به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از ایسنا، آمار و ارقام بهار امسال از افت 48 درصدی ساخت و ساز در تهران نسبت به سال گذشته حکایت دارد. در کل کشور نیز تولید مسکن حدود 13 درصد در مقایسه با سال قبل کاهش نشان می‌دهد. همزمان با نزول تولید مسکن، معاملات واحدهای نوساز نیز کاهش یافته که عوامل مختلفی از جمله جهش قیمت مسکن و رکود معاملات در این مساله اثرگذار است.

اگرچه دولت عزم خود را برای تولید سالیانه یک میلیون واحد مسکونی جزم کرده و در قالب طرح نهضت ملی مسکن تا کنون بیش از 430 هزار واحد عمدتا در حومه شهرها به مرحله گودبرداری و فونداسیون رسیده، به نظر می‌رسد ساخت و ساز توسط بخش خصوصی در مرکز شهرها دچار رکود شده است.

طبق گزارشی که چند روز قبل مرکز آمار اعلام کرد در بهار 1401 برای تعداد 5945 واحد مسکونی در شهر تهران پروانه صادر شده که 48.4 درصد نسبت به فصل قبل و 46.1 درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل کاهش نشان می‌دهد.

بهار امسال در کل نقاط شهری کشور نیز تعداد 90 هزار و 290 واحد مسکونی در پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان پیش‌بینی شده که در مقایسه با زمستان و بهار سال گذشته به ترتیب 21.8 و 12.7 درصد کاهش نشان می‌دهد.

کارشناسان دلایل مختلفی را برای افت ساخت و ساز، همزمان با یکی از بزرگترین پروژه‌های دولتی مسکن عنوان می‌کنند که از جمله آن می‌توان به تورم 55 درصدی مصالح ساختمانی، رکود معاملات ملکی ناشی از جهش قیمت مسکن، کاهش توان خرید متقاضیان و انتظار برای تزریق واحدهای جدید دولتی به بازار مسکن اشاره کرد.

بیت‌الله ستاریان ـ کارشناس بازار مسکن در این خصوص به ایسنا می‌گوید: وقتی دولت اعلام می‌کند که قصد دارد سالیانه یک میلیون واحد مسکونی بسازد بخش خصوصی نگران می‌شود که نتواند واحدهای خود را به فروش برساند و به همین دلیل خود را از فرآیند ساخت و ساز کنار می‌کشد. این در حالی است که همواره طی دهه های گذشته 95 تا 97 درصد تولید مسکن بر عهده بخش خصوصی بوده و دولتها نتوانسته اند بیش از 5 درصد تاثیر ایجاد کنند.

در حال حاضر عمده چشم‌ها به پروژه نهضت ملی مسکن دوخته شده است. طبق آخرین آماری که اواخر شهریور 1401 توسط وزارت راه و شهرسازی ارایه شد برای یک میلیون و 666 هزار واحد پروژه نهضت ملی مسکن تامین زمین شده، یک میلیون و 593 هزار واحد آغاز شده و 430 هزار واحد به مرحله‌ی گودبرداری و فونداسیون رسیده است. تعداد 642 هزار و 699 متقاضی برای این طرح افتتاح حساب و 22 هزار میلیارد تومان واریز وجه داشته‌اند.

حدود 5 میلیون و 400 هزار نفر برای این پروژه ثبت نام و 3 میلیون و 600 هزار نفر تایید شدند. اما 642 هزار نفر افتتاح حساب کرده‌اند. طبق بررسی‌هایی که تیرماه امسال صورت گرفت طرح جهش تولید و تامین مسکن دچار دست کم چهار پاشنه آشیل شامل کمبود زمین، عدم پایبندی سیستم بانکی به تکلیف خود درخصوص تسهیلات این طرح، تعلل متقاضیان در پرداخت آورده و رشد قیمت نهاده‌های ساختمانی شده است.

اما کاهش میزان ساخت و ساز در تهران به کمتر از 2000 واحد در ماه که به گفته رییس کانون انبوه‌سازان کمترین میزان طی 18 سال اخیر محسوب می‌شود، نشان‌هنده افت بازده سرمایه در بخش تولید مسکن است. در واقع طرف عرضه به دلیل رکود معاملات از ساخت و ساز دست کشیده است؛ هرچند در کسادترین ماه نیز تعداد معاملات بیش از سه برابر میزان تولید مسکن بود. در شهریورماه 1401 به عنوان رکودی‌ترین ماه در بازه زمانی پنج ماه اخیر 6033 قرارداد خرید و فروش مسکن در شهر تهران منعقد شد که از کاهش 23 و 22.5 درصد به ترتیب نسبت به مرداد امسال و شهریور پارسال حکایت دارد.

روند فعلی ممکن است منجر به ایجاد فشار تقاضا برای واحدهای نوساز در بازار مسکن شهر تهران شود. البته بر اساس برآوردها تعداد خانه‌های شهر تهران حدود 10 درصد بیش از تعداد خانوارها است اما واحدهای خالی عمدتا از نوع بزرگ متراژ در شمال تهران است که طرف تقاضا توان خرید آن را ندارد.

ظاهرا بین میزان تولید مسکن و تعداد معاملات واحدهای نوساز رابطه همسویی وجود دارد. با کاهش محسوس ساخت و ساز در شهر تهران، معاملات واحدهای قدیمی بیشتر و آپارتمان‌های نوساز کمتر شده است. شهریور سال گذشته واحدهای بالای 20 سال حدود 13 درصد از قراردادهای خرید و فروش مسکن در شهر تهران را به خود اختصاص داده بودند که شهریور امسال تقریبا دو برابر شده و به 22 درصد رسیده است. در مقابل، سهم معاملات آپارتمان‌های کمتر از پنج سال از 33 درصد در شهریور 1400 به 28 درصد در شهریور 1401 کاهش پیدا کرد.