به گزارش پایگاه خبری «عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، صفدر نیازی شهرکی - معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی - در نشست خبری به مناسبت روز جهانی خاک که امروز در وزارت جهاد کشاورزی برگزارشد، اظهار کرد: در کشور ما اراضی خوب و مرغوب از شمال کشور گرفته تا اطراف تهران تا زنجان و... شوری خاک دارد و کشاورزی را تهدید می‌کند. سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد سال 2013 تا 2023 را سال‌های مدیریت پایدار خاک نام گذاری کرد تا به شکلی تعامل کنیم که وضعیت خاک به حالت پایداری برسد. سال جاری نیز به عنوان سال مراقبت از خاک، سنجش، مدیریت نامگذاری شده است و مجموعه اقدامات ما باید در راستای سنجش، پایش و مدیریت و سلامت خاک باشد.

وی افزود: مجموعه اقدامات انجام شده تاکنون در راستای گفتمان سازی و مشارکت طلبی کار با سمن‌ها و بخش‌های خصوصی بوده است. اما چه اقداماتی در اجرا رخ داده است؟ در حوزه مطالعات خاک شناسی، حاصلخیزی خاک، کشاورزی حفاظتی نیز فعالیت‌هایی انجام شده است. در برنامه هفتم توسعه سالانه 100 هزار هکتار سطح تعیین شده است که نسبت به مطالعات خاک شناسی، تناسب اراضی اقدام کنیم و این حکمی برای وزارت جهاد کشاورزی در برنامه هفتم توسعه است و طی این دوسال خدمت در وزارت‌ جهاد کشاورزی، توانستیم  برای 103 هزار هکتار از اراضی خوب کشور  اقدامات مناسبی همچون حاصلخیزی خاک انجام دهیم و سال 1402 و1403 نیز برای  115 هزار هکتار از اراضی کشور نقشه‌های مدیریت پذیر خاک تولید کنیم که پروژه در حال اجرا است.

به گفته نیازی شهرکی ما حدود 200 آزمایشگاه خاک‌شناسی در کل کشور داریم که عموما بخش خصوصی هستند. جدا از اینکه مراکز دولتی هم دارند. از جمله اقدامات انجام شده برای این آزمایشگاه‌ها ساماندهی و دوره‌های متعدد و نشست‌هایی با انجمن‌های آن‌ها بود و تلاش ما این است که با مجموعه اقداماتی که انجام می‌دهیم این آزمایشگاه‌ها را توانمند کنیم و به واسطه آن‌ها اهداف سنگینی که در قانون خاک است و بر اساس آیین‌نامه بتوانیم نقشه‌های تعیین شده را انجام دهیم.

وی ادامه داد: یک پروژه‌ای نیز همکاران ما در موسسه خاک و آب پیگیری می‌کنند و آن پایش کیفیت خاک‌های کشاورزی است. یک استانداردی دارد و هر 6 هزار هکتار یک نقطه باید تعیین شده باشد به عنوان نقطه جی پی اس با مختصات مشخصی که هر چند سال یکبار روند تغییرات فیزیکی و شیمیایی خاک در آن‌جا بررسی می‌شود. یکی از وظایف دیگر این بود که استانداردهایی برای کودهای شیمیایی و برای کشورهایی که کودهای ریزمغذی تولید می‌کنند در نظر بگیریم و با همکاری سازمان تات و سازمان ملی استاندارد،   استانداردسازی کنیم و برای 13 کود زیستی، 28 کود شیمیایی و برای 9 گروه کودی دستورالعمل تدوین شده است.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی افزود: در کنار این موارد مقرر شده که در آیین‌نامه‌ ابلاغ شده در هیئت وزیران، 16 ضابطه، شیوه‌نامه و دستورالعمل تدوین کنیم و برخی توسط مراجع مربوطه یا به تصویب وزیران برسانیم  و توسط وزیر و یا توسط سازمان‌های مربوطه ابلاغ شود. از آن 16 مورد، 7 مورد در مراحل نهایی است و توسط همکاران ما در جهاد کشاورزی و در سازمان محیط زیست و مجموعه‌ای در سازمان تات و ... در حال پیگیری هستند و 9 مورد بعدی نیز  در مراحل 50 درصد، 70 درصد و 80 درصد در حال تهیه هستند که انشالله با آن زمانی که در آیین‌نامه تعیین شده 6 ماهه، یک ساله، دو ساله اعلام خواهد شد.

