به گزارش پایگاه خبری«عصر ساختمان» به نقل از تسنیم، سامانه پنجره واحد مدیریت زمین اولین سامانه‌ با هدف مبارزه با زمین‌خواری، در اسفندماه سال گذشته با تاخیری حدودا 4 ساله به مرحله بهره‌برداری رسید. این سامانه قرار است با فراهم ساختن 3 امکان مهم از جمله «پایش اراضی کشور با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای»، «مدیریت درخواست متقاضیان خدمات حوزه زمین» و «مدیریت فرآیندهای بین‌دستگاهی»، مانع هرگونه تصرف غیرقانونی و دست‌درازی به اراضی و املاک شود.

در حال حاضر بخش پایش ماهواره‌ای این سامانه، به شکل پایلوت در استان قزوین راه اندازی شده است و طبق گفته مسئولان، در مدت حدودا یکساله از زمان آغاز به کار خود، دستاوردهای چشمگیری در زمینه کشف و شناسایی ساخت‌وسازهای غیرمجاز بدست آورده است.

سامانه پایش اراضی که توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران و با همکاری ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی ایجاد و راه‌اندازی شده، به گونه‌ای طرح‌ریزی شده است که با تکیه بر فناوری‌های نوین و ظرفیت‌های بومی کشور و با تعیین مختصات زمین، اقدام به دریافت تصاویر و داده‌های ماهواره‌ای می‌کند و ضمن تحلیل و پردازش اطلاعات دریافتی و مقایسه آنها با یکدیگر در بازه‌های زمانی مشخص، به بررسی و کشف تخلفات در حوزه اراضی کشور می‌پردازد.

رصد ساخت‌وسازهای غیرمجاز توسط ماهواره
محسن قاسم زاده، مدیرکل منابع طبیعی استان قزوین، با بیان اینکه سامانه پنجره واحد مدیریت زمین در اسفندماه سال 1399 افتتاح شد، خاطر نشان کرد: سامانه پایش امور اراضی یکی از زیرسامانه‌های پنجره واحد مدیریت زمین است که می‌تواند با ابزارهای ماهواره‌ای به کشف تخلفات حوزه زمین‌خواری و ساخت‌وسازهای غیرمجاز کمک شایانی کند.

وی عنوان کرد: این سامانه به وسیله رصد ماهواره‌ای مستمر خود هرگونه تخلف و تغییرات محیطی در بستر اراضی و املاک هر استان را به ادارات مربوطه همچون اداره امور اراضی، اداره منابع طبیعی و اداره راه و شهرسازی هر استان اطلاع رسانی می‌کند.

قاسم زاده با بیان اینکه سامانه پایش نسبت به هرگونه تغییرات یا ساخت‌وساز غیر مجاز حساس است، گفت: اگر این تغییرات در حوزه منابع طبیعی و ملی باشد، بلافاصله سامانه اطلاعات لازم را در اختیار اداره منابع طبیعی استان قرار خواهد داد.

وی با بیان اینکه پنجره واحد مدیریت زمین و سامانه پایش امور اراضی به شکل پایلوت در حال اجرا در استان قزوین است، گفت: تمام آموزش‌های لازم درباره این سامانه به تمام همکاران و عوامل داده شده است.

عملکرد موفق یکساله سامانه پایش امور اراضی
مدیرکل منابع طبیعی استان قزوین با بیان اینکه پس از مشاهده هرگونه ساخت‌وساز و تغییرات توسط سامانه پایش، بازرسان و ماموران اداره منابع طبیعی اقدام به بازرسی حضوری و تشکیل پرونده می‌کنند، گفت: در یک سال گذشته حدود 1956 تغییر در مساحت سه هزار و چهل و سه هکتار در محیط منابع طبیعی استان قزوین شناسایی شده است.

قاسم زاده با اشاره به اینکه از میزان 1956 گزارش 239 مورد آن به عنوان تخلف شناسایی شده که 51 مورد آن به عنوان تخلف محرز برخورد شده است، گفت: سامانه پایش اراضی به عنوان یک ابزار ماهواره‌ای مکمل می‌تواند کمک شایانی به رصد و صحت‌سنجی این تغییرات در حوزه اراضی کند.

وی با بیان اینکه تخلفات حوزه اراضی از یک طریق معین دریافت نمی‌شود و از همه ظرفیتهای مردمی یا گشت‌های نظارتی نیز استفاده می‌شود، گفت: تخلفات حوزه زمین و مسکن توسط سامانه پنجره واحد مدیریت زمین و سامانه‌های پایش امور اراضی، تلفن 139، تلفن 1504 و نیز نظارتهای مستمر پلیس امنیت اقتصادی و معاونت پیشگیری از جرم قوه قضاییه قابل کشف و برخورد خواهد بود.

قاسم زاده با بیان اینکه سامانه پایش امور اراضی از سیستم ماهواره‌ای نرم افزار google earth اطلاعات خود را دریافت می‌کند، افزود: ولی در حال حاضر سامانه پایش نیازمند به‌روزرسانی است تا نقشه‌هایی که در آن بارگذاری می‌شود، جدیدتر باشد.

دستاورد‌های سامانه پایش امور اراضی
به طور کلی سامانه پایش امور اراضی این قابلیت را دارد که در سه حیطه مهم با نظارت ماهواره‌ای خود از دست درازی به اراضی ملی و دولتی جلوگیری به عمل بیاورد:

رصد مداوم دیوارکشی‌های مشکوک
با راه‌اندازی سامانه پایش اراضی کشور، زمین‌های کشاورزی و منابع طبیعی به صورت مستمر و از فضای آسمان توسط ماهواره‌ها رصد شده و هر گونه تغییر نظیر دیوارکشی، گودبرداری، پی‌کنی، احداث بنا، قطع درختان باغی و جنگلی و احداث استخر قابل شناسایی است.

رد ادعاهای دروغین با تصاویر ماهواره‌ای
یکی از مصادیق زمین‌خواری، کاشت درختان چندین ساله در اراضی ملی است که بر اساس ادعای زمین‌خواران به عنوان مبنایی برای مالکیت اشخاص تلقی می‌شود. با فعال شدن سامانه پایش اراضی کشور، سوابق بهره‌برداری از اراضی در سنوات گذشته نیز به راحتی قابل مشاهده است و امکان جلوگیری از این ادعاهای دروغین و تصرف غیرقانونی اراضی منابع طبیعی را فراهم می‌شود.

کمک‌رسانی به محیط‌بانان  و گشت‌های نظارتی
نیروهای گشتی از قبیل جنگل‌بانان، محیط‌بانان همواره با چالش‌های متعددی برای انجام وظایف خود روبرو بوده‌اند. بخشی از این چالش‌ها شامل کمبود تجهیزات و خودرو به ویژه برای نظارت مستمر بر مناطق صعب‌العبور است. با فعال شدن سامانه پایش اراضی کشور، ابزارهای فناوری اطلاعات و دانش ماهواره‌ای در اختیار این نیروها قرار گرفته تا با استفاده از ظرفیت تکنولوژی نوین، امکان رصد دائمی اراضی و مقابله با افراد سودجو را داشته باشند.

اجرای کامل سامانه مدیریت زمین منوط به همکاری دستگاه‌ها
با وجود اجرای آزمایشی سامانه پایش، اما متاسفانه هنوز سامانه پنجره واحد مدیریت زمین به عنوان جامع‌ترین سامانه حوزه زمین و مسکن و در جایگاه «ابرپروژه مبارزه و کشف زمین‌خواری» و «تنها مرجع صدور مجوزهای ساخت و ساز در کشور»، نه تنها هنوز به طور کامل در کشور اجرایی نشده است، بلکه متأسفانه در بین عموم مردم و حتی دستگا‌ه‌های اجرایی و دولتی نیز تا میزان زیادی ناشناخته مانده است.

مازیار مباشری مدیرکل دفتر تدوین ضوابط فنی و مقررات دولت الکترونیکی سازمان فناوری اطلاعات آذرماه امسال از کم‌کاری دستگاه‌های متولی حوزه زمین و مسکن برای اتصال به سامانه پنجره واحد مدیریت زمین خبر داده بود و گفته بود: «پلتفرم و زیرساخت‌های سامانه پنجره واحد مدیریت زمین توسط وزارت ارتباطات به طور کامل آماده شده است و بهره‌برداری کامل از این سامانه منوط به همکاری و متصل شدن دستگاه‌ها و ارگانهای مرتبط با حوزه زمین و مسکن است.»

اکنون زیرساخت و پلتفرم اینترنتی این سامانه به طور کامل توسط وزارت ارتباطات اجرایی شده، اما هنوز بازیگران اصلی این سامانه یعنی دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی مرتبط با حوزه زمین و مسکن در این سامانه فعالیت خود را شروع نکرده‌اند.