال را یک شرایط بحرانی می‌داند. این در حالی است که زمین تهران سالانه حدود 36سانتی‌متر نشست می‌کند که 90برابر شرایط بحرانی است. احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران نیز اعتقاد دارد که موضوع نشست زمین از حدود دو سه دهه قبل در تهران مطرح و درخصوص آن کار پژوهشی و کارشناسی انجام شده است. احمدصادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران نیز درباره فرونشست پایتخت به خبرگزاری مهر گفته است که به‌دلیل خشکسالی سال‌های اخیر و برداشت غیراصولی آب‌های زیرزمینی، حفره‌هایی که سالیان دراز مجرای عبور آب بودند خشک شده و به مرور این حفره‌ها پر شدند، بنابراین شاهد فرونشست زمین هستیم. به گفته وی از مهم‌ترین دلایل افزایش نشست زمین در پایتخت عدم‌مدیریت صحیح آب‌های زیرزمینی است.

    فرسوده‌های شکسته

عصر روز جمعه فوران آب از سطح خیابان مولوی در تقاطع‌خیابان تختی به‌علت شکستگی لوله موجب شد تا نیروهای شرکت آب به همراه نیروهای پلیس راهور و حتی آتش‌نشانی در محل حاضر شوند. اگرچه حضور تعداد زیادی از نیروهای انتظامی و امدادی در پی این سانحه تعجب‌برانگیز بود، اما اتفاقات روی داده در هفته‌های اخیر که نشست‌های متعدد زمین در خیابان‌هایی چون پیامبر، صفی‌علیشاه و شوش را به‌دنبال داشته، این امر را توجیه می‌کرد. در این‌باره باید به نخستین اتفاق از این دست اشاره کرد. آخرین روزهای خردادماه بود که گودالی عظیم در محله شهران به‌وجود آمد. اگرچه برخی از مسئولان تلاش کردند وقوع آن اتفاق را مرتبط با عبور مترو از محل حادثه نشان دهند اما در مقابل برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که علت نشست‌های اخیر در خیابان‌های پایتخت را باید در فرسودگی شبکه آبرسانی پایتخت جست و جو کرد؛ چه آنکه حسین هاشمی، استاندار تهران نیز پیش از این اعلام کرده بود که در روزهای کم‌آبی پایتخت، فرسودگی لوله‌های آب در کشور و به‌خصوص تهران نگرانی مسئولان را بیشتر از قبل کرده است. هاشمی در این‌باره گفته است: بعضی از مناطق لوله‌های فرسوده دارند که همین امر باعث نشتی آب می‌شود. یوسف حجت، مشاور سابق سازمان محیط‌زیست نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود: در سیستم آبرسانی اتلاف آب زیادی داریم و وضع موجود لوله‌ها و تاسیسات زیرزمینی از نظر سلامت و بهداشت نگران‌کننده است. این استاد دانشگاه تربیت مدرس درباره میزان هدر رفت آب تهران نیز گفته بود: زمانی که من در سازمان محیط‌زیست بودم و در جلساتی که با مسئولان داشتم می‌گفتند در تهران بین 35 تا 40‌درصد هدررفت آب به‌دلیل فرسودگی تاسیسات و لوله‌هاست. هدر رفت این مقدار آب از لوله‌های فرسوده شبکه آبرسانی پایتخت، شستن خاک آبرفتی و در نتیجه نشست زمین در محل شکستگی را به‌دنبال دارد.

    تعلل دولتی‌ها، تأخیر در ایجاد کانال مشترک

اهمیت ایجاد کانال تاسیسات شهری در شرایطی که مدیریت یکپارچه شهری در پایتخت وجود ندارد و هر ارگان و نهاد خدماتی خطوط و شبکه مورد نیاز خود را از زیر زمین عبور داده است، بیشتر نمایان می‌شود. این امر موجب شد تا طرح پیگیری احداث کانال تاسیسات شهری در هفته‌های آینده تقدیم شورای شهر تهران شود. این خبر را دیروز اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران اعلام کرد. وی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از حوادث اخیر شهر تهران به واسطه پوسیدگی تاسیسات شهری رخ داده است، گفت: با وجود آنکه تمامی سازمان‌های فعال در تهران باید نقشه‌های به روز شده از تاسیسات زیرسطحی پایتخت را در بانک اطلاعاتی رصدخانه تهران که در برج میلاد است، ثبت کنند، اما شاهد تعلل مسئولان دولتی هستیم. اقبال شاکری تأکید کرد که تنها نهادی که نقشه‌های زیرسطحی تهران را در اختیار دارد، شهرداری و به‌ویژه متروست و سایر دستگاه‌ها به‌دلیل کمبود منابع و مشکلات هنوز نقشه‌های به روز و آنلاینی از زیرساخت‌های شهر تهران در اختیار ندارند. شاکری با بیان اینکه تنها از تاسیسات لوله‌های آب شهر تهران بی‌خبر نیستیم، گفت: نقشه‌های شبکه آب، قنوات، مخابرات و گاز شهر تهران مشخص نیست تا هر فردی که خواست در زمینه ساخت‌وساز اقدام کند با مراجعه به این نقشه‌ها اجازه ساخت‌وساز گرفته و از وضعیت جغرافیایی ملکش مطلع شود، اما شاهدیم که عملا این اطلاعات وجود ندارند. رئیس کمیته عمران شهر تهران ریشه حوادث اخیر تهران را در نبود اطلاعات از زیرساخت‌ها و پوسیدگی‌های تاسیسات شهری تهران دانست و تأکید کرد: وقتی یک نهادی اقدام به کنده کاری در شهر می‌کند شاهدیم که لوله‌های آب قطع می‌شود یا انفجارهایی رخ می‌دهد و برخی مواقع نیز برق، گاز و تلفن قطع می‌شود که همگی به‌دلیل نبود همین اطلاعات در بانک جامع رصد خانه برج میلاد است.

    لوله‌کشی 61ساله آب در تهران

قدمت شبکه لوله‌کشی آب تهران به 61سال قبل بازمی‌گردد. اگرچه در سال 1329 طرح اولیه لوله‌کشی تهران برای جمعیتی معادل ٩۰۰ نفر اجرا شد و 2خط لوله فولادی به قطر 40 اینچ و با ظرفیت ٢٤٢هزار مترمکعب در شبانه‌روز برای انتقال آب از آبگیر بیلقان به نخستین تصفیه‌خانه تهران (جلالیه) درنظر گرفته شد اما بهره‌برداری از خط اول خطوط لوله فولادی و تصفیه خانه جلالیه به سال 1334بازمی‌گردد. البته با توجه به افزایش جمعیت تهران در دهه‌های بعد استفاده از منابع آب زیرزمینی مورد توجه قرار گرفت تا در کنار آب قنات‌ها و سد کرج، بخشی از نیاز آبی تهران، به‌ویژه در ماه‌های اوج مصرف (خرداد، تیر، مرداد و شهریور) تأمین شود. به همین علت از سال 1342 نیز حفر چاه‌های عمیق در پایتخت آغاز شد که تا امروز بر تعداد این چاه‌ها افزوده شده است.