وی افزود: یک فعالیت مناسب دیگری که دوباره آغاز شده پزشک خاک است. این پزشک خاک باید مروجین بخش خصوصی را در زمینه حفاظت از خاک تربیت کند. 23 کشور این پروژه  را با همکاری سازمان fao آغاز کرده‌اند و ما نیز یکی از کشورهایی هستیم که در این پروژه مشارکت داریم و حدود 7 ماه است که این پروژه آغاز شده است و هنوز هم تمام کشورهای عضو آغاز نکرده‌اند و شاید به دلیل این است که هنوز آمادگی ندارند و یا چندان خاکشناس ندارند.

نیازی شهرکی ادامه داد: از جمله اقدامات دیگری که توسط سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد در حال انجام است؛ ارتباط با جی اس پی زیر نظر سازمان فائو و زیرنظر همکاران ما در مجموعه اجرا و تحقیقات که اقدامات خوبی نیز انجام شده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا وزارت نیرو به تعهدات خود بر تحویل آب حجمی عمل می‌کند یا خیر؟ گفت: از 230 هزار حلقه چاه برقی کشور 107 هزار حلقه توسط وزارت نیرو به شمارش گر برقی و آبی مجهز شده است. حدود 430 هزار حلقه چاه در کشور وجود دارد که برنامه هفتم توسعه هم ملزم کرده که تا پایان برنامه همه چاه‌ها برقی و آب حجمی در اختیار کشاورزان قرار گیرد.

نیازی درباره اهمیت تحویل آب حجمی اظهار کرد: کشاورزان اگر بدانند که آب را کی، کجا و به چه میزان تحویل می‌گیرند می‌توانند الگوی کشت را اجرا کنند. از 33 میلیون هکتار زمین قابل کشت در کشور به دلیل محدودیت آب تنها 8 میلیون هکتار کشت می‌شود.

وی در خصوص برنامه وزارت جهاد برای کاهش کشت محصولات آب بر و جایگزینی با محصولات اساسی مطرح کرد: 35 میلیارد متر مکعب واردات و 6 میلیارد متر مکعب صادرات آب مجازی داریم که 29 میلیون متر مکعب تراز مثبت است. در کل کشور 400 میلیارد متر مکعب آب برای هندوانه مصرف می شود که رقم بالایی نیست ضمن اینکه صادرات محصولی مانند گوجه فرنگی که از یک متر مکعب آب تولید شده 3.9 دلار و پسته 1.6 دلار برای کشور ارزآوری دارد.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی تاکید کرد: مجموعه سیاست‌ها که تولید بر اساس ارزآوری، توسعه پایدار، اشتغال و غیره باشد تعیین می‌کند که چه محصولی را صادر کنیم. در این راستا با شرکت‌های چینی توافق شده برای فاز 2 طرح ولایت یک میلیارد دلار و طرح‌های آبی در شمال کشور 220 میلیون دلار فاینانس کنند که در مرحله اقدامات مقدماتی از سوی بانک مرکزی دو کشور است. این توافق در سفر رئیس جمهور شهید رئیسی حاصل شده بود. معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی درباره تکمیل فاز باقی مانده طرح ولایت گفت که اعتبار مشکل اصلی است و دنبال منابع هستیم.

وی درباره بیشترین میزان فرسایش خاک در استان‌ها گفت: استان‌هایی که بارش‌های تند دارند، مانند سیستان و بلوچستان و البرز، در سطح بالایی از فرسایش خاک قرار دارند.

نیازی شهرکی با بیان اینکه 95 درصد غذای تمام جانداران از زمین و خاک است، اظهار کرد: یکی از منابع کاهنده آلودگی و محل ذخیره آب خود خاک است. در موضوع آلودگی مسئله پساب آب‌ها، کود شیمیایی و… مطرح است. آلودگی ناشی از پساب‌ها، مازاد سموم و… باعث فرسایش سالانه 16.5 تن در هر هکتار شده است.

نیازی شهرکی در پایان با بیان اینکه آمار فرسایش خاک در کشور بالاست و نیاز به اقدامات فیزیکی دارد، تصریح کرد: با اطلاع رسانی و آموزش جامعه باید مانع تخریب مرتع و جنگل شد. امیدوارم بتوانیم رتبه فرسایش را در کشور کاهش دهیم